Jaskółcze ziele to roślina lecznicza, którą wykorzystywano już w starożytności. Uważa się je za najbardziej skuteczny naturalny sposób na brodawki. Duże dawki glistnika działają toksycznie na wątrobę i mogą powodować podrażnienia przewodu pokarmowego. W sprzedaży znajduje się wiele preparatów na bazie glistnika do użytku zewnętrznego.
Jaskółcze ziele – wiadomości ogólne
Glistnik jaskółcze ziele (z łac. Chelidonium majus L.) to gatunek rośliny zaliczany do rodzaju glistnik (z łac. Chelidonium L.) i rodziny makowate (z łac. Papaveraceae Juss.). Porasta tereny strefy klimatu umiarkowanego Europy i Azji. W Polsce jaskółcze ziele występuje pospolicie na całym obszarze kraju. Rośnie w miejscach ruderalnych, takich jak rumowiska, przydroża, przypłocia, a także w zaroślach, parkach czy ogrodach. Zwyczajowo określana jest jako złotnik, żółtnik, żółcieniec, glistewnik, glistnik pospolity, jaskółecznik, jaskółcze gniazdo, brodawnik czy dar niebieski.
Jaskółcze ziele jako surowiec leczniczy
Glistnik jaskółcze ziele ma liczne zastosowanie prozdrowotne. Surowiec leczniczy stanowią ziele glistnika (z łac. Chelidonii herba) i korzeń glistnika (z łac. Chelidonii radix). W roślinie wyodrębniono ponad 20 alkaloidów izochinolinowych, w tym m.in. pochodne benzofenantrydyny (np. chelitrydyna, chelidonina, sangwinaryna, chelerytryna), pochodne protopiryny (np. alfa- i beta-allokryptopina, protopina), pochodne protoberberyny (np. koptyzyna, berberyna, stylopina). Glistnik jaskółcze ziele zawiera dodatkowo m.in.: enzymy proteolityczne, kwasy organiczne (np. jabłkowy, ferulowy, cytrynowy, kawowy, kumarynowy), saponiny, flawonoidy, olejek eteryczny, aminy biogenne (np. histamina, tyramina), karoteny.
Właściwości zdrowotne jaskółczego ziela
Jaskółcze ziele wykazuje działanie przeciwgrzybicze, przeciwbakteryjne, bakteriobójcze (zwłaszcza wobec bakterii Gram-dodatnich, takich jak gronkowce), żółciopędne, przeciwpierwotniakowe, przeciwwirusowe, przeciwalergiczne. Dodatkowo rozkurcza mięśnie gładkie przewodu pokarmowego i dróg żółciowych. Badacze wskazują też na działanie neuroochronne, antyosteoporotyczne i radioochronne rośliny. Z kolei wielu specjalistów podważa korzystny wpływ glistnika jaskółcze ziele na oczy.
Po przełamaniu łodygi z jaskółczego ziela wydziela się sok mleczny. Ten żółtopomarańczowy płyn pomocny jest w usuwaniu kurzajek. Mechanizm działania jaskółczego ziela na kurzajki opiera się na blokowaniu mitotycznych podziałów komórek zmiany skórnej. Dodatkowo ziele ograniczana replikację odpowiadającego za powstanie kurzajek wirusa brodawczaka ludzkiego.
Jakie zioła lecznicze były wykorzystywane w medycynie staropolskiej? Zobaczcie na filmie:
Gdzie można kupić glistnik jaskółcze ziele?
Surowiec można nabyć w sklepach zielarskich, niektórych aptekach czy dzięki sprzedaży internetowej. Możliwe jest też samodzielne opracowanie go. Ziele zbiera się w okresie kwitnienia i owocowania, co przypada na maj i czerwiec. Z kolei korzeń wykopuje się jesienią lub wiosną. Surowce powinno się suszyć w temperaturze 60℃.
Czy glistnik jaskółcze ziele jest szkodliwy?
Na początku tego stulecia badacze potwierdzili hepatotoksyczny (wywoływanie uszkodzeń wątroby) wpływ glistnika jaskółcze ziele na organizm. Literatura przedmiotu donosi o zatruciach rośliną wynikających z nadmiernego jej spożycia. Działanie toksyczne powodują obecne licznie w jaskółczym zielu alkaloidy izochinolinowe. Zatrucie przejawiać się może: ślinotokiem, bólem i pieczeniem w jamie ustnej, biegunką, bólem brzucha, zawrotami głowy, podrażnieniem skóry i spojówek, zaburzeniami świadomości, obniżeniem ciśnienia tętniczego krwi. W ciężkich przypadkach może dojść do tachykardii, czyli przyspieszenia akcji serca powyżej 100 uderzeń na minutę, a nawet do zapaści.
Glistnik jaskółcze ziele – preparaty
W aptekach znajdują się sztyfty z jaskółczym zielem na odciski, które moczy się w preparacie i smaruje zmianę wedle określonego przez producenta schematu. W ciągu kilku dni dochodzi do jej całkowitego usunięcia. Za opakowanie 1,2 ml zapłaci się około 12 zł. W sprzedaży dostępne są też nalewka i olejek z glistnika jaskółcze ziele. Zapłaci się za nie odpowiednio 20 zł za opakowanie 25 ml oraz 11 zł za opakowanie 25 ml.
Jak stosować jaskółcze ziele?
Z ziela glistnika można przygotować napar. W tym celu należy łyżkę suszonego surowca zalać szklanką wrzącej wody, po czym odstawić pod przykryciem na około 10 minut i przecedzić. Innym sposobem wykorzystania rośliny jest macerat glistnikowy. Uzyskuje się go z połączenia jednej części świeżego ziela glistnika z 3 częściami ciepłej wody. Miksturę odstawia się na 5 godzin, po czym przecedza. Z kolei połączenie 10 g świeżo zmiażdżonego ziela glistnika ze szklanką octu winnego odstawione na miesiąc i na koniec odcedzone daje płyn na kurzajki.
Roślina nie powinna być stosowana przez kobiety w ciąży, osoby zmagające się z chorobą wrzodową, ostrym zapaleniem błony śluzowej żołądka, jaskrą czy niedrożnością dróg żółciowych.
Bibliografia:
1. P. Migas, M. Heyka, Glistnik jaskółcze ziele (Chelidonium majus L.) we współczesnej terapii – wskazania i bezpieczeństwo stosowania, „Postępy Fitoterapii” 2011, 3, s. 208–218.
2. P. Pastok, Kompendium leków naturalnych, Medyk, Warszawa 2000.
3. L. Antkowiak, Rośliny lecznicze, Wydawnictwo Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego, Poznań 1998.
4. E. Lamer-Zarawska, B. Kowal-Gierczak, J. Niedworok, Fitoterapia i leki roślinne, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007.
