Torbiel jądra zwykle nie daje objawów, a operację wykonuje się tylko w przypadku zmian dających dolegliwości lub powiększających się. Jednak każda zmiana zaobserwowana podczas samobadania w obrębie moszny wymaga konsultacji lekarskiej w celu wykluczenia zmian złośliwych i wybrania odpowiedniego leczenia.
Torbiel jądra – przyczyny
Wodniak jądra to rodzaj torbieli jądra polegający na gromadzenia się płynu wokół jądra – między osłonkami jądra lub w wyrostku pochwowym, tak naprawdę więc torbiel w jądrze (jego wnętrzu) nie istnieje. Występuje dość często jako wodniak wrodzony u noworodków płci męskiej, zazwyczaj jednostronnie – po stronie prawej. Obustronne wodniaki występują bardzo rzadko. Objętość płynu znajdującego się wewnątrz torbieli może wynosić od kilkunastu aż do kilkuset mililitrów. Płyn rozciąga worek mosznowy i w dużych ilościach może doprowadzić do niedokrwienia jądra. W prawidłowych warunkach wyrostek pochwowy otrzewnej zarasta i traci połączenie z jamą otrzewnej, co zapobiega powstaniu wodniaka wrodzonego.
Przyczyną powstania torbieli jądra u starszych chłopców lub dorosłych mężczyzn może być również stan po operacyjnym leczeniu żylaków powrózka nasiennego. Inne czynniki zwiększające ryzyko rozwoju wodniaka to urazy worka mosznowego oraz choroby weneryczne.
Torbiel jądra – objawy
Objawem torbieli jąder jest zwykle niebolesne powiększenie jądra, które pacjent odkrywa podczas samobadania jądra. W przypadku wodniaka jądra palpacyjnie wyczuwa się miękki, elastyczny guz oraz wyczuwalne w jego obrębie jądro.
Dodatkowo przy zmianach o dużych rozmiarach może dość uczucie dyskomfortu, ciężkości w obrębie worka mosznowego, zdarza się to jednak bardzo rzadko. Niekiedy można zaobserwować różnice w wielkości worka mosznowego w zależności od pory dnia – rano jest on mniejszy, wieczorem pod wpływem zwiększonego gromadzenia się płynu – większy.
Torbiel nasienna na jądrze jest natomiast wyczuwalna palpacyjnie na górnym biegunie jądra, również jest niebolesna, elastyczna, łatwo ją oddzielić od jądra – nie jest z nim zrośnięta.
Należy pamiętać, że każda zmiana w okolicy narządów płciowych, nawet bezobjawowa, powinna być oceniona przez lekarza oraz za pomocą ultrasonografii w celu wykluczenia nowotworów jądra i wybrania odpowiedniego sposobu leczenia. W przypadku wątpliwości lub konieczności wykonania zabiegu z powodu dolegliwości, lekarz rodzinny kieruje pacjenta do lekarza urologa, który ponownie ocenia konieczność przystąpienia do leczenia.
Jak działa męski układ rozrodczy? Dowiesz się tego z filmu:
Torbiel jądra – leczenie
Większość torbieli jądra wrodzonych (wodniaków wrodzonych) zanika samoistnie w ciągu roku. U dorosłych osób również zdarza się, że wodniak samoistnie ustępuje po upłynięciu kilku lub kilkunastu miesięcy, nie zawsze jednak tak się dzieje.
Jeśli wodniak jądra nie ustąpi samoistnie lub dojdzie do jego powiększania się, konieczny jest zabieg operacyjny – hydrocelektomia, czyli wycięcie zmiany lub aspiracja płynu. Zazwyczaj do wykonania operacji nie jest konieczna hospitalizacja, a zabieg można wykonać podczas kilkugodzinnego pobytu na oddziale chirurgii. Zdarza się, że dochodzi do nawrotu wodniaka. Torbiel nasienną usuwa się tylko wtedy, gdy jest źródłem dyskomfortu dla pacjenta. Wykonania zabiegu unika się u osób planujących w przyszłości potomstwo.
Torbiel na jądrze a płodność
Wodniak jądra jest zmianą łagodną, jego występowanie nie zaburza płodności – mężczyzna z torbielą jądra może posiadać dzieci. Jeśli nie jest konieczne usuwanie torbieli jądra, zaleca się odstąpienie od zabiegu, bo to właśnie w wyniku komplikacji pooperacyjnych może dojść między innymi do zwężenia kanalików nasiennych i późniejszych problemów z rozmnażaniem, tym bardziej, że obecność torbieli nie jest związana ze zwiększonym ryzykiem powstawania nowotworów.
Torbiel jądra a rak
Rozwijający się wodniak jądra może być również jednym z pierwszych sygnałów rozwijającego się w obrębie narządów płciowych męskich nowotworu, dlatego należy zachować czujność i przystąpić do diagnostyki zmiany.
Oprócz wodniaka jądra istnieją również inne zmiany zaliczające się do zmian torbielowatych dotyczące innych struktur obecnych w mosznie. Torbiel nasienna na jądrze występuje w obrębie najądrza, jest również schorzeniem niegroźnym, powstającym w wyniku rozciągnięcia się kanalików nasiennych i gromadzenia się w tym miejscu nasienia.
Torbiel jądra należy różnicować z innymi schorzeniami w okolicy moszny – przepukliną, nowotworami, stanami zapalnymi jąder i najądrza.
Bibliografia:
1. K. Bar, Oksfordzki podręcznik urologii, Lublin 2011.
