Objawy raka gardła różnią się w zależności od lokalizacji, wielkości zmiany oraz naciekania na okoliczne struktury. Leczenie opiera się w głównej mierze na radioterapii. Rokowanie w raku gardła nie jest korzystne, gdyż często wykrywa się go na wysokim stadium zaawansowania.
Rak gardła – podział
Gardło jest strukturą, którą dzieli się na trzy części:
- nosogardło (gardło górne), które łączy jamę nosową z innymi odcinkami dróg oddechowych;
- część ustną (gardło środkowe);
- część krtaniową, przechodzącą w krtań oraz przełyk (gardło dolne).
W każdym z tych miejsc może rozwinąć się nowotwór, charakteryzujący się odmiennym przebiegiem, objawami oraz postępowaniem leczniczym.
Większość nowotworów gardła to raki płaskonabłonkowe. Inne typy nowotworów złośliwych to nabłonki limfatyczne, mięśniaki i mięśniakomięsaki. Rak gardła środkowego to najczęstsza lokalizacja, w jakiej powstają zmiany. Rak gardła dolnego może występować łącznie z nowotworami krtani.
Zobacz także: Wczesne i późne objawy raka krtani – diagnoza i leczenie choroby
Rak gardła – przyczyny
Większość nowotworów wspólnego odcinka przewodu pokarmowego oraz oddechowego rozwija się u mężczyzn. Zachorowanie na raka gardła obserwuje się zwykle między 40. a 60. rokiem życia.
Głównymi czynnikami powodującymi raka gardła są palenie tytoniu oraz nadużywanie alkoholu. W niektórych przypadkach znaczenie mają czynniki genetyczne. Za powstanie guzów w obrębie nosogardła odpowiedzialne jest także spożywanie suszonych, solonych ryb. Czynnik ten istotny jest zwłaszcza u osób zamieszkałych w południowych Chinach, na Alasce oraz Grenlandii. Inne przyczyny to zakażenie wirusem Epsteina-Barr, ekspozycja na kurz, pył i opary formaliny. Czynnikami ryzyka zachorowania na raka gardła środkowego są stany przedrakowe błony śluzowej. Często nowotworowi towarzyszy rozwój innego raka w okolicy przylegającej. Powstanie raka gardła dolnego wiąże się także z zespołem Plummera-Vinsona.
Objawy raka gardła
Pierwsze objawy raka gardła zależą od lokalizacji, zwykle jednak są zauważalne dla pacjenta dopiero na wysokim stadium zaawansowania. Stosunkowo często sygnały świadczące o zachorowaniu mogą przybierać postać powiększonych węzłów chłonnych.
Początkowe dolegliwości związane z rakiem nosogardła mogą pochodzić ze strony nosa, uszu, układu nerwowego. Może dojść do zatkania jednego przewodu słuchowego, a następnie obu i ropno-krwistej wydzieliny z uszu. Objawy uszne manifestują się pod postacią przemijającego, a następnie stałego, zatkania ucha, bez charakterystycznego dla zapalenia bólu oraz wycieku. Do ucisku podstawy czaszki dochodzi na etapie znacznego zaawansowania choroby. Mogą pojawić się objawy świadczące o porażeniu nerwów czaszkowych: opadanie powieki, upośledzenie ruchów oka, problemy z przełykaniem (dysfagia), chrypka, zaburzenia ruchomości języka.
Rak płaskonabłonkowy gardła środkowego rozwija się gwałtownie jako płaski naciek błony śluzowej. Szybko powoduje owrzodzenia oraz rozprzestrzenia się w głąb innych tkanek. Pozostałe nowotwory gardła w tej lokalizacji, np. chłoniak, rosną na zewnątrz, nie wrzodzieją. Początkowymi objawami są: problemy z połykaniem, ból gardła i uszu, przykry zapach z ust, szczękościsk, krwioplucie.
Do typowych objawów raka gardła dolnego należą dysfagia wraz ze znaczną bolesnością przy spożywaniu pokarmów i uczucie zawadzania. Zaawansowane zmiany doprowadzają do całkowitej niemożności przełykania i chrypki.
Jak działa i z czego jest zbudowany układ oddechowy? Dowiesz się tego z filmu:
Diagnostyka przy podejrzeniu raka gardła
Rozpoznanie raka gardła nie jest proste i wymaga wykonania szeregu badań. Ostateczną diagnozę można postawić po analizie materiału uzyskanego z biopsji zmiany.
Diagnostyka polega na wykonaniu dokładnego badania laryngologicznego wraz z rynoskopią tylną, badaniem palpacyjnym dostępnych części gardła oraz szyi. Niezbędne są badania endoskopowe oraz ultrasonografia (USG). Określenie rozległości guza ustala się na podstawie badań obrazowych – tomografii komputerowej (TK) oraz rezonansu magnetycznego (MRI). Dzięki nim można również uwidocznić przerzuty raka gardła.
Rak gardła – leczenie
Terapia nowotworów głowy i szyi dobierana jest indywidualnie. Leczeniem z wyboru w rakach nosogardła jest radioterapia, gdyż z reguły są one podatne na promieniowanie i lokalizują się w mało dostępnej dla chirurga okolicy. Zabiegi wykonuje się w przypadku nawrotów oraz niepowodzenia pierwotnego leczenia. Terapia części ustnej gardła zależy od dostępu do zajętych tkanek oraz ich lokalizacji. Wykorzystuje się zarówno techniki operacyjne, jak i radioterapię. Raki części krtaniowej leczy się głównie zabiegowo. Dodatkowo rozważa się konieczność wycięcia powiększonych węzłów chłonnych.
Wyniki leczenia zależą od budowy mikroskopowej guza, zaawansowania miejscowego oraz regionalnego – występowania przerzutów. Raki gardła sięgające głęboko innych struktur mają bardzo złe rokowanie. Szybkie wykrycie nowotworu zwiększa szansę na pełne wyleczenie.
Bibliografia:
1. Stankiewicz Cz., Otolaryngologia. Skrypt dla studentów medycyny i stomatologii. Katedra i Klinika Chorób Uszu, Nosa, Gardła i Krtani. Akademia Medyczna w Gdańsku. Gdańsk 2007.
2. Krajowy Rejestr Nowotworów. Gardło: http://onkologia.org.pl/nowotwory-gardla/.
