Próchnica butelkowa wykazuje ścisłą korelację między kondycją uzębienia dziecka, a sposobem jego karmienia. Jej rozwój przyczynia się do powstawania bólu. Leczenie tej choroby polega najczęściej na stosowaniu fluoryzacji.
Jakie objawy wywołuje próchnica butelkowa u dzieci? Jak wygląda?
Mianem próchnicy określany jest stan, w którym twarde tkanki zęba atakuje bakteryjna choroba zakaźna, którą charakteryzują takie objawy, jak demineralizacja struktury zęba. Bakterie obecne w jamie ustnej, zwłaszcza te ze szczepu Streptococcus mutans, przyczyniają się do rozkładu cukrów i produkcji kwasów organicznych, a następnie tworzą miękki nalot o białawo-żółtawym zabarwieniu, który dobrze przylega do powierzchni zębów, szczelnie je oblepiając. Jest to tzw. płytka nazębna, której aż 80% to właśnie drobnoustroje – reszta jej składu ma charakter organiczny i ułatwia przyleganie do szkliwa.
Próchnica butelkowa to odmiana, która dotyka dzieci w wieku od roku do 4 lat. Nosi takie miano, ponieważ napoje podawane za pomocą butelki dłużej pozostają w kontakcie z zębami, niż ma to miejsce w przypadku picia z kubeczka. Na jej występowanie nie mają wpływu białka, tłuszcze ani czysta woda. Do jej powstawania przyczynia się cukier z pożywienia. Podobnie jak w przypadku próchnicy występującej wśród dorosłych, bakterie odżywiające się cukrem rozmnażają się i tworzą kwasy niszczące szkliwo oraz dalsze części zęba – im większa ilość spożywanego cukru, tym większa możliwość pojawienia się destrukcyjnej próchnicy.
Zobacz także: Lakowanie zębów u dzieci i dorosłych. Czy jest ono szkodliwe?
Pokarmy, które przyczyniają się do powstawania próchnicy butelkowej u dzieci to nie tylko słodkie soki i herbatki, ale także mleko, które zawiera cukier – laktozę. Jeżeli niemowlę zasypia podczas konsumpcji za pomocą butelki lub często bywa karmione w nocy, spożywany pokarm obkleja jego zęby we wzmożonym tempie. Zmniejsza się wtedy ilość śliny, która wpływa na zmniejszenie zakwaszenia wewnątrz jamy ustnej i pozwala na obmycie zębów z resztek pokarmowych. Zepsuciu ulegają nie tylko te mleczaki, które wyrosły już w pełni, ale także te, których kontur dopiero co wychodzi z dziąseł.
Objawy próchnicy butelkowej to pojawiające się na górnych zębach przednich białe plamki bądź smużki. W dalszej kolejności na górnych jedynkach, tuż przy linii dziąseł, można zauważyć zmiany o ciemnym zabarwieniu. Nieleczona choroba rozprzestrzenia się na pozostałe zęby, a czasem prowadzi do powstawania ropnych powikłań. Dziecko, u którego nie zauważa się zmian, może sygnalizować jakiś niebezpieczny stan poprzez płacz w trakcie posiłków, a także niechęć do gryzienia i jedzenia.
Za próchnicę odpowiada nie tylko niewłaściwa pielęgnacja zębów, ale także dieta. Jakie jedzenie powinno się wykluczyć z menu, zwłaszcza w przypadku dzieci? Odpowiedź na filmie:
Próchnica butelkowa – leczenie. Jak leczyć próchnicę u najmłodszych?
Kiedy stadium rozwoju próchnicy butelkowej rozpoznaje się jako białe plamki i smużki na uzębieniu dziecka, niezbędny będzie zabieg fluoryzacji. Wykonuje go stomatolog. Polega on na posmarowaniu zębów specjalistycznym preparatem dentystycznym. Aby efekt pozostał przez jak najdłuższy czas, specjalista może zalecić używanie pasty dla dzieci z dodatkiem fluoru.
Próchnica butelkowa w zaawansowanej postaci, objawiająca się jako ciemne plamy na zębach, wymaga bardziej skomplikowanego leczenia dentystycznego, indywidualnie dobranego do małego pacjenta. Może to być np. impregnacja zębów z wykorzystaniem roztworu azotanu srebra w celu zabezpieczenia ich przed postępowaniem choroby. Zabieg ten powoduje ciemnienie zęba, jednak skutecznie hamuje rozwój ubytków. Niektóre postacie próchnicy butelkowej wymagają założenia koron ze stali nierdzewnej, a w pewnych przypadkach także usunięcia zęba objętego chorobą (w znieczuleniu miejscowym lub narkozie ogólnej).
Zobacz także: Co to jest lapisowane zębów? Lapisowanie zębów mlecznych, lapisowanie bezbarwne
Próchnica butelkowa – profilaktyka
Jak głosi stare porzekadło, lepiej zapobiegać niż leczyć. Dlatego należy regularnie kontrolować stan jamy ustnej dziecka u dentysty, zwłaszcza od momentu pojawienia się pierwszego zęba. Pod żadnym pozorem nie wolno wprowadzać bakterii do jamy ustnej dziecka poprzez oblizywanie smoczka czy łyżeczki, którą spożywa pokarmy ani całować go w usta. Jeśli nie posiada jeszcze uzębienia, należy przecierać jego dziąsła gazikiem nasączonym przegotowaną, ciepłą wodą w celu usunięcia resztek pokarmowych. Natomiast pierwsze zęby warto delikatnie myć miękką szczoteczką dla niemowląt, a także pamiętać o tym, by nie podawać dziecku w pokarmach dodatkowego cukru w postaci słodzonych napojów czy herbatek. Powinno się ono jak najszybciej nauczyć korzystać z łyżeczki. Nie należy dopuścić, żeby zasypiało z butelką. Jeżeli tak się stanie, trzeba ją delikatnie wyjąć.
