Niezwykle szybki rozwój procesu próchnicowego obserwuje się u dzieci, które nie ukończyły jeszcze 3 lat – nazywa się to próchnicą wczesną. Choroba ma gwałtowny, ostry przebieg. Jeśli nie jest leczona, w krótkim czasie prowadzi do zniszczenia korony zęba [1].
Rodzice powinni mieć świadomość, że nawet jeśli dziecko nie spożywa słodyczy, to już u niemowlęcia może się rozwinąć tzw. próchnica butelkowa (dotyczy szczególnie dzieci, które zasypiają z butelką w ustach albo które piją w nocy). Dzieje się tak za sprawą cukru obecnego w herbatkach, sokach oraz w mleku (laktoza).
Czym jest lapisowanie zębów?
Jedną ze współczesnych metod zwalczania próchnicy u dzieci jest lapisowanie. Technika ta polega na nasączeniu powierzchni zębów mlecznych preparatem chroniącym ząb przed rozwojem próchnicy i tym samym przed jego utratą. W stomatologii do przeprowadzenia lapisowania wykorzystuje się:
- Azotan srebra – nieorganiczny związek chemiczny, nazywany również kamieniem piekielnym, bo chociaż jest bezbarwny, działa drażniąco na skórę, pozostawiając na niej czarne plamy. Wykazuje właściwości bakteriobójcze. Wykorzystywany jest jako środek antyseptyczny (odkażający). Podczas lapisowania stosuje się 10–40% roztwór azotanu srebra. Po nałożeniu preparatu w ognisku próchnicowym ząb czernieje, co jest skutkiem ubocznym zabiegu. Zęby stałe, które wyrosną kiedyś w leczonym miejscu, będą białe. Azotan srebra wykorzystywany jest także do lapisowania rany, co skraca proces gojenia. To azotanowi srebra zabieg zawdzięcza swoją nazwę – lapis jest handlową nazwą tego związku.
- Chlorek cynku – nieorganiczny związek chemiczny o białym zabarwieniu. Zęby po jego nałożeniu nie czernieją (to tzw. lapisowanie bezbarwne albo lapisowanie na biało). Jest jednak mniej skuteczny od azotanu srebra w leczeniu próchnicy. Podczas lapisowania stosuje się 30–50% roztwór chlorku cynku.
Zobacz także: W jaki sposób szczotkować zęby?
Lapisowanie zębów mlecznych jest zalecane, gdy większa część powierzchni zęba została mocno zniszczona przez proces próchnicowy, a założenie wypełnienia (plomby) nie jest możliwe. Dzięki lapisowaniu zmiany cofają się, natomiast rozmiękczona przez bakterie masa zęba staje się twarda. Lapisowanie jest zabiegiem zalecanym szczególnie u małych dzieci, u których przeprowadzenie borowania i założenie plomb nie jest możliwe, ponieważ nie współpracują one z lekarzem.
Jak wygląda zabieg?
Podczas zabiegu lapisowania dentysta najpierw oczyszcza zęby z osadu (szczoteczką zwilżoną wodą utlenioną), po czym myje je, dokładnie suszy i zabezpiecza przed dostępem śliny. W następnej kolejności zęby odkaża (np. płynem Lugola, wodnym roztworem czystego jodu), po czym przy użyciu specjalnego pędzelka pokrywa zmiany próchnicowe wybranym preparatem. Ten etap zabiegu trwa ok. 3 minuty.
Na końcu usta należy wypłukać specjalną substancją. Jeśli lapisowanie zębów mlecznych przeprowadzane jest z wykorzystaniem azotanu srebra, lekarz smaruje zęby np. kwasem pirogalusowym (bądź solą kuchenną), dzięki czemu tworzy się antybakteryjny i odporny na próchnicę białczan srebra.
O tym, jaki preparat wybrać, decyduje lekarz, głównie na podstawie zaawansowania procesu próchnicowego.
Lapisowanie zębów jest bezbolesne, trwa kilka minut. Zabieg lapisowania mleczaków powinien być przeprowadzony 3 razy w tygodniowych odstępach, choć coraz częściej lekarze lapisują zęby podczas jednej wizyty – głównie ze względu na stres, jaki w gabinecie dentystycznym przeżywają mali pacjenci. Jeśli do lapisowania lekarz wybierze chlorek cynku, ze względu na jego mniejszą skuteczność zalecane jest powtórzenie zabiegu.
Przez 2 godziny po zabiegu dziecko nie powinno nic jeść ani pić.
Uwaga! Lapis umieszczany jest na zębach tymczasowo – gdy tylko będzie taka możliwość, należy przeprowadzić leczenie tradycyjne z wypełnieniem zmian próchnicowych.
Lapisowanie zębów mlecznych u dzieci do 18. roku życia jest refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia (w gabinetach, które mają podpisaną umowę z NFZ). W prywatnych gabinetach dentystycznych za zabieg lapisowania trzeba zapłacić kilkadziesiąt złotych.
Dlaczego warto leczyć mleczaki?
Nie należy bagatelizować żadnych zmian chorobowych na zębach mlecznych, ponieważ stan mleczaków ma bardzo duży wpływ na kondycję zębów stałych, które pojawią się w przyszłości. Przede wszystkim przedwczesna utrata mleczaków może prowadzić do rozwoju wad ortodontycznych. Zadbane zęby mleczne to gwarancja, że zęby stałe będą zdrowe, a zgryz rozwinie się prawidłowo.
Źródła:
http://www.nstomatologia.pl/wp-content/uploads/2014/10/ns_2011_119-127.pdf.
