Ludzie młodzi są szczególnie podatni na różnego rodzaju uzależnienia: od alkoholu, papierosów, narkotyków lub komputera i internetu. Te ostatnie z roku na rok przybierają coraz silniejszą formę. Obecnie uzależnienie od sieci może odbywać się za pośrednictwem smartfonu, tabletu, ipadu, laptopa lub PC.
Czym jest uzależnienie od komputera?
Uzależnienie od komputera jest powtarzającym się nawykiem korzystania z tego urządzenia, które zwiększa szanse na choroby oraz problemy osobiste i społeczne. Osoba nadmiernie korzystająca z laptopa bądź klasycznego PC ma poczucie utraty kontroli nad czasem wolnym, mimo świadomego wysiłku do ograniczenia tego stanu. Uzależnienie od komputera w szczególności dotyczy dzieci, które są nauczone od małego spędzać czas przez ekranem. Zaburzenie dotyka też osoby nadpobudliwe, agresywne oraz o przesadnie wysokim poczuciu własnej wartości. Z drugiej strony uzależnieniu podlegają lękliwi, zagubieni i pozbawieni przyjaciół ludzie, którzy szukają wsparcia w sieci. Wyróżnia się uzależnienie wtórne, polegające na ucieczce od codzienności oraz pierwotne, które koncentruje się na posiadanym sprzęcie i dodatkach. Popularne formy przesadnego korzystania z tych urządzeń to granie w gry komputerowe, surfowanie po internecie, czatowanie lub robienie e-zakupów. Osoba uzależniona zaczyna traktować korzystanie z komputera jako najważniejszą czynność w ciągu dnia. Przez to traci relacje społeczne oraz zaniedbuje naukę i pracę. Uzależnieni doznają ciągłej zmiany nastroju, który jest regulowany doświadczeniami w grze. Korzystanie z komputera jest więc dla osoby uzależnionej formą ucieczki od rzeczywistości. Bardzo łatwo wpaść w wir spędzania czasu w sieci, ponieważ (jak w każdym rodzaju uzależnienia) zwiększa się jej tolerancja. Gdy internauta próbuje zrezygnować z tego szkodliwego bodźca, to odczuwa objawy odstawienia, takie jak pocenie się, nudności czy przygnębienie.
Objawy uzależnienia od komputera
Nie ma bezpośredniej granicy, od której zaczyna się uzależnienie od komputera. Jednak w późniejszych etapach zaburzenia ludzie spędzają w sieci nawet po kilkanaście godzin dziennie. Nie są w to wliczone osoby, których praca zawodowa polega na korzystaniu z komputera. Uzależnienie rozpoczyna się, gdy używanie tego urządzenia przybiera kompulsywną formę, to znaczy użytkownik stale myśli o komputerze i potrzebuje go do realizacji większości swoich celów. Osoby uzależnione od sieci tracą poczucie czasu, więc mogą spędzić całą noc w sieci, myśląc, że minęło kilka godzin. Internauci nadmiernie korzystający z komputera doświadczają też snów i fantazji na temat gier komputerowych i swoich postaci. Coraz bardziej zaciera im się granica pomiędzy rzeczywistością a światem wirtualnym. Nawet kiedy są z dala od komputera to mimowolnie poruszają palcami, naśladując pisanie. Tracą oni większość zainteresowań, ponieważ wszystko w ich życiu zawęziło się do wirtualnej rzeczywistości. Ponadto zbyt częste korzystanie z komputera powoduje choroby i problemy na tle somatycznym. Nadmierne patrzenie się w monitor znacznie pogarsza wzrok, a siedzenie w jednej pozycji powoduje zanikanie mięśni i przykurcze stawów.
Jak sprawdzić, czy dziecko jest uzależnione od komputera?
Będąc rodzicem, należy przyłożyć wszelkich starań, aby treści, z jakimi spotyka się dziecko były dopasowane do jego wieku i nie uzależniały w tak szybkim tempie. Jest wiele gier komputerowych, które służą rozwojowi poznawczemu oraz uczą właściwych postaw. Czasami warto wprowadzić godziny, w których może ono korzystać z sieci. Dobrze też rozmawiać z dzieckiem na temat użytkowania komputera i tłumaczyć różnicę pomiędzy światem wirtualnym i rzeczywistym. Należy się troszczyć, aby korzystanie z komputera nie stało się obsesją, a dobrą rozrywką, która ma funkcje edukacyjne. Jeśli natomiast ma się wątpliwości co do częstości użytkowania sieci przez dziecko, warto zadać mu kilka pytań:
- Czy gra na komputerze codziennie?
- Czy potrafi bez przerwy spędzać czas w sieci minimum 3 godziny?
- Czy gra jest dla niego rozładowaniem emocji?
- Czy zakaz korzystania z sieci powoduje jego irytację?
- Czy dziecko zaniedbuje kontakty koleżeńskie na rzecz internetu?
- Czy próbowało bezskutecznie ograniczać korzystanie z sieci?
Jeśli minimum 4 pytania okażą się twierdzące, to dziecko znajduje się na granicy patologii, które bardzo szybko może skutkować uzależnieniem.
Leczenie uzależnienia od komputera
Osoby uzależnione od korzystania z komputera zwykle ukrywają swój nałóg, więc trudno rozpoznać go w pierwszych fazach. Mają one konkretne wytłumaczenia tak długiego spędzania czasu w sieci. Zazwyczaj twierdzą, że dzięki internetowi rozwijają języki obce, poznają geografię świata oraz rozmawiają z ludźmi z różnych kultur. Gdy natomiast zdecydują wybrać się do psychologa (zwykle za namową bliskiej osoby), to zaczynają zdawać sobie sprawę z powagi sytuacji. Zwykle spotkania rozpoczynają się od poradnictwa psychologicznego, jednak gdy poziom uzależnienia będzie nadmiernie wysoki to klient prawdopodobnie będzie skierowany do psychoterapeuty. Po spotkaniu ze specjalistą uzależniony zaczyna prowadzić dziennik, w którym zapisuje, ile spędził czasu w sieci oraz próbuje znaleźć zamienniki komputera w postaci aktywności fizycznej lub czytania książek.
