Indometacyna wprowadzona została na rynek farmaceutyczny w latach 60. ubiegłego wieku. Wykazuje działanie przeciwzapalne, przeciwgorączkowe, przeciwbólowe, hamujące agregację (zlepianie) płytek krwi. Obecnie odchodzi się stopniowo od jej używania z powodu wynalezienia bezpieczniejszych środków leczniczych o podobnych wskazaniach do stosowania. Niezalecana jest kobietom w ciąży i karmiącym piersią.
Indometacyna – wiadomości ogólne
Indometacyna to organiczny związek chemiczny będący pochodną kwasu indolilooctowego. Według nomenklatury systematycznej Międzynarodowej Unii Chemii Czystej i Stosowanej (z ang. International Union of Pure and Applied Chemistry, IUPAC) indometacyna nazywana bywa kwasem 2-(1-(4-chlorobenzoilo)-5-metoksy-2-metylo-1H-indol-3-ilo)octowym. Preparaty z indometacyną zaliczane są grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ). Lek łatwo wchłania się z przewodu pokarmowego, metabolizowany jest w wątrobie, a jego okres półtrwania wynosi około 4,5 godziny. Wydalany jest wraz z moczem i kałem. Przenika przez barierę krew–mózg i łożysko.
Na czym polega działanie indometacyny?
Działanie indometacyny polega przede wszystkim na:
- hamowaniu cyklooksygenazy konstytutywnej (COX-1), która odpowiada za syntezę prostaglandyn pełniących funkcje fizjologiczne,
- hamowaniu cyklooksygenazy indukowalnej zwanej też wzbudzoną (COX-2), która odpowiada za syntezę prostaglandyn prozapalnych w miejscu zapalenia.
Właściwości i wskazania do stosowania indometacyny
Indometacyna znana jest głównie z właściwości przeciwzapalnych, przeciwgorączkowych i przeciwbólowych. Lek dodatkowo hamuje agregację (zlepianie) płytek krwi. Indometacyna wskazana jest do stosowania w przebiegu reumatoidalnego zapalenia stawów, dny moczanowej, zesztywniającego zapalenia stawów kręgosłupa, młodzieńczego przewlekłego zapalenia stawów, choroby zwyrodnieniowej stawów obwodowych i kręgosłupa, przy łuszczycowym zapaleniu stawów. Stanowi element farmakoterapii w nerwobólach, dyskopatiach, zespołach korzeniowych, a nawet silnych bólach miesiączkowych. Wykorzystuje się ją w łagodzeniu objawów towarzyszących zmianom przeciążeniowym, urazowym, zapalnym tkanek okołostawowych, a także w dolegliwościach związanych z zabiegami ortopedycznymi. Indometacyna znalazła zastosowanie w okulistyce. Korzysta się z niej do zwalczania stanów zapalnych powstałych po zabiegach chirurgicznych na gałce ocznej. Dodatkowo profilaktycznie wobec śródoperacyjnego zwężenia źrenicy i do zwalczania bólu pooperacyjnego. Indometacyna używana jest też w neonatologii do zamknięcia przetrwałego przewodu tętniczego u wcześniaków.
Indometacyna – preparaty
Na rynku farmaceutycznym indometacyna dostępna jest w formie tabletek, czopków doodbytniczych, ale i środków do stosowania zewnętrznego. Indometacyna znajduje się w maściach, aerozolach czy kroplach do oczu.
Indometacyna w ciąży
Indometacyny nie zaleca się kobietom w ciąży i podczas karmienia piersią. Jej szkodliwe działanie na płód sklasyfikowane zostało:
w przypadku leczenia dłuższego niż 48 godzin do kategorii B, gdzie badania przeprowadzone na zwierzętach nie wskazują ryzyka dla płodu, lecz wyniki nie zostały porównane z badaniami na ludziach bądź badania wśród zwierząt wykazały niepożądane działanie na płód, którego nie potwierdziły badania zrealizowane w grupie ciężarnych kobiet;
w przypadku farmakoterapii prowadzonej po 34. tygodniu ciąży do kategorii D, gdzie istnieją dowody na szkodliwe działanie leku na płód, jednakże w niektórych sytuacjach klinicznych korzyści z zastosowania leku przewyższają ryzyko związane z jego zażyciem.
Jak bezpiecznie przyjmować leki? Dowiesz się tego z filmu:
Przeciwwskazania do stosowania indometacyny
Oprócz okresu ciąży i laktacji przeciwwskazania do stosowania indometacyny to:
- nadwrażliwość na indometacynę lub pozostałe składniki preparatu,
- choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy,
- ciężka niewydolność wątroby, nerek lub serca,
- wiek dziecięcy do 14 lat.
W przypadku indometacyny w maści nie jest wskazane nakładanie preparatu na błony śluzowe lub uszkodzoną skórę.
Szczególną ostrożność powinny zachować osoby zmagające się z niewydolnością wątroby i/lub nerek, astmą, padaczką, niewydolnością serca, chorobą Parkinsona, zaburzeniami krzepliwości krwi, zmniejszonym przepływem krwi przez nerki, nadciśnieniem, zaburzeniami psychicznymi, osoby w podeszłym wieku.
Skutki uboczne stosowania indometacyny
Wśród możliwych skutków ubocznych stosowania indometacyny wymienia się m.in.: nudności, bóle w nadbrzuszu, zaparcia, brak łaknienia, wzdęcia, biegunkę, niestrawność, krwawienia z przewodu pokarmowego. Dodatkowo pojawić się mogą: ból głowy, szumy uszne, zawroty głowy, ataksja, drżenie, bezsenność. Sporadycznie rozwinąć się mogą objawy skórne takie jak: świąd, pokrzywka, wysypka, rumień.
Bibliografia:
1. Woroń J., Wordliczek J., Dobrogowski J., Porównanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ), „Medycyna po Dyplomie”, 2011, 6(183), s. 55–63.
2. Drobnik L., Metamizol – lek ciągle nowoczesny, „Anestezjologia Intensywna Terapia”, 2004, 2, s. 135–142.
3. Mészáros J., Metamizol: skuteczność przeciwbólowa i bezpieczeństwo stosowania, „Terapia i Leki”, 2001, 19, s. 40–45.
