Hepatologiem może zostać lekarz po uzyskaniu tytułu specjalisty właściwie w każdej dziedzinie medycyny, najczęściej internie bądź gastroenterologii. Hepatologia nie jest klasyfikowana jako odrębna specjalizacja lekarska. Zdarza się, że hepatologią zajmują się również lekarze chorób zakaźnych. Dotyczy to przede wszystkim wirusowego zapalenia wątroby.
Kim jest hepatolog?
Hepatolog jest specjalistą od leczenia chorób wątroby. Od wielu lat pojawiają się coraz to ściślejsze odłamy ogólnych specjalizacji, np. chorób wewnętrznych, co pozwala zgłębić wiedzę ze znacznie węższego zakresu. Wynika to z prężnie rozwijającej się nauki, metod diagnostycznych czy leczniczych, co powoduje, że jeden lekarz, np. internista, nie jest w stanie być na bieżąco z każdą, nawet najrzadszą, jednostką chorobową. Dlatego też wydzielono podspecjalizację, jaką jest hepatologia. Zajmuje się ona schorzeniami dróg żółciowych, pęcherzyka żółciowego i wątroby.
Kiedy należy skonsultować się z hepatologiem?
Do hepatologa kieruje lekarz rodzinny, który stwierdzi u chorego objawy świadczące najprawdopodobniej o problemach z wątrobą czy drogami żółciowymi. Szczególnym symptomem jest żółtaczka, ale również zdarzają się niespecyficzne objawy – utrzymujące się nudności, wymioty, biegunki, zaparcia, puste odbijanie. Problemy z wątrobą mogą również obejmować przewlekłe zmęczenie, osłabienie odporności, utratę masy ciała. Pęcherzyk żółciowy bardzo często ulega stanom zapalnym, najczęściej na tle kamicy. Objawowa kamica pęcherzyka żółciowego objawia się zażółceniem powłok skóry i błon śluzowych, ciemniejszą barwą moczu i odbarwieniem stolca. Należy jednak zaznaczyć, że objawowa kamica jest już stanem podchodzącym częściowo pod chirurgię niż pod hepatologię.
Kiedy dochodzi do zmian chorobowych w obrębie komórek wątroby, najczęściej ulega ona powiększeniu. Fizjologicznie wątroba nie powinna być wyczuwalna poniżej łuku żebrowego. Lekarz rodzinny może również skierować chorego do hepatologa bez większych objawów klinicznych, jednak z wynikami badań laboratoryjnych budzącymi znaczne wątpliwości i wartymi konsultacji. Badania, których interpretacją zajmuje się hepatolog, to:
- aminotransferaza alaninowa (ALT),
- aminotransferaza asparaginianowa (AST),
- gamma-glutamylotranspeptydaza (GGTP),
- poziom cholesterolu,
- amoniak,
- fosfataza zasadowa,
- badania serologiczne w kierunku wirusowego zapalenia wątroby.
Hepatolog może również zlecić badania genetyczne w kierunku chorób upośledzających funkcje wątroby, jak np. choroba Wilsona czy zespół Gilberta. Może również zlecić wykonanie bardziej inwazyjnych badań diagnostycznych, np. biopsji wątroby, która jako jedyna pozwala na rozpoznanie niektórych schorzeń (pierwotne stwardniające zapalenie dróg żółciowych czy pierwotna marskość żółciowa).
Choroby leczone przez hepatologa
Hepatolog jest specjalistą diagnozującym i leczącym wszelkie schorzenia obejmujące wątrobę i pęcherzyk żółciowy. Przekrój tych schorzeń jest ogromny, jednak najczęstsze z nich to:
- alkoholowe i niealkoholowe stłuszczenie wątroby,
- marskość wątroby i jej powikłania,
- ostre zapalenie wątroby na tle toksycznym czy lekowym,
- zapalenie wątroby na tle autoimmunologicznym,
- zapalenie dróg żółciowych i pęcherzyka żółciowego,
- niedrożność dróg żółciowych,
- zmiany łagodne w wątrobie, jak naczyniaki czy torbiele,
- choroby wątroby będące powikłaniami ciąży,
- zaburzenia neurologiczne przy chorobach wątroby,
- choroby wątroby u dzieci i niemowląt,
- nowotwory wątroby i dróg żółciowych.
Jak leczy hepatolog?
Metody leczenia stosowane przez lekarza specjalizującego się w hepatologii zależą od rozpoznania. Niekiedy wystarczająca jest obserwacja, innym razem trzeba sięgnąć po farmakoterapię, a jeszcze w innym przypadku stosuje się inwazyjne metody leczenia we współpracy z chirurgami.
