Ślub to piękne, wyjątkowe wydarzenie, ale w przypadku większości par wiąże się także z ogromnym stresem. Przyczyną napięcia może być zarówno wysiłek, jaki włożyć trzeba w przygotowania do ceremonii, jak i szereg wątpliwości, które w naturalny sposób towarzyszą człowiekowi przed podjęciem ważnej życiowej decyzji. Tego rodzaju niepokoju nie uznaje się za objaw fobii. O patologicznym lęku można mówić wówczas, gdy staje się on silniejszy niż pragnienie spędzenia z kimś reszty życia oraz gdy utrudnia, a nawet udaremnia działania zmierzające do zawarcia małżeństwa.
Co to jest gamofobia i jak się objawia?
Gamofobia to termin, który stosuje się najczęściej w odniesieniu do chorobliwego niepokoju, jaki towarzyszy danej osobie w czasie przygotowań do ślubu. Gamofobikiem może być także człowiek, który nie planuje zawierać małżeństwa, a sama myśl o nim budzi w nim niechęć i przerażenie.
Nasilenie objawów lęku wzrasta wraz ze zbliżającym się terminem ślubu. Kiedy jest on odległy, można być nieświadomym swojej gamofobii i z zapałem podjąć przygotowania do ceremonii. Z upływem czasu jednak gamofobika ogarnia coraz większy niepokój, którego przyczyna początkowo wydaje się niejasna. Przekonany o słuszności swojej decyzji o zawarciu małżeństwa, często upatruje źródeł napięcia w przemęczeniu związanym z organizacją ślubu albo w zupełnie innych sprawach, np. problemach zawodowych. Z czasem zaczynają go dręczyć obawy dotyczące planowanej przyszłości, wątpliwości wobec wyboru życiowego partnera. Gamofobik może odczuwać wegetatywne symptomy lęku – zaburzenia snu, apetytu, dolegliwości bólowe, kołatanie serca czy duszności pojawiające się na myśl o ślubnych planach.
Narastający niepokój jednego z partnerów zwykle prowadzi do nieporozumień i kłótni pomiędzy przyszłymi małżonkami. Negatywne emocje pogłębiać może presja związana ze ślubnymi przygotowaniami. Już na tym etapie często dochodzi do zerwania zaręczyn. Niekiedy jednak osoba dotknięta gamofobią zmaga się ze swoim lękiem aż do dnia ślubu i wówczas (niekiedy już przed ołtarzem) przeżywa atak paniki, całkowicie tracąc kontrolę nad swoim zachowaniem, co uniemożliwia przeprowadzenie ceremonii. Niektórzy gamofobicy zawierają planowane małżeństwo, ale w krótkim czasie biorą rozwód.
Przyczyny gamofobii
Przyczyny gamofobii są zwykle złożone. Jako możliwe uwarunkowania wskazuje się:
- brak wiary w powodzenie małżeństwa oparty o obserwację innych par, w szczególności rozwodu własnych rodziców,
- złe doświadczenia z wcześniejszymi partnerami i (wynikająca z obawy przez ponownym zranieniem) niechęć do głębokiego angażowania się w związki,
- lęk przed porzuceniem, będący konsekwencją przykrych, często wypartych ze świadomości przeżyć z dzieciństwa (np. braku dostatecznej uwag i miłości opiekunów),
- emocjonalną niedojrzałość i spowodowane nią problemy – trudność z podejmowaniem decyzji, lęk przed odpowiedzialnością, zobowiązaniami, utratą własnej niezależności, swobody działania.
Gamofobia często idzie w parze z innymi zaburzeniami, na przykład filofobią (lękiem przed bliskością) albo fobią społeczną. Może także rozwinąć się w przebiegu depresji czy schizofrenii.
Gamofobię należy odróżniać od strachu, który ma racjonalne podstawy. Wiele par decyduje się na zawarcie ślubu pochopnie, po kilku tygodniach znajomości czy pod presją rodziny. Jeśli z upływem czasu, jakiego wymagają przygotowania do ceremonii, narzeczeni nabierają wątpliwości, czy naprawdę chcą spędzić ze sobą resztę życia, może to być sygnał, że z małżeństwem nie należy się spieszyć.
Skąd się bierze lęk? Dowiesz się tego z filmu:
Leczenie gamofobii
Osoby, które podejrzewają u siebie gamofobię, mogą podjąć jej leczenie, którego charakter uzależniony jest ściśle od przyczyn lęku. By je zidentyfikować, warto skorzystać z pomocy psychologa, który, ustaliwszy źródło problemu, będzie w stanie zaproponować odpowiednią terapię. W przypadku uogólnionego lęku pomocne okazują się zwykle techniki poznawczo–behawioralne, dzięki którym można modyfikować nieprzystosowawcze zachowania pacjenta czy jego sposób myślenia o budzących obawę sytuacjach. Traumatyczne przeżycia czy problemy emocjonalne warto przepracować metodami terapii psychodynamicznej. Zaburzenia psychiczne, które znajdują się u podłoża gamofobii, należy leczyć farmakologicznie.
W terapii gamofobii istotne jest redukowanie niepokoju i wegetatywnych objawów, które obniżają samopoczucie przed ślubem i potrafią zachwiać decyzją o zawarciu małżeństwa. Osobom zmagającym się z takim problemem zaleca się stosowanie różnego typu technik relaksacyjnych (od wizualizacji czy świadomego oddechu po aktywność fizyczną), a także minimalizowanie stresu związanego z przygotowaniami do ceremonii (np. poprzez szczegółowe rozplanowanie wszystkich niezbędnych działań).
Gamofobik powinien podzielić się swoimi obawami z partnerem. Szczera rozmowa może rozładować napiętą atmosferę, rozwiać rodzące się wątpliwości, a zrozumienie i wsparcie ze strony przyszłego małżonka często są najlepszym gwarantem tego, że, decydując się na ślub, dokonało się właściwego wyboru.
Bibliografia:
1. E. J. Bourne, Lęk i fobia. Praktyczny podręcznik dla osób z zaburzeniami lękowymi, tł. R. Andruszko, Kraków 2011.
2. A. Dakowicz, Powodzenie małżeństwa, Białystok 2014.
