Fosfor – jakie funkcje pełni w organizmie i gdzie występuje?

Fosfor  – jaki ma wpływ na organizm?

Fosfor przede wszystkim jest niezbędny do utrzymania zdrowych i mocnych kości, zębów, dziąseł oraz stawów. To właśnie w kościach ten pierwiastek znajduje się w największych ilościach, bo aż w 85%. Reszta fosforu zawarta jest w tankach miękkich i błonach komórkowych. Fosfor wraz z wapniem i witaminą D bierze udział w procesie mineralizacji kości i zębów, dlatego jest niezbędny do zachowania ich odpowiedniej kondycji.

Jakie właściwości ma fosfor? 

• Wspiera pracę układu nerwowego, gdyż bierze udział w przewodzeniu bodźców nerwowych,
• Pomaga w utrzymaniu równowagi kwasowo – zasadowej w organizmie,
• Bierze udział w przemianie i uwalnianiu energii w komórkach poprzez syntezę skrobi i tłuszczów,
• Jest nośnikiem informacji genetycznych - jego niewielkie ilości znajdują się również w kwasach nukleinowych, czyli w DNA i RNA,
• Reguluje prawidłową pracę nerek i serca,
• Regeneruje uszkodzone tkanki ciała – niedobór fosforu może pojawić się po poparzeniach skóry, gdyż fosfor przemieszcza się do uszkodzonych tkanek, by pomóc w ich regeneracji.

Jak prawidłowo suplementować witaminę D? Dowiesz się tego z filmu

Przyswajalność fosforu

Aby fosfor pełnił prawidłowo swoje funkcje, kilka czynników musi zostać spełnionych. Przede wszystkim chodzi o zachowanie prawidłowych proporcji między wapniem a fosforem. Najkorzystniejszy stosunek między tymi pierwiastkami wynosi 2: 1 (wapń: fosfor), natomiast nie powinien być węższy niż 1: 1 i szerszy niż 3:1.

• Fosfor zażywany bez wapnia i witaminy D nie działa prawidłowo. Witamina D wspomaga wchłanianie fosforu oraz wspiera utrzymanie równowagi między wapniem i fosforem,
• Niedobór fosforu osłabia działanie wapnia,
• Nadmiar fosforu wypłukuje wapń z organizmu, co powoduje zwiększenie ryzyka wystąpienia chorób kości, np. osteopenii (zmniejszenie gęstości mineralnej kości), która może prowadzić do osteoporozy.

Przyswajalność fosforu jest znacznie mniejsza z produktów zbożowych i warzyw strączkowych. Aby zwiększyć przyswajalność, dany produkt należy poddać odpowiedniej obróbce, np. nasiona roślin strączkowych namoczyć w wodzie, a ciasto na pieczywo powinno przejść proces fermentacji.

Niedobór i nadmiar fosforu w organizmie

Niedobór fosforu

Niedobory fosforu w organizmie występują bardzo rzadko, gdyż pierwiastek ten powszechnie występuje w żywności oraz jest stosowny, jako stabilizator, regulator czy przeciwutleniacz w żywności.

Niedobór fosforu - przyczyny

• U osób niedożywionych z zaburzeniami wchłaniania,
• U alkoholików,
• U osób żywionych pozajelitowo,
• U osób, które długotrwale leczą nadkwaśność wodorotlenkiem glinu, który tworzy z fosforem związki niewchłaniane w przewodzie pokarmowym, to prowadzi do osłabienia mięśni i kości,
• Przy zbyt intensywnym wydalaniu fosforu z moczem,
• Przy niedostatku witaminy D,
• Często również występuje po przeszczepie nerek lub terapii lekami steroidowymi,
• Przy poparzeniach skóry.

Objawy niedoboru fosforu:

• Osłabienie organizmu,
• Bóle mięśni i kości,
• Nudności, wymioty,
• Drgawki,
• Zaburzenia oddychania,
• Zaburzenia układu nerwowego, np. porażenia, parestezje, zaburzenia świadomości, dezorientacja.

Nadmiar fosforu

• Powoduje odkładanie się fosforu w drogach moczowych, naczyniach krwionośnych oraz mięśniu sercowym,
• Nadmiar fosforu we krwi może świadczyć o niewydolności nerek, o odwodnieniu organizmu, kwasicy lub o upośledzeniu czynności przytarczyc,
• Może prowadzić do odwapnienia kości,
• Może być spowodowany przez uwalnianie fosforu z kości i komórek,
• Oprócz ograniczenia wchłaniania wapnia może również upośledzać wchłanianie cynku, magnezu, żelaza i miedzi.

Nadmiaru fosforu  - objawy

• Biegunki,
•  Nudności i wymioty,
• Drgawki,
• Kamica nerkowa,
• Zaburzenia gospodarki witaminy D.

Dawkowanie fosforu na dobę:

• Dzieci 10-18 lat – 1250mg,
• Dorośli - 700 mg,
• Kobiety w ciąży i karmiące piersią – do 19 lat- 1250mg, powyżej 19 lat – 700mg.

Fosfor – gdzie występuje?