Polub nas na Facebooku
Czytasz: Fosfor – jakie funkcje pełni w organizmie i gdzie występuje?
menu
Polub nas na Facebooku

Fosfor – jakie funkcje pełni w organizmie i gdzie występuje?

Tablica Mendelejewa fosfor

Fot. andriano_cz / Getty Images

Fosfor jest pierwiastkiem chemicznym, niemetalem zaliczanym do makroelementów (pierwiastki, które stanowią, co najmniej 0,01% suchej masy każdego organizmu), które są niezbędne do prawidłowego wzrostu i rozwoju organizmów roślinnych i zwierzęcych. Fosfor jest bardzo istotnym składnikiem odżywczym dla organizmu, m.in. niezbędny jest do budowy twardych i wytrzymałych kości. 

Fosfor  – jaki ma wpływ na organizm?

Fosfor przede wszystkim jest niezbędny do utrzymania zdrowych i mocnych kości, zębów, dziąseł oraz stawów. To właśnie w kościach ten pierwiastek znajduje się w największych ilościach, bo aż w 85%. Reszta fosforu zawarta jest w tankach miękkich i błonach komórkowych. Fosfor wraz z wapniem i witaminą D bierze udział w procesie mineralizacji kości i zębów, dlatego jest niezbędny do zachowania ich odpowiedniej kondycji.

Jakie właściwości ma fosfor? 

  • Wspiera pracę układu nerwowego, gdyż bierze udział w przewodzeniu bodźców nerwowych,
  • Pomaga w utrzymaniu równowagi kwasowo – zasadowej w organizmie,
  • Bierze udział w przemianie i uwalnianiu energii w komórkach poprzez syntezę skrobi i tłuszczów,
  • Jest nośnikiem informacji genetycznych - jego niewielkie ilości znajdują się również w kwasach nukleinowych, czyli w DNA i RNA,
  • Reguluje prawidłową pracę nerek i serca,
  • Regeneruje uszkodzone tkanki ciała – niedobór fosforu może pojawić się po poparzeniach skóry, gdyż fosfor przemieszcza się do uszkodzonych tkanek, by pomóc w ich regeneracji.

Jak prawidłowo suplementować witaminę D? Dowiesz się tego z filmu

Zobacz film: Suplementacja witaminą D. Źródło: Dzień Dobry TVN

Przyswajalność fosforu

Aby fosfor pełnił prawidłowo swoje funkcje, kilka czynników musi zostać spełnionych. Przede wszystkim chodzi o zachowanie prawidłowych proporcji między wapniem a fosforem. Najkorzystniejszy stosunek między tymi pierwiastkami wynosi 2: 1 (wapń: fosfor), natomiast nie powinien być węższy niż 1: 1 i szerszy niż 3:1.

  • Fosfor zażywany bez wapnia i witaminy D nie działa prawidłowo. Witamina D wspomaga wchłanianie fosforu oraz wspiera utrzymanie równowagi między wapniem i fosforem,
  • Niedobór fosforu osłabia działanie wapnia,
  • Nadmiar fosforu wypłukuje wapń z organizmu, co powoduje zwiększenie ryzyka wystąpienia chorób kości, np. osteopenii (zmniejszenie gęstości mineralnej kości), która może prowadzić do osteoporozy.

Przyswajalność fosforu jest znacznie mniejsza z produktów zbożowych i warzyw strączkowych. Aby zwiększyć przyswajalność, dany produkt należy poddać odpowiedniej obróbce, np. nasiona roślin strączkowych namoczyć w wodzie, a ciasto na pieczywo powinno przejść proces fermentacji.

Niedobór i nadmiar fosforu w organizmie

Niedobór fosforu

Niedobory fosforu w organizmie występują bardzo rzadko, gdyż pierwiastek ten powszechnie występuje w żywności oraz jest stosowny, jako stabilizator, regulator czy przeciwutleniacz w żywności.

Niedobór fosforu - przyczyny

  • U osób niedożywionych z zaburzeniami wchłaniania,
  • U alkoholików,
  • U osób żywionych pozajelitowo,
  • U osób, które długotrwale leczą nadkwaśność wodorotlenkiem glinu, który tworzy z fosforem związki niewchłaniane w przewodzie pokarmowym, to prowadzi do osłabienia mięśni i kości,
  • Przy zbyt intensywnym wydalaniu fosforu z moczem,
  • Przy niedostatku witaminy D,
  • Często również występuje po przeszczepie nerek lub terapii lekami steroidowymi,
  • Przy poparzeniach skóry.

Objawy niedoboru fosforu:
  • Osłabienie organizmu,
  • Bóle mięśni i kości,
  • Nudności, wymioty,
  • Drgawki,
  • Zaburzenia oddychania,
  • Zaburzenia układu nerwowego, np. porażenia, parestezje, zaburzenia świadomości, dezorientacja.

    Nadmiar fosforu

    • Powoduje odkładanie się fosforu w drogach moczowych, naczyniach krwionośnych oraz mięśniu sercowym,
    • Nadmiar fosforu we krwi może świadczyć o niewydolności nerek, o odwodnieniu organizmu, kwasicy lub o upośledzeniu czynności przytarczyc,
    • Może prowadzić do odwapnienia kości,
    • Może być spowodowany przez uwalnianie fosforu z kości i komórek,
    • Oprócz ograniczenia wchłaniania wapnia może również upośledzać wchłanianie cynku, magnezu, żelaza i miedzi.

    Nadmiaru fosforu  - objawy

    • Biegunki,
    •  Nudności i wymioty,
    • Drgawki,
    • Kamica nerkowa,
    • Zaburzenia gospodarki witaminy D.

    Dawkowanie fosforu na dobę:

    • Dzieci 10-18 lat – 1250mg,
    • Dorośli - 700 mg,
    • Kobiety w ciąży i karmiące piersią – do 19 lat- 1250mg, powyżej 19 lat – 700mg.

    Fosfor – gdzie występuje? 
    Produkty Zawartość fosforu mg/100g produktu
    Parmezan 810
    Ser tłusty tylżycki  550
    Ser tłusty edamski 523
    Wątroba wieprzowa 362
    Pierś z kurczaka 240
    Pierś z indyka 238
    Sardynki w oleju 430
    Śledź 341
    Łosoś świeży 266
    Otręby pszenne 1270
    Kasza gryczana 459
    Płatki owsiane 433
    Pistacje 500
    Migdały 454
    Orzechy arachidowe 385
    Pestki dyni 1170
    Mak niebieski 1022
    Nasiona słonecznika 784
    Czy artykuł okazał się pomocny?
    Tak Nie
    3
    0
    Komentarze (0)
    Nie przegap
    Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
    Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
    Jakie rozmiary może mieć penis? Jak go zmierzyć? 
    Jakie rozmiary może mieć penis? Jak go zmierzyć? 
    Gąska (grzyb jadalny) - jak wygląda? W jaki sposób go przyrządzić?
    Gąska (grzyb jadalny) - jak wygląda? W jaki sposób go przyrządzić?
    Panseksualizm - co to jest? Na czym polega? Kim jest osoba panseksualna?
    Panseksualizm - co to jest? Na czym polega? Kim jest osoba panseksualna?
    Czerwona plamka na oku. Przyczyny i leczenie
    Czerwona plamka na oku. Przyczyny i leczenie
    Bentonit - co to jest, jak działa i czy warto po niego sięgnąć?
    Bentonit - co to jest, jak działa i czy warto po niego sięgnąć?