Fibromilagia zaliczana jest to chorób reumatycznych. Atakuje przede wszystkim tkankę miękką, tj. mięśnie, ścięgna wraz z przyczepami i pochewkami, kaletki maziowe oraz więzadła. Schorzenie wywołuje ból, który niejednokrotnie rozlewa się po całym ciele. U części pacjentów pojawiają się dolegliwości niezwiązane z układem kostno-stawowym. Szacuje się, że przypadłość dotyczy od 3 do 6 proc. populacji. Fibromialgia dotyka głównie kobiety między 35. a 55. rokiem życia.
Co wywołuje chorobę? Lekarze ciągle nie potrafią udzielić jednoznacznej odpowiedzi. Rozwój choroby niekiedy łączy się z wysokim stężeniem substancji P, czyli neuropeptydy wydzielanej przez włókna nerwowe w rdzeniu kręgowym, nieprawidłowy przepływ krwi w okolicy wzgórza mózgu, a także z niskim stężeniem serotoniny. Zdaniem niektórych badaczy nieprawidłowości te mogą być uwarunkowane genetycznie.
Nie bez znaczenia są także osobiste doświadczenia pacjenta. Jedna z teorii mówi, że fibromialgia znacznie częściej rozwija się u osób, które wcześnie straciły rodziców, były dręczone lub bite przez opiekunów. Zachorować mogą również te osoby, które miały wrodzone lub nabyte zmiany w kręgosłupie lub stawach.
Fibromialgia – jakie daje objawy?
Osoby, które zmagają się fibromialgią skarżą się przede wszystkim na silne bóle. Bardzo często w rozmowie z lekarzem używają określenia, że boli je całe ciało. Dodatkowo chorzy czują się zmęczeni, mają problemy ze snem, dokucza im sztywność stawów. Ból pojawia się przede wszystkim podczas odpoczynku, aktywność fizyczna przynosi tylko chwilą i krótkotrwałą ulgę.
Ból, który towarzyszy chorobie ma zmienny charakter i natężenie. Zdarza się, że jest pulsujący, kłujący. Mimo że większość chorych nie potrafi wskazać konkretnego miejsca, w którym kumuluje się ból, to zdaniem badaczy najczęściej skupia się on w obrębie 18 punktów bolesnych (9 parzystych punktów występujących symetrycznie po stronie prawej i lewej).
1. Przyczep mięśni podpotylicznych
2. Przestrzeń pomiędzy wyrostkami poprzecznymi C5-C7
3. Górny brzeg mięśnia czworobocznego
4. Przyczep mięśnia nadgrzebieniowego w okolicy przyśrodkowego brzegu łopatki.
5. Połączenie chrzęstno-kostne drugiego żebra
6. 2 cm dystalnie od nadkłykcia bocznego kości ramiennej
7. Górny zewnętrzny kwadrant pośladka
8. Tylna powierzchnia wyniosłości krętarza większego
9. Kłykieć przyśrodkowy kości udowej
Wrażliwość tych miejsc mierzy się dolorymetrem. W czasie badania lekarz uciska określone miejsce, stopniowo zwiększając nacisk, aż ten zmieni się w ból. W tym czasie urządzenie dokonuje pomiaru.
Czy można wygrać z przewlekłym bólem? Odpowiedź znajdziesz w filmie:
Fibromialgia – jak zdiagnozować chorobę?
Ból całego ciała może się pojawić z bardzo wielu powodów, dlatego postawienie prawidłowej diagnozy jest bardzo trudne. Ogromna grupa chorych przez lata chodzi od lekarza do lekarza bez właściwego rozpoznania. Zatem, co może świadczyć o fibromialgii? Jeśli chory od co najmniej trzech miesięcy skarży się na ból i wszystkie inne przyczyny zostały wykluczone warto zastanowić się, czy przyczyną problemów nie jest właśnie fibromialgia. Ostateczne potwierdzenie dają:
- wskaźnik rozległości bólu (WPI - widespread pain index) – pozwala on ocenić liczbę obszarów, w których chory odczuwa trudny do zniesienia ból (zazwyczaj pod uwagę bierze się ostanie siedem dni);
- wskaźnik nasilenia objawów (SS - symptom severity) – to skala od 0 do 3, która mierzy natężenie każdego objawów w ciągu ostatniego tygodnia. Po uwagę brane są zmęczenie, zaburzenia snu, zaburzenia czynności poznawczych, objawy somatyczne (jak bóle mięśni, zawroty głowy, zaparcia, ból, zaburzenia widzenia, kurcze pęcherza moczowego itp.).
U pacjentów z fibromialgią wskaźniki te wynoszą – WPI > 7 przy SS > 5 lub WPI 3-6 przy SS > 9.
Fibromialgia – jak ją leczyć?
Każdy chory musi sobie zdawać sprawę, że leczenie fibromialgii nie jest proste, wymaga czasu i powinno być prowadzone na kilku polach. Pierwszy to farmakologia. Zazwyczaj chorzy przyjmują leki przeciwdepresyjne, które zwalczają zmęczenie i problemy ze snem. Poprawiają także samopoczucie. Do tego dochodzą jeszcze leki przeciwbólowe. Najczęściej chorym przepisuje się tramadol, znacznie rzadziej sięga się po opioidy. Niestety u pewnej grupy pacjentów takie formy leczenia nie przynoszą spodziewanych efektów. W takich sytuacjach chorzy zmuszeni są zmienić dotychczasowy tryb życia. Pacjenci powinni nauczyć się unikać sytuacji i zajęć, które wywołują u nich napięcie, a w konsekwencji ból.
Drugi sposób to aktywność fizyczna. Chorzy powinni regularnie wykonywać ćwiczenia (powinny być dobrane odpowiednio do możliwości chorego), które zmniejszają napięcie i łagodzą ból. Choć na początku ich wykonywanie jest bardzo trudne, to regularne ćwiczenia są niezwykle ważnym elementem leczenia fibromialgii. Pacjentom poleca się także krioterapię, leczenie ciepłem, akupresurę oraz masaże. Ulgę powinna przynieść również przezskórna elektryczna stymulacja nerwów, czyli TENS.
