Dystocję barkową określa się również jako niewspółmierność porodową, czy też niewspółmierność barkową. Jest to sytuacja w czasie porodu naturalnego, kiedy dziecko ułożone główkowo (prawidłowo) mimo wszystko wymaga dodatkowych manewrów położniczych, ponieważ nie jest w stanie wydostać się na zewnątrz. Dystocja barkowa polega na tym, że przedni bark dziecka zostaje zablokowany pod spojeniem łonowym matki. Drugą formą dystocji barkowej jest sytuacja, gdy bark tylny blokuje się o kość krzyżową. Jest to poważne utrudnienie i komplikacja okołoporodowa, która zwiększa chorobowość i umieralność okołoporodową zarówno noworodka, jak i matki. Powikłanie, jakim jest niewspółmierność porodowa, pojawia się w przypadku 0,7% porodów naturalnych.
Okresy porodu
Poród dzieli się na cztery zasadnicze okresy. Pierwszy trwa nawet 11 godzin. Obejmuje czas rozwierania się szyjki macicy. W kolejnym okresie dochodzi do urodzenia noworodka. Powinien on trwać maksymalnie godzinę. To właśnie wtedy dochodzi do dystocji barkowej. Trzecim okresem porodu jest wydalenie łożyska, a czwarty obejmuje dwugodzinny nadzór poporodowy.
Czynniki ryzyka niewspółmierności porodowej
Wśród czynników ryzyka wystąpienia dystocji barkowej, czyli niewspółmierności porodowej, wymienia się:
- niewspółmierność porodową w poprzednich ciążach,
- dużą masę płodu (powyżej 4,5 kg),
- duży przyrost masy ciała ciężarnej w czasie ciąży,
- długi pierwszy okres porodu,
- zbyt długi drugi okres porodu,
- brak postępu porodu,
- podawanie oksytocyny.
Mimo iż istnieją pewne czynniki ryzyka, to jednak niewspółmierność porodowa nie jest powikłaniem, które można przewidzieć. Można jedynie określić ryzyko lub prawdopodobieństwo wystąpienia dystocji barkowej.
Postępowanie w przypadku niewspółmierności porodowej
Niewspółmierność porodowa jest powikłaniem okołoporodowym, jednak już wcześniej można oszacować wstępną masę ciała i stwierdzić, że u ciężarnej istnieje sporo czynników ryzyka wystąpienia dystocji barkowej. Jeśli przewidywana urodzeniowa masa dziecka przekracza 4,5 kg, ponadto ciężarna cierpi na cukrzycę ciążową, warto rozważyć wykonanie cięcia cesarskiego.
W przypadku wystąpienia dystocji barkowej należy powstrzymać rodzącą od parcia i wezwać pomoc w postaci dodatkowego personelu medycznego. Wykonuje się manewr McRobertsa, czyli dociąga się maksymalnie kolana rodzącej do brzucha. Kończyny dolne ulegają zgięciu i odwiedzeniu w stawach biodrowych, uda maksymalnie przylegają do brzucha. Ponadto wykonuje się ucisk nadłonowy, a także można rozważyć nacięcie krocza, by ułatwić manewry przezpochwowe. Jeśli mimo tego poród nie postępuje, nie da się uwolnić tylnego barku czy nie działa rotacja wewnętrzna, kobieta powinna przyjąć pozycję kolankowo-łokciową. Nie powinno się uciskać dna miednicy, ponieważ zwiększa to ryzyko powikłań u noworodka.
Wskazania do wykonania cięcia cesarskiego
Wśród wskazań do cesarki wymienia się przede wszystkim stany nagłe zagrażające dziecku lub matce, brak postępu porodu, nieprawidłowe ułożenie płodu, łożysko przodujące, przedwczesne oddzielenie się łożyska. Ponadto cięcie cesarskie wykonuje się ze wskazań życiowych, kiedy zapis kardiotokogramu wskazuje na zagrożenie życia dziecka.
Układ kostny - jak jest zbudowany i jakie spełnia funkcje? Dowiesz się tego z naszego filmu
