Przyczyną cukrzycy ciążowej są radykalne zmiany hormonalne w kobiecym organizmie w okresie ciąży. U kobiet spodziewających się dziecka zapotrzebowanie na insulinę rośnie, ale nie każdy organizm potrafi sprostać tym potrzebom. W wyniku tego stężenie glukozy znacznie się podnosi. Choroba ta dotyka od 3 do 6% wszystkich ciężarnych, zwykle objawia się w drugim trymestrze ciąży.
Objawy cukrzycy ciążowej i normy cukru we krwi
Zazwyczaj objawy cukrzycy ciążowej w ogóle się nie pojawiają. Aby stwierdzić, czy ciężarna jest chora na cukrzycę ciążową, należy wykonać u niej test tolerancji glukozy. Badania przeprowadza się, jeśli kobieta spodziewająca się dziecka jest w grupie ryzyka oraz u każdej ciężarnej między 24. a 28. tygodniem ciąży. Do grupy ryzyka należą osoby, które:
- mają więcej niż 35 lat,
- cierpią na nadwagę lub otyłość,
- przed ciążą chorowały na nadciśnienie tętnicze,
- przechodziły cukrzycę w poprzednich ciążach,
- urodziły dziecko o wadze przekraczającej 4 kilogramy,
- urodziły więcej niż dwójkę dzieci,
- poroniły,
- w rodzinie mają stwierdzone przypadki cukrzycy typu 2,
- urodziły dziecko z wadą rozwojową,
- mają zespół policystycznych jajników.
Zobacz także: Nadciśnienie tętnicze w ciąży – objawy i leczenie nadciśnienia w ciąży
Cukrzyca ciążowa rozwija się najczęściej w drugim lub trzecim trymestrze ciąży. U osób nie będących w grupie ryzyka badanie stężenia glukozy wykonuje się na czczo na początku ciąży. Wynik poniżej 100 miligramów na decylitr krwi jest prawidłowy. W takim wypadku kolejne badanie, tym razem test tolerancji glukozy, czyli krzywą cukrową z 75 gramami glukozy, wykonuje się pomiędzy 24. a 28. tygodniem ciąży. Prawidłowy wynik tego badania mieści się w normie 140 miligramów na decylitr.
Aby wykonać krzywą cukrową, należy udać się do laboratorium przeprowadzającego to badanie. Personel pobiera pierwszą próbkę krwi, a następnie podaje kobiecie glukozę z wodą do wypicia. Roztwór ten należy wypić w ciągu 5 minut. Po godzinie pobierana jest druga próbka krwi. Na podstawie wyników badania obu próbek określa się, czy tolerancja glukozy jest prawidłowa, czy nie.
Kobiety z grupy ryzyka na początku ciąży powinny wykonać krzywą cukrową z 75 gramami glukozy. Prawidłowy wynik powinien mieścić się w granicy 100 miligramów na decylitr na czczo oraz 140 miligramów na decylitr po 120 minutach od przyjęcia glukozy.
Wyniki w cukrzycy ciążowej przekraczają przyjęte normy i wymagają konsultacji z diabetologiem. Ten specjalista powinien uczestniczyć w prowadzeniu ciąży z cukrzycą ciążową.
Dieta w cukrzycy ciążowej i leczenie
Jadłospis tygodniowy diety w cukrzycy ciążowej powinien zostać ułożony przez dietetyka. Specjalista wie nie tylko, co jeść w cukrzycy ciążowej, ale też jakich produktów powinna unikać kobieta spodziewająca się dziecka. Odradzane są produkty o wysokim indeksie glikemicznym, czyli takie, które powodują nagły i szybki wzrost poziomu cukru we krwi. W cukrzycy ciążowej przepisy należy stosować takie, które nie wymagają użycia produktów bogatych w cukry proste. Zalecane są natomiast posiłki zawierające cukry złożone. Źródłem cukrów złożonych są produkty pełnoziarniste, brązowy ryż, grube kasze i płatki owsiane. Polecane są też świeże warzywa bogate w witaminy i błonnik, który reguluje pracę układu pokarmowego.
Dieta w cukrzycy ciążowej powinna uwzględniać chude mięso, np. królika, indyka lub cielęcinę, chude mleko i jego przetwory oraz tłuszcze roślinne. Lepiej zrezygnować z tłuszczów zwierzęcych, a posiłki przygotowywać bez dodatku tłuszczu. Najbardziej korzystne są potrawy gotowane lub parowane, pieczone bez tłuszczu lub grillowane.
W cukrzycy ciążowej, tak jak w innych typach cukrzycy, powinno się unikać rozgotowywania warzyw, makaronu i ryżu, ponieważ rozgotowane zawierają o wiele więcej łatwo przyswajalnych węglowodanów niż przyrządzone al dente, czyli "na ząb".
Z diety w cukrzycy ciążowej należy całkowicie wykluczyć słone przekąski i słodycze, a także alkohol.
Insulinę w cukrzycy ciążowej stosuje się wtedy, gdy dieta nie powoduje unormowania poziomu cukru we krwi. Konieczne jest albo wstrzykiwanie insuliny przy pomocy specjalnych penów, albo korzystanie z pompy insulinowej.
Zobacz także: Przyczyny i objawy cukrzycy u dzieci. Jak wygląda leczenie cukrzycy u najmłodszych?
Po porodzie cukrzyca ciążowa naturalnie powinna zaniknąć.
Powikłania cukrzycy ciążowej u dziecka i u matki
Poród naturalny przy cukrzycy ciążowej nie jest zalecany, jeśli powikłaniem choroby matki jest makrosomia, czyli zbyt duża masa ciała dziecka do jego wieku. Waga dziecka przekraczająca 4 kilogramy jest wskazaniem do wykonania cesarskiego cięcia u pierworódki. Poród naturalny w cukrzycy ciążowej byłby ogromnym wysiłkiem, a uszkodzenie dróg rodnych kobiety, która nigdy nie rodziła, mogłoby być rozległe.
Cukrzyca ciążowa na dziecko może wpływać również w jego późniejszym życiu, w tym skłonnością do otyłości i nadwagi czy nadciśnienia. Jeszcze w łonie matki cukrzyca może spowodować u dziecka wady wrodzone.
