Dieta w chorobie Parkinsona stanowi ważny element postępowania leczniczego. Posiłki powinny być ubogie w białko i bogate w witaminy, zwłaszcza o działaniu antyoksydacyjnym. Osoby z chorobą Parkinsona są narażone na niedożywienie, dlatego często zwiększa się wartość energetyczną posiłków.
Dieta w chorobie Parkinsona - dlaczego jest ważna?
Choroba Parkinsona jest schorzeniem neurodegeneracyjnym. Polega na obumieraniu komórek nerwowych w części mózgu nazywanej istotą czarną, gdzie produkowana jest dopamina. Jest ona neuroprzekaźnikiem odpowiadającym za napięcie mięśni, procesy emocjonalne i poznawcze oraz koordynację ruchową. Chorobie towarzyszą takie objawy, jak: drżenie kończyn, spowolnienie ruchowe, zaburzenia mowy i równowagi, ślinotok, sztywność mięśni. Dieta w chorobie Parkinsona ma istotne znaczenie w terapii schorzenia. Należy pamiętać, że wdrożenie zaleceń żywieniowych nie zahamuje rozwoju choroby, może jednak przyczynić się do zwiększenia efektywności leczenia.
Preparatem najczęściej stosowanym w terapii choroby jest lewodopa. Jej działanie jest związane z szybkością wchłaniania leku, a tym samym pewnych czynników mogących negatywnie wpływać na ten proces. Zalicza się do nich m.in. różne produkty żywnościowe. Jednym z czynników ograniczających działanie preparatów lewodopy jest nadmiar białka w diecie. Stosowanie właściwej diety w chorobie Parkinsona nie tylko zwiększa skuteczność leczenia i zapewnia dobre samopoczucie osoby chorej, ale również sprzyja utrzymaniu optymalnej masy ciała. Jest to szczególnie ważne, gdyż przy chorobie Parkinsona istnieje duże ryzyko niedożywienia. Wynika ono z pewnych zaburzeń i trudności, jakie każdego dnia towarzyszą choremu, m.in.:
- z depresji i współwystępującego braku apetytu,
- trudnościami w połykaniu,
- trudności w posługiwaniu się sztućcami,
- szybko pojawiającym się uczuciem sytości, mimo niewielkich porcji przyjętego pokarmu.
Dieta w chorobie Parkinsona - czego unikać?
Dieta w chorobie Parkinsona w przypadku osób przyjmujących preparaty lewodopy powinna być uboga w białko. Dobowa podaż tej substancji odżywczej może wynosić 0.8 g na kilogram masy ciała. Ważną rolę odgrywa również rozkład białka na posiłki. U osób chorych można zastosować:
- dietę z dystrybucją białka, która polega na jego równomiernym rozłożeniu na wszystkie posiłki,
- dietę z redystrybucją białka, w której chory przez większość dnia nie spożywa pokarmów zawierających białko, a wieczorem (w ramach kolacji) przyjmuje większość zalecanej, dobowej dawki tego składnika odżywczego.
W diecie przy chorobie Parkinsona ograniczeniu podlegają takie produkty, jak: jaja, mięso, mleko i produkty mleczne (np. jogurty, sery, kefiry, twarogi), rośliny strączkowe (fasola, soja, soczewica, groch, bób).
Dieta w chorobie Parkinsona - podstawowe zalecenia żywieniowe
Zalecenia żywieniowe przy chorobie Parkinsona powinny być zindywidualizowane, a więc dostosowane do potrzeb osoby chorej. Istnieją jednak pewne ogólne zasady, które warto stosować przy tej jednostce chorobowej. Jedną z nich jest spożywanie co najmniej czterech posiłków w ciągu dnia w regularnych i stałych odstępach czasu. Preparaty lewodopy zwykle należy przyjmować na 30 minut przed posiłkiem lub godzinę po nim. W każdym posiłku powinny pojawić się produkty będące źródłem węglowodanów, takie jak: pieczywo, płatki, kasze, makarony, ryż, najlepiej pełnoziarniste ze względu na większą zawartość witamin i minerałów. Produkty z pełnego ziarna są dostarczają więcej błonnika pokarmowego, który reguluje pracę jelit.
Jest to bardzo ważne, gdyż u osób z chorobą Parkinsona często występuje problem zaparć. Ważną zasadą jest spożywanie przy każdym posiłku warzyw i owoców, które zawierają związki o właściwościach przeciwutleniających, m.in. flawonoidów, beta- karotenu, witaminy C i E. W jadłospisie zalecane są m.in.: natka pietruszki, szpinak, kalafior, jarmuż, czerwona papryka, marchew, kapusta, porzeczki, truskawki, owoce cytrusowe, morele, brzoskwinie, awokado, czarne jagody. Produktami, które powinny pojawić się w diecie osoby z chorobą Parkinsona są również ryby morskie, orzechy, oleje roślinne, pestki dyni, nasiona słonecznika. Zawierają one kwasy omega-3, które korzystnie wpływają na działanie układu nerwowego. Preparaty lewodopy zwiększają zapotrzebowanie na witaminy z grupy B. Ich źródłem są: pełnoziarniste produkty zbożowe, wątróbka, drożdże, mleko, orzechy, zielone warzywa liściaste, mięso.
Dieta w chorobie Parkinsona: jak zapobiec niedożywieniu?
Dieta w chorobie Parkinsona ma zapewnić optymalny stan odżywienia oraz zapobiec wystąpieniu niedożywienia u osoby chorej. Podstawową zasadą jest dostosowanie kaloryczności pokarmów do potrzeb chorego. Jadłospis powinien składać się ze zróżnicowanych posiłków, a także atrakcyjnych i smacznych, aby pobudzić apetyt. U osoby z chorobą Parkinsona często pojawiają się liczne problemy ograniczające ich samodzielność oraz utrudniające przyjmowanie posiłków. Przy trudnościach w połykaniu ważne jest dokładne gryzienie niewielkich kęsów pokarmu, które można popijać płynem. Ze względu na trudności w posługiwaniu się sztućcami należy stosować podkładki antypoślizgowe, sztućce z pogrubionymi uchwytami oraz głębokie talerze zapobiegające zsuwaniu się jedzenia.
