Żywienie w chorobie nowotworowej jest w Polsce niestety wciąż tematem bagatelizowanym i okupionym wieloma szkodliwymi mitami. Jednym z nich jest twierdzenie, że przy nowotworze należy mniej jeść, by nie karmić samego raka. Tymczasem jest zupełnie na odwrót. Ze względu na zaburzenie wchłaniania witamin i minerałów dieta w chorobie nowotworowej powinna być odpowiednio skomponowana oraz wysoce kaloryczna! Zapewnia siłę do walki z chorobą, pomaga walczyć ze skutkami ubocznymi leczenia oraz pełni funkcję terapeutyczną.
Jaka powinna być dieta przy nowotworze?
Pierwszą zasadą diety nowotworowej jest rezygnacja ze wszelkich restrykcji – nie może być mowy o ograniczeniu kaloryczności posiłków. Każdy posiłek musi dostarczać dużej ilości tłuszczów, węglowodanów i białek. Menu osoby chorej na raka musi być tak ułożone, aby w niewielkiej ilości posiłku zawrzeć jak najwięcej składników odżywczych. Taka konieczność bierze się ze skutków ubocznych radioterapii i chemioterapii. Te metody leczenia niosą za sobą liczne dolegliwości ze strony układu pokarmowego – często pojawiają się biegunki, mdłości i wymioty. Wielu pacjentów onkologicznych skarży się również na zaparcia. Osoby chore mają słaby apetyt i przyjmowanie nawet niewielkich posiłków powoduje u nich sytość. Niezwykle ważna w diecie nowotworowej jest woda – pacjent musi wypijać co najmniej 2 l płynów dziennie.
Zobaczcie, jak skomponować śniadanie w onkodiecie:
Oto 10 zasad, jak powinna wyglądać dieta podczas choroby nowotworowej:
- Duża częstotliwość posiłków – co 2–3 godziny, podawane w małych porcjach.
- Posiłki powinny być smaczne i uwzględniać upodobania osoby chorej.
- Każdy posiłek musi być odpowiednio zbilansowany – zawierać odpowiednie ilości cukrów, białka, tłuszczów, witamin i minerałów.
- Podawana żywność powinna być urozmaicona.
- Każdy posiłek powinien zawierać tłuszcze roślinne i nabiał.
- Dobrze, jeśli potrawy nie mają intensywnego zapachu – może wywoływać u chorego mdłości i dodatkowo zniechęcać do jedzenia.
- Do picia warto podawać koktajle mleczne i soki owocowe oraz żywność specjalnego przeznaczenia medycznego w formie koktajli.
- W czasie radioterapii należy unikać soków owocowych – kwasy w nich zawarte mogą dodatkowo wysuszać śluzówkę. Lepiej zastąpić je sokami warzywnymi, np. marchwiowym.
- W przypadku nowotworów jamy ustnej, gardła i przełyku należy dostosować konsystencję potraw do możliwości chorego – może być wymagane rozdrabnianie potraw blenderem.
- W diecie nowotworowej warto ograniczać sól i tłuszcze zwierzęce.
Dieta w chorobie nowotworowej – żywność specjalnego przeznaczenia medycznego
Przy nowotworach pacjentom dokucza brak apetytu. Spożywane posiłki bardzo szybko powodują sytość, a chory traci na wadze i szybko dochodzi u niego do niedożywienia. Taka sytuacja sprawia, że ciało na skutek leczenia szybko się wyniszcza. Szacuje się, że zapotrzebowanie kaloryczne organizmu do walki z chorobą jest o 20% wyższe niż właściwa, dzienna dawka kalorii. Aby uzupełnić niedobory, warto rozważyć włączenie żywności specjalnego przeznaczenia medycznego. Zazwyczaj preparaty takie mają formę koktajli o wysokiej kaloryczności lub proszków do rozpuszczania w wodzie. Można dodawać je do posiłków, spożywać pomiędzy nimi, a w większej ilości zastąpią jedno pełnowartościowe danie. Niektóre preparaty można dodawać do zup, sałatek czy nawet ciast.
A oto pomysły na obiad w onkodiecie:
Nowotwór a dieta – białko jest kluczowe
Wszystkie posiłki osoby chorej na raka powinny być bogate w białko. Jest ono podstawowym budulcem komórek, które w czasie leczenia nowotworu ulegają zniszczeniu lub uszkodzeniu. Duże ilości białka wspomagają gojenie się ran i wzmacniają układ odpornościowy. Pojawiają się jednak wątpliwości co do nerek – czy nie są zbytnio obciążone dużą ilością białka? Dietetycy i lekarze uważają, że przy zdrowo funkcjonujących nerkach bezpieczną ilością jest nawet 2 g białka na 1 kg masy ciała. Do każdego posiłku osoby chorującej na nowotwór warto dodawać ryby, jaja, warzywa strączkowe, orzechy, chude mięso kurczaka i indyka oraz tofu. Sprawdzą się również sery oraz produkty mleczne.
Dieta w nowotworach – czego unikać?
Mimo że dieta osób chorych na nowotwór powinna być bogata i kaloryczna, nadal istnieje grupa składników, których lepiej unikać. Ich spożywanie może bowiem pogorszyć stan chorego lub rzeczywiście stać się pożywką dla komórek nowotworowych. Jako pierwszy na tej liście jest cukier. Chodzi konkretnie o cukry proste – biały cukier, ciasta, ciastka, batony i cukierki. Cukry proste nie są potrzebne organizmowi, a wręcz stanowią pożywkę dla bakterii i grzybów. Na czas leczenia należy z nich zrezygnować. Następny jest błonnik – w diecie zdrowych ludzi jest on bardzo potrzebny i ważny dla utrzymania właściwej pracy układu pokarmowego. U osób po chemioterapii może spotęgować biegunki, a później zaparcia. Lepiej jest zrezygnować również z tłuszczów zwierzęcych – kiełbas, boczków, pasztetów itp. Są to źródła złego cholesterolu.
Ciekawe pomysły na kolację w onkodiecie znajdziecie na filmie:
Bibliografia:
1. Instytut Żywności i Żywienia im. prof. Aleksandra Szczygła, Żywienie a choroba nowotworowa, poradnik dla pacjentów i ich rodzin. Wyd. PRIMOPRO, Warszawa 2013, ISBN: 978-83-63398-15-6.
