Ludzie nie są jedynymi nosicielami dermatofitów. Bytują one także w glebie i na zwierzętach. Atakują osoby z osłabionym systemem odpornościowym lub uszkodzoną skórą, zajmując jej większy obszar. Zakażenie grzybicą dermatofitową leczy się farmakologicznie. Terapia trwa kilka tygodni.
Czym jest dermatofitoza i co ją wywołuje?
Dermatofitoza u ludzi to rodzaj zakażenia skóry o charakterze grzybiczym. Chorobę wywołują dermatofity – grzyby bytujące w glebie, na zwierzętach oraz ludziach. Przenoszą się na skutek bezpośredniego kontaktu, najczęściej przez uszkodzoną skórę, otwarte rany lub oparzenia. Niekiedy również w wyniku bezpośredniej styczności z chorymi zwierzętami lub wspólne korzystanie z przedmiotów użytku osobistego.
Polecamy: Grzybica paznokci u rąk – rodzaje i objawy. Czy można ją leczyć domowymi sposobami?
Skąd się bierze grzybica stóp i paznokci? Odpowiedź znajdziesz w filmie:
Rodzaje grzybów dermatofitowych
Grzyby dermatofitowe występują na całym świecie. Jest ich ponad 40 gatunków, z czego blisko 20 wywołuje zakażenie u człowieka. Dzielą się na następujące rodzaje:
- dermatofity zoofilne (Microsporum canis, Trichophyton verrucosum, Trichophyton mentagrophytes) – ich nosicielami są wyłącznie zwierzęta. Nie widać po nich zakażenia, dlatego może ono łatwo się rozpowszechnić. Rozwój dermatofitozy następuje na skutek bezpośredniej styczności;
- dermatofity geofilne (Microsporum gypseum) – bytują w glebie i stanowią najliczniejszą grupę spośród tego gatunku grzybów. Są też największym zagrożeniem zarówno dla ludzi, jak i zwierząt;
- dermatofity antropofilne (Epidermophyton occosum, Trichophyton rubrum, Microsporum audouinii) – ich nosicielami są ludzie. Mogą się przenosić na przedmiotach codziennego użytku, co zwiększa ryzyko rozwoju choroby wśród domowników.
Kto jest narażony na dermatofitozę?
Zakażeniu sprzyjają wszelkie uszkodzenia skóry: oparzenia, otwarte rany lub owrzodzenia oraz kontakt ze zwierzętami, które są nosicielami. Chorują ludzie w różnym przedziale wiekowym. Szczególnie narażone są osoby z osłabionym układem odpornościowym, co zwiększa ich podatność na infekcje oraz chorujący przewlekle, dzieci i osoby w podeszłym wieku. Ostrożność podczas kontaktów z potencjalnymi nosicielami muszą zachować także pacjenci onkologiczni i ludzie borykający się z zaburzeniami hormonalnymi. Przyczyną zachorowania bywa też niewystarczająca higiena osobista.
Objawy dermatofitozy
Zakażenie dermatofitami lokalizuje się na niemal całej powierzchni ciała. Skóra chorego jest podrażniona i zaczerwieniona, a on sam odczuwa uporczywy świąd. Na jej powierzchni tworzy się wysypka przypominająca pęcherzyki wypełnione wydzieliną, widoczna zwłaszcza po wewnętrznej stronie dłoni i między palcami. Naskórek ma tendencję do nadmiernego rogowacenia.
Na owłosionej skórze głowy zakażonego tworzą się swędzące strupki, wypełnione wcześniej ropną treścią, a liczba ognisk zapalnych stale się zwiększa. Sprzyja to nadmiernej łamliwości włosów i powoduje ich wypadanie. Zmiany mogą się przenieść na twarz, dekolt, szyję oraz cały tułów i mieć charakter czerwonych, zlewających się plam lub pojedynczych wykwitów. Choroba umiejscawia się też często na płytce paznokciowej. Rozwój zakażenia powoduje, że jest ona krucha, więc łatwo ulega zniekształceniom. Na zewnątrz płytki pojawiają się brzydkie zmiany.
Wyróżnia się dwa rodzaje dermatofitozy: powierzchowną obejmującą warstwę wierzchnią naskórka oraz głęboką, która sięga aż do skóry właściwej.
Jak rozpoznać dermatofitozę?
W diagnostyce dermatofitozy pomocne jest badanie przedmiotowe, ale ostateczne potwierdzenie rozpoznania umożliwiają wyniki badań mykologicznych. Materiałem są zeskrobiny z łuszczącej się skóry, zniszczonej płytki paznokciowej lub cebulek włosa. Bada się je pod mikroskopem po uprzednim umieszczeniu na specjalnym, hodowlanym podłożu. Po kilku dniach na ich powierzchni widać fragmenty grzybni, co stanowi podstawę do rozpoczęcia leczenia.
Przeprowadzanie testów serologicznych w przypadku dermatofitozy jest bezcelowe i nie ma żadnego uzasadnienia klinicznego.
Dermatofitoza – leczenie zakażenia
Dermatofitozę u ludzi leczy się farmakologicznie. Choremu zaleca się leki przeciwgrzybicze, takie jak: flukonazol, itrakonazol lub terbinafinę. Są dostępne na receptę w postaci kapsułek lub tabletek doustnych oraz maści do stosowania miejscowego. Leczenie trwa wiele tygodni. Należy je kontynuować do czasu całkowitego ustąpienia objawów. Można stosować też terapię doustną np. pochodne imidazolu. Dermatofitoza lubi się nawracać, dlatego nie wolno przerywać terapii.
Bibliografia:
- G. Kądziela-Wypyska, R. Miturska, B. Wawrzycki, G. Chodorowska, Profilaktyka i leczenie grzybic, [w:] „Medycyna Rodzinna” 5/2004, s. 201–204.
