Znamię Suttona, nazywane zwyczajowo znamieniem „halo”, to odmiana znamienia barwnikowego, która najczęściej pojawia się u dzieci i młodzieży w wyniku procesów immunologicznych inicjowanych zbyt intensywnym działaniem promieniowania słonecznego. Występująca wokół znamienia odbarwiona obwódka może powrócić do barwy skóry prawidłowej, a i samo znamię może samoistnie zniknąć. Stąd też w wielu przypadkach nie podejmuje się leczenia.
Czym jest znamię Suttona?
Znamię Suttona (z łac. Halo naevus) znane jest też jako znamię z odbarwieniem czy bielactwo odśrodkowe nabyte. To szczególna odmiana zwykłego znamienia barwnikowego. Patogeneza, czyli mechanizm powstania tego zjawiska, nie został w pełni poznany. Część specjalistów podkreśla, że czynnikiem inicjującym jego pojawienie się jest nadmierna ekspozycja na promieniowanie słoneczne, w konsekwencji czego dochodzi do oparzenia słonecznego. Następuje nagromadzenie limfocytów (komórki układu odpornościowego), powstania przeciwciał przeciwmelanocytowych, a w wyniku tego niszczenia melanocytów (komórki pigmentowe).
W obrazie histopatologicznym rozróżnia się dwie odmiany znamion Suttona – zapalną i niezapalną, która nie ulega samoistnej regresji, czyli cofnięciu. W odmianie zapalnej stwierdza się naciek z komórek limfoidalnych i makrofagów w skórze właściwej. Gniazda melanocytów ulegają rozproszeniu i uszkodzeniu.
U kogo najczęściej rozwija się znamię Suttona?
Znamię Suttona występują u około 1% generalnej populacji, choć stwierdza się je najczęściej u dzieci i młodzieży z licznymi znamionami barwnikowymi. Średni wiek pojawienia się znamienia Suttona to około 15 lat. Nie stwierdza się predylekcji (skłonności, upodobań) do żadnej z płci. Badacze podkreślają tendencję do rodzinnego występowania znamion Suttona.
Objawy kliniczne
Znamię Suttona ma najczęściej postać pojedynczego wykwitu na plecach, rzadziej na kończynach czy skórze głowy. Zdarza się jednak, że wykazuje tendencję do grupowania się. Znamię Suttona to typowe znamię komórkowe, okrągłe lub owalne, o wielkości 3–6 mm. Ma regularny, wyraźny brzeg, ciemnobrązowe lub jasnobrązowe, równomierne zabarwienie, choć w literaturze przedmiotu opisane zostały przypadki znamion jasnoróżowych, całkowicie odbarwionych, w kolorze skóry. Wokół znamienia powstaje obszar całkowicie odbarwionej skóry, który osiąga średnicę około 0,5–1 cm. Odbarwiona skóra ulega wyostrzeniu w świetle lampy Wooda, czyli lampy kwarcowej, która emituje promienie UV wywołujące fluorescencję skóry.
Kiedy i które zmiany trzeba usuwać? Dowiesz się tego z filmu:
Znamię Suttona a bielactwo i inne choroby
Specjaliści podkreślają zależność znamienia Suttona i bielactwa i donoszą, że w 30% przypadków pojawienie się znamienia stanowi pierwsze zwiastuny bielactwa określanego też jako albinizm. Choroba ta charakteryzuje się brakiem pigmentu m.in. w skórze i we włosach. Dodatkowo badacze informują, że duża liczba znamion Suttona stanowi czynnik ryzyka rozwoju czerniaka, czyli choroby nowotworowej skóry, która aż w 40% przypadków powstaje w obrębie bądź niedaleko znamion barwnikowych. Znamiona Suttona występują dość często z chorobami autoimmunologicznymi, a zwłaszcza z chorobą Hashimoto, czyli przewlekłym zapaleniem tarczycy. Stwierdza się je też u osób zmagających się z zespołem Turnera, czyli uwarunkowanym genetycznie zespołem wad wrodzonych.
Na czym polega leczenie znamienia Suttona?
Żeby możliwe było zaplanowanie, a następnie wdrożenie odpowiedniego leczenia, konieczna jest diagnostyka różnicowa – znamię Suttona a czerniak z cechami regresji. Dodatkowo w 20% przypadków znamię Suttona powiązane jest ze znamieniem atypowym. Stąd też bardzo ważny element procesu diagnostycznego stanowi dokładny wywiad rodzinny w kierunku znamion atypowych, czerniaka złośliwego, bielactwa. W sposób szczególny uwaga lekarzy powinna się skupić na licznych znamionach halo o nagłym początku.
Leczenie znamienia Suttona, które jest zmianą łagodną, bardzo często nie jest wymagane, a konieczna jest jedynie obserwacja. Zaleca się wizyty kontrolne co 6 miesięcy. Zdarza się, że zmiana znika samoistnie. Jednakże w sytuacji istnienia wątpliwości co do rozpoznania, zaleca się profilaktyczne usunięcie zmiany, a następnie ocenę histopatologiczną. Dodatkowo w przypadku pojawienia się zaczerwienienia, strupa czy zaburzenia symetryczności aureoli konieczne jest usunięcie zmiany. Zabieg wykonywany jest w znieczuleniu miejscowym. Podejrzana zmiana wycinana jest z marginesem zdrowej skóry o szerokości 1–2 mm. Zabieg trwa kilkadziesiąt minut. Podczas zszywania ran zbliża się dokładnie przeciwległe brzegi i zakłada szwy, które usuwa się po upływie 7–10 dni. Wskazane jest unikanie ekspozycji na światło słoneczne i stosowanie kremów z filtrami przeciwsłonecznymi.
Przebieg ustępowania znamienia Suttona
Znamię Suttona utrzymywać się może nawet przez 10 lat. Proces ustępowania przebiega wieloetapowo. Zabarwienie centralnego znamienia ulega zmianie na różowe z zachowaniem odbarwionej obwódki. Następnie dochodzi do ustąpienia znamienia, zaś w późniejszym okresie obszar odbarwienia ulega repigmentacji, czyli ponownemu pojawianiu się melanocytów w skórze.
Bibliografia:
1. Mackiewicz-Wysocka M., Obraz kliniczny i postępowanie w wypadku wybranych rodzajów znamion barwnikowych, „Przewodnik Lekarski”, 2006, 7, s. 100-107.
2. Kowalska-Olędzka E., Rudnicka L., Znamiona barwnikowe i czerniak u dzieci, „Pediatria po dyplomie”, 2011, 15(3), s. 83-89.
