Wciąganie tabaki to obok palenia papierosów kolejny sposób zażywania tytoniu. Jednakże w odróżnieniu od nich nikotyna zostaje wchłonięta nie przez płuca, a błonę śluzową nosa. Zażywanie tabaki staje się coraz bardziej popularne wśród młodzieży. Moda ta, zdaniem badaczy, jest równie niebezpieczna jak palenie papierosów. Długo przyjmowana tabaka może bowiem wywołać zapalenie śluzówki nosa i podnosić ryzyko chorób nowotworowych jamy nosa.
Zażywanie tabaki – wiadomości ogólne
Tabaka to sproszkowany tytoń, zazwyczaj wzbogacony zostaje rozmaitymi kompozycjami aromatyzującymi (mentol, kamfora, olejki eteryczne), który jest przeznaczony do zażywania przez nos. W Polsce tabaka najbardziej kojarzona jest z Kaszubami, gdzie według przysłowia „Chłop, co nie pije i nie tabaczy, nic nie znaczy”. Mieszkańcy tego regionu prócz wymiaru tradycyjnego sięgają po tabakę, by pozbyć się kataru, oczyścić zatoki czy orzeźwić się. Tabaka zażywana jest tam bezpośrednio z ręki – nakłada się ją na grzbiet dłoni (miejsce znajdujące się między nadgarstkiem, palcem wskazującym i kciukiem), a następnie wciąga nosem. Osobę, która słynie z zażywania tabaki, określa się mianem tabacznika lub tabaczarza. Organizowane są specjalne festiwale, których zadaniem jest promocja tabakowych tradycji regionu, np. Festiwal Tradycji Kaszubskich – Mistrzostwa Polski w Zażywaniu Tabaki. Inne tego typu imprezy to Międzynarodowe Mistrzostwa Tabaczne czy Nadbałtyckie Mistrzostwa w Tabaczeniu. Niektóre wspólnoty religijne, jak Kościół Adwentystów Dnia Siódmego czy Świadkowie Jehowy, zobowiązane są do wystrzegania się zażywania tabaki.
Zażywanie tabaki – nowa moda wśród młodzieży
Tabaka stała się popularna w Europie w XVI wieku za sprawą hiszpańskiej i francuskiej arystokracji. Według historycznych doniesień nie służyła tylko za rozrywkę. Katarzyna Medycejska – królowa Francji, podawała ją cierpiącym na migrenę synom. Tabaka miała być też stosowana w walce z bezsennością, bólem zębów, gorączką. Uważano ją za remedium na liszaje, zaparcia, owrzodzenia, odmrożenia, wady serca, podagrę, czyraki, problemy z dziąsłami. Do Polski tabaka dotarła dopiero w XVII wieku razem z kupcami ze Szwecji, Niemiec i Włoch. Jednak wraz z pojawieniem się papierosów w XIX wieku odeszła powoli w zapomnienie. Niemniej, zażywanie tabaki od kilku lat staje się coraz bardziej popularne wśród młodych ludzi, w tym uczniów szkół ponadpodstawowych. Owa moda określana jest jako „snuffowanie tabaki”, a sama tabaka przyjmowana jest „na rurkę” i ma niewiele wspólnego z tabaczanymi rytuałami. Sposób przyjmowania przez młodzież tabaki naśladuje zachowania narkomańskie, co jest bardzo niepokojące.
Czy od tabaki można się uzależnić?
Uzależnienie od tabaki jest tak samo prawdopodobne, jak uzależnienie od palenia papierosów, głównie ze względu na zawartość nikotyny, która uważana jest za dość silną neurotoksynę, a według Światowej Organizacji Zdrowia za narkotyk. Tak więc szkodliwość tabaki jest duża, gdyż jej zażywanie może prowadzić do nikotynizmu.
Wciąganie tabaki – skutki uboczne
Jednym z niepożądanych skutków wciągania tabaki jest wzrost ryzyka rozwoju chorób nowotworowych. W tabace, mimo iż w mniejszej ilości niż w dymie papierosowym, występują substancje rakotwórcze. Literatura fachowa wskazuje na metaplazję nabłonków (pojawienie się komórek odmiennych czynnościowo i morfologicznie od swojej macierzy) u osób konsumujących tabakę, która może stać się czynnikiem predysponującym do powstania raka jamy nosowej.
Innym skutkiem zażywania tabaki jest rozwój polipów, czyli uwypukleń śluzówki jamy nosowej. Zmiany te zaburzają drożność nosa, a w związku z tym mogą znacznie utrudniać oddychanie przez nos. Ich konsekwencją bywają zaburzenia węchu, bóle głowy, zmiany barwy głosu, chrapanie. Istnieje też ryzyko zdeformowania nosa. Skutkiem brania tabaki może okazać się zanik nabłonka, nadżerki przegrody nosowej, zapalenie zatok, a nawet perforacja przegrody nosowej, która wymaga zabiegu operacyjnego.
Niektórzy specjaliści są zdania, że wciąganie tabaki skutkuje wzmożonym ryzykiem wystąpienia chorób układu krążenia, w tym zawału serca. Tabaka podnosi ciśnienie tętnicze krwi i poziom cukru we krwi. Nikotyna w niej zawarta, poprzez zwiększenie wydzielania adrenaliny, przyspiesza akcję serca i niweluje uczucie głodu.
Zobacz film i dowiedz się wszystkiego o nikotynie:
Najczęstsze konsekwencje zażywania tabaki
Najczęstszymi konsekwencjami zażywania tabaki są m.in.:
- łzawienie,
- dreszcze,
- częste i intensywne kichanie,
- krwawienie z nosa,
- wysuszenie śluzówki nosa,
- nudności i wymioty,
- nieprzyjemny posmak w ustach spowodowany spływaniem tabaki do gardła,
- chwilowe otępienie.
Zażywanie tabaki a palenie papierosów – poziom nikotyny
Zdaniem badaczy wciąganie tabaki powoduje niemalże tak samo szybki wzrost poziomu nikotyny, jak po wypaleniu papierosa. W odróżnieniu do dymu papierosowego posiadającego kwaśne pH na poziomie wynoszącym średnio 5,5, tabaka jest łagodnie zasadowa. Producenci wzbogacają często skład tabaki o substancje podnoszące jej pH do około 8,5. Wynikiem tego zwiększają siłę działania takiej samej dawki nikotyny, gdyż wyższe pH sprawia, że jest ona wydajniej wchłaniana do organizmu.
Bibliografia:
1. R. Sobkowiak, A. Lesicki , Wchłanianie, przemiany metaboliczne i wydalanie nikotyny u człowieka, w: „Postępy Biochemii”, 2013, 59(1), s. 33–44.
2. M. Zalesska-Kręcicka, Zarys otolaryngologii: podręcznik dla studentów i lekarzy, Wrocław, 2008.
