Zdrowa rodzina to podstawa do ukształtowania dojrzałych osób na bazie wspierania rozwoju oraz zaspokajania podstawowych potrzeb. Dzieci w takim miejscu rozwijają samoświadomość oraz kształtują schematy, które służą im przez resztę życia. Jednak rodzina nie zawsze rozwija się w ten sposób.
Rodzina dysfunkcyjna – definicja
Podstawą każdej rodziny jest małżeństwo. To mąż i żona kształtują obraz życia kolejnych pokoleń. Tak więc rodzina dysfunkcyjna jest stworzona przez osoby, między którymi brak intymności oraz którzy mają sztywne role. Znaczy to, że nie zamierzają się uczyć od siebie tylko przyjmują określone schematy, w których trwają całe życie. Członkowie tej rodziny nie potrafią zaspokoić wzajemnych potrzeb, co zawsze skutkuje złością lub depresją. Między nimi jest więc otwarty konflikt, który utrudnia prawdziwy, bliski kontakt. Tworzą też sztywne zasady, których złamanie skutkuje dotkliwą karą. Często dotyczy to nadmiernej kontroli lub perfekcjonizmu. Wszystkie te aspekty tworzą nagromadzoną frustrację w członkach tej rodziny. Wszyscy chcą osiągnąć swoje cele niezależnie od reszty, ponieważ nie ma między nimi realnej więzi. W tym systemie dziecko jest narażone na silny stres związany z zaniedbywaniem, brakiem poczucia bezpieczeństwa lub wykorzystywaniem. Bardzo często w rodzinie dysfunkcyjnej problemem jest alkohol lub narkotyki zarówno ze strony rodziców, jak i dzieci.
Jak funkcjonują członkowie rodziny dysfunkcyjnej?
Przede wszystkim członkowie rodziny dysfunkcyjnej mają nakazane zachowanie milczenia na temat sytuacji w domu. Dorośli zwykle zamykają się na resztę społeczeństwa i oczekują od dziecka tego samego. Zamyka się więc ono w swoim świecie i ukrywa swoje uczucia i emocje przed innymi.
Poprzez krzywdy, których doświadczyło dziecko w rodzinie dysfunkcyjnej, nauczyło się, aby nie ufać swoim rodzicom. Ten stan przekłada się też na innych, więc ta młoda osoba woli nie obdarzać zaufaniem nikogo z zewnątrz, ponieważ nauczyło się, że powoduje to tylko cierpienie. Skutkuje to ciągłym poczuciem zagrożenia, niepewnością i lękiem.
Dysfunkcyjni rodzice nie zastanawiają się szczególnie nad swoimi myślami i zachowaniami i tego samego oczekują od dziecka. Młody człowiek uczy się tym samym, że miłość i inne pozytywne uczucia są fałszem i należy się kierować manipulacją i krzywdą. Prowadzi to do socjopatii lub psychopatii dziecka.
Jaką rolę pełni ojciec w rodzinie? Jak pomóc dziecku, kiedy rodzice się rozwodzą? Odpowiedź na filmie:
Te aspekty mogą skutkować w przyszłości problemami w sferze:
- emocjonalnej – depresja, przesadne tłumienie emocji, brak kontroli;
- zachowania – rezygnacja z własnych potrzeb i marzeń, przymus kontrolowania innych, agresja;
- samooceny – brak wiary w siebie, niskie poczucie własnej wartości;
- zdrowotnej – przyjmowanie leków uspokajających oraz uzależnienia od alkoholu lub narkotyków.
Rodzina dysfunkcyjna a rodzina patologiczna
Każda rodzina patologiczna może być nazwana dysfunkcyjną, lecz nie każda dysfunkcja jest patologią. Są to jednak bardzo rozmyte granice i to, co w jednym momencie działa nieprawidłowo, w bliskiej przyszłości może przerodzić się w patologię. W rodzinie patologicznej dominuje alkohol, narkomania, przemoc oraz wykorzystywanie dziecka. To głównie zachowanie najmłodszych określa poziom patologii. Dla przykładu: gdy rodzice często organizują imprezy alkoholowe w domu, przez co dziecko nie może się spokojnie uczyć – prowadzi to do dysfunkcji w rodzinie. Jednak gdy regularnie rodzice piją ze swoim synem lub córką, to świadczy o patologii.
Terapia syndromu DDD – Dorosłych Dzieci z rodzin Dysfunkcyjnych
Osoby cierpiące na syndrom DDD (Dorosłe Dzieci z rodzin Dysfunkcyjnych) trafiają do gabinetu psychoterapeutycznego ponieważ najczęściej nie potrafią zbudować z nikim silnej relacji. Nie mogą związać się z partnerem oraz czują pustkę emocjonalną. Leczenie tego zaburzenia jest trudne i długotrwałe. Celem terapii jest przepracowanie szkodliwego wzorca zachowań, który towarzyszy im przez całe życie. Terapeuta pracuje nad tym, aby nauczyć pacjenta działać w roli, w której nie czuje silnego poczucia winy i nieustannego unikania głębszych uczuć. Największą skuteczność w leczeniu tego zaburzenia ma psychoterapia psychodynamiczna, w której klient buduje relację z terapeutą opartą na obustronnej akceptacji. Na tym gruncie pacjent może swobodnie dzielić się swoimi przemyśleniami na temat teraźniejszości i przeszłości. Terapeuta natomiast podąża za klientem i wspólnie poszukują uświadomienia konfliktów oraz błędnych schematów zachowań. Sesje trwają godzinę raz w tygodniu przez średnio 1-2 lata.
