Cebula to powszechnie dostępne, tanie warzywo, które ze względu na wyrazisty smak stanowi nieodłączny dodatek do wielu dań. Ceniona jest także w medycynie naturalnej, która od wieków wykorzystuje jej wyjątkowe walory prozdrowotne. Mimo wszystkich osiągnięć farmacji cebula nadal uznawana jest za jedno z najskuteczniejszych lekarstw w przypadku łagodnych infekcji.
Cebula czerwona i żółta
Dwa najczęściej spotykane w Polsce gatunki cebuli – czerwona i żółta – różnią się od siebie nieznacznie. Pierwsza z wymienionych odmian jest słodsza i łagodniejsza w smaku. Dzięki mniejszej zawartości enzymów wytwarzających drażniące opary nie powoduje łzawienia oczu podczas krojenia. Charakterystyczny dla czerwonej cebuli jest intensywny, purpurowy kolor łupiny oraz różowawy odcień miąższu. Taką barwę warzywo zawdzięcza obecności antocyjanów – związków roślinnych należących do grupy flawonoidów. Dla rośliny stanowią one barierę ochronną przed szkodliwym wpływem czynników zewnętrznych. W organizmie człowieka antocyjany wykazują właściwości przeciwutleniające i przeciwzapalne. Z tego względu czerwona cebula, w porównaniu z innymi odmianami, ma dodatkowe walory zdrowotne.
Zobacz film i dowiedz się dlaczego warto jeść cebulę:
Czerwona cebula a witaminy, minerały, fitozwiązki
Czerwona cebula w 89% składa się z wody. Około 9% stanowią węglowodany (głównie cukry proste i błonnik), 1% – białko, 0,1% – tłuszcze. Podobnie jak inne gatunki cebuli, odmiana czerwona zawiera witaminę C, E i szereg witamin z grupy B (B1, B2, B3, B5, B6, B9). Występują w niej znaczne ilości soli mineralnych, głównie potasu, fosforu, wapnia, magnezu, manganu, ale też cynku, miedzi, żelaza, siarki, krzemu i jodu.
Na uwagę zasługują przede wszystkim obecne w czerwonej cebuli fitozwiązki – flawonoidy (kwercetyna, antocyjany), glikokininy, saponiny. Są to substancje często występujące w świecie roślinnym, ale czerwona odmiana cebuli zawiera ich wyjątkowo duże ilości.
Czerwona cebula – właściwości lecznicze i prozdrowotne
Zawarte w czerwonej cebuli flawonoidy są silnymi antyoksydantami. Kwercetyna:
- niszczy komórki rakowe i hamuje ich wzrost,
- działa antyseptycznie,
- normalizuje ciśnienie krwi,
- wzmacnia i uszczelnia naczynia krwionośne,
- ma działanie przeciwzakrzepowe,
- zmniejsza ilość frakcji LDL cholesterolu i trójglicerydów,
- ma właściwości antyhistaminowe (łagodzi reakcje alergiczne),
- wspomaga spalanie tkanki tłuszczowej i ogranicza jej odkładanie się,
- spowalnia procesy starzenia się organizmu.
Działanie kwercetyny nasilają antocyjany, które mają znacznie wyższy potencjał przeciwutleniający niż witaminy E i C czy beta-karoten. Tym samym obecność czerwonej cebuli w diecie służy profilaktyce wielu chorób cywilizacyjnych – nowotworów (np. piersi, żołądka, okrężnicy, prostaty), miażdżycy, zawałów, otyłości, alergii.
Czy cebula naprawdę wzmacnia odporność? Odpowiedź znajdziesz w filmie:
Spośród licznych właściwości antocyjanów wymienić należy także zdolność do:
- obniżania podwyższonego stężenia glukozy we krwi oraz ograniczanie wchłaniania cukrów, co może zapobiegać otyłości i cukrzycy,
- chelatowania jonów metali (m.in. żelaza i miedzi), czyli tworzenia kompleksów przyswajalnych dla organizmu,
- ochrony komórek wątroby w przypadku wirusowego zapalenia typu A i B,
- łagodzenia skutków ubocznych innych procesów zapalnych,
- ochrony narządu wzroku przed częstymi schorzeniami (np. zwyrodnieniem plamki żółtej, jaskrą).
Działanie flawonoidów wzmacniają i wzbogacają inne substancje, w które zasobna jest czerwona cebula. Glukokinina obniża poziom cukru we krwi, czyniąc warzywo odpowiednim dla diabetyków. Inulina stymuluje wzrost naturalnej flory bakteryjnej jelit. Błonnik usprawnia proces trawienia i spowalnia wchłanianie glukozy. Adenozyna przeciwdziała agregacji (sklejaniu się) płytek krwi – podobnie jak siarka, która dodatkowo wpływa korzystnie na profil lipidowy krwi, wzmacnia kości, poprawia stan włosów, paznokci i skóry. Dzięki zawartości jodu czerwona cebula wspomaga pracę tarczycy. Witaminy C i E mają właściwości przeciwutleniające i wspierają układ odpornościowy. Witaminy B regulują pracę układu nerwowego, wspomagają układ krążenia i uczestniczą w procesach metabolicznych. Pierwiastki, takie jak potas, magnez czy wapń, są niezbędne do utrzymania w normie większości funkcji organizmu. Czerwona cebula dostarcza niewiele kalorii (zaledwie 40 kcal w 100 g) i ma niski indeks glikemiczny (IG = 15), w związku z czym sprzyja utracie zbędnych kilogramów.
Czerwona cebula w diecie
Cebula jest warzywem ciężkostrawnym, więc jej spożycie powinni ograniczać chorzy cierpiący na dolegliwości ze strony układu pokarmowego, osoby starsze i dzieci. Generalnie jednak czerwona cebula jest zdrowa i warto włączać ją do codziennej diety. Należy przy tym pamiętać, że najkorzystniejsze właściwości ma warzywo surowe, świeżo obrane. Antocyjany czy witaminy to związki mało stabilne i łatwo ulegają degradacji, szczególnie w procesie obróbki termicznej. Dlatego najlepiej jest spożywać cebulę w sałatkach czy jako dodatek do kanapek. Chcąc skorzystać z prozdrowotnych właściwości warzywa, można też przyrządzić syrop z cebuli, który od wieków uznawany jest za niezwykle skuteczny środek w leczeniu infekcji.
Mimo że po przetworzeniu czerwona cebula traci część swoich wartości cennych dla zdrowia, zyskuje dodatkowe walory smakowe, chętnie wykorzystywane w wielu kuchniach świata. Nadaje się do smażenia, duszenia, pieczenia, grillowania. Może stanowić bazę zup i sosów, smakowity dodatek do warzyw, mięs, ryb, grzybów. Czerwona cebula karmelizowana uznawana jest za wykwintną konfiturę; serwowana jest z serami, mięsem, w tartach lub po prostu z chlebem.
Co wzbogaci smak rosołu? Cebula właśnie! Zobaczcie, jak jeść pysznie:
