Cykoria podróżnik wykazuje duże właściwości lecznicze i od wieków stosowana jest z powodzeniem w terapii wielu schorzeń. Właściwości uzdrawiające mają zarówno liście i kwiaty, jak i korzeń tej rośliny. Cykoria zawiera związki takie jak: żywica, kwas krzemowy, gorzknik wyciągowy i sól amonowa. Stosowana jest przy anemii, liszajach, wągrach, upławach, gorączce, bólach kręgosłupa i przemęczeniu. Zalecana jest zwłaszcza w przewlekłych schorzeniach układu żółciowego i wątroby.
Co to jest cykoria podróżnik?
Cykoria podróżnik (Cichorium intybus) znana jest także jako macacznik i podróżnik błękitny. Jest to gatunek rośliny należący do rodziny astrowatych, pospolicie występujący na terenie całego kraju. Osiąga wysokość 30–120 cm. Jej łodygi są cienkie, rozgałęzione, zielono-szare i owłosione. Liście są rzadko rozmieszczone, niewielkie i lekko ząbkowane. Roślina posiada niebieskie kwiaty zebrane w koszyczki kwiatowe. Kwitnie od lipca do września.
Korzeń cykorii zawiera m.in.: aktony seskwiterpenowe, germakranolidowe (laktucyna, laktukopikryna, 8-dezoksylaktucyna) i gwajanolidowe (cykoriozyd B i C, sonchuzyd C), kwasy fenolowe (cykoriowy, chlorogenowy, izochlorogenowy), hydroksykumaryny (umbeliferon, cykoryna), taraksasterol, flawonoidy (hiperozyd), glikozyd intubinę, polisacharydy prebiotyczne (inulina 40–60%), cholinę (0,1–0,2 g), sole mineralne i śladowe ilości olejków eterycznych. Ziele cykorii zawiera witaminy z grupy B i witaminę C. Cykoria dostarcza do organizmu ludzkiego wiele mikroelementów, takich jak sole żelaza, sodu, potasu, manganu, wapnia i fosforu.
Cykoria podróżnik – właściwości lecznicze
Cykoria podróżnik posiada liczne właściwości lecznicze. Zioło to stosowane jest przy leczeniu osłabienia i wyniszczenia organizmu, zwłaszcza po porodzie. Dobrze sprawdza się jako dodatek do kąpieli regeneracyjnych. Korzeń cykorii podróżnika wykorzystuje się jako środek pobudzający produkcję soku żołądkowego, co poprawia trawienie i przyswajanie pokarmów. Dlatego też cykoria podróżnik doskonale sprawdza się na odchudzanie. Ponadto zwalcza niektóre objawy zaburzeń trawienia, takie jak wzdęcia, odbijanie się i gazy. Inulina zawarta w cykorii sprzyja rozwojowi symbiotycznej mikroflory układu pokarmowego.
Napar z cykorii wpływa na obniżenie poziomu cukru we krwi i jest środkiem pomocniczym w leczeniu cukrzycy. Zioło to wykorzystywane jest w produkcji preparatów probiotycznych. Roślina wpływa korzystnie na nadmiar lipidów i cholesterolu we krwi. Stosuje się ją także uzupełniająco w leczeniu chorób skórnych (liszaj, wągry, trądzik, wysypka, wypryski) i dny. Stosowana jest też pomocniczo w nerwicach i bezsenności.
Odwar z liści, łodyg, kwiatów i korzeni tego ziela działa żółciopędnie i przeciwzapalnie. Surowiec zawiera substancje gorzkie, które wykazują działanie ściągające i przeciwbakteryjne. Cykoria posiada także właściwości wzmacniające i napotne. Działa odkażająco na drogi moczowe i moczopędnie. Ponadto wykazuje działanie przeciwzapalne, uspokajające, antyseptyczne, wzmacniające, odtruwające i reguluje ciśnienie krwi.
Zobacz, przy jakich dolegliwościach warto pamiętać o ziołach:
Przykładowe przepisy z cykorii podróżnika i ich zastosowanie
Bardzo popularny jest wywar ze świeżego bądź suszonego korzenia cykorii. Do jego przyrządzenia potrzebne jest 100 g korzenia i 1/2 l wody. Zioło trzeba zalać wodą i krótko gotować. Należy spożywać ciepły wywar 2 razy dziennie po szklance – rano (przed śniadaniem) i wieczorem. Pozytywne efekty zauważa się już po 21 dniach od systematycznego stosowania wywaru. Oczyszcza on drogi oddechowe z flegmy, wykazuje działanie kojące przy niestrawności, nieżytach żołądka, obrzmieniu wątroby i śledziony oraz chorobach nerek.
Znanym sposobem wykorzystania cykorii jest przyrządzenie z niej nalewki na schorzenia żołądka. Do jej przygotowania potrzebne jest 100 g kwiatu lub korzenia cykorii, 1/2 l czerwonego wytrawnego wina lub wódki. Ziele należy zalać alkoholem i odstawić na 9 dni w ciemne miejsce. Nalewkę spożywa się przed śniadaniem w ilości 50 g.
Ziele to wykorzystywane jest w procesie gojenia ran. Potłuczony świeży korzeń przykłada się na chore miejsce na okres 12 godzin i przykrywa, najlepiej lnianym materiałem.
Z kolei herbata z cykorii podróżnika łagodzi bóle ze strony wątroby, oczyszcza krew, zalecana jest w profilaktyce i leczeniu zastojów żółci, braku apetytu i niestrawności tłuszczów. Przyrządzenie jej jest bardzo proste – garść młodych liści cykorii zalewa się szklanką zimnej źródlanej wody i odstawia na 60 minut, a następnie podgrzewa i spożywa.
Mieszanka ziołowa przygotowana z 30 g rumianku, 30 g tasznika, 15 g korzenia fiołka polnego, 15 g goryczki żółtej i 10 g korzenia cykorii zalecana jest w łagodzeniu objawów kamieni żółciowych. Łyżkę stołową ziół zalewa się szklanką wrzątku, a następnie odstawia na 15 minut do naciągnięcia. Napar przecedza się i pije (2–3 szklanki dziennie).
Cykoria podróżnik – zastosowanie w kuchni
Cykoria podróżnik ma nie tylko zastosowanie w lecznictwie, ale wykorzystywana jest też w gotowaniu. Wczesną wiosną z jej młodych liści można przyrządzić smaczną i zdrową sałatkę. Posiekane liście cykorii dodane do innych potraw podnoszą ich walory smakowe i odżywcze. Z kolei palony korzeń można parzyć i spożywać zamiast kawy, gdyż doskonale imituje jej smak.
Bibliografia:
1. Paradowski A., Atlas chwastów, Kraków, Plantpress, 2013.
2. Trojanowska A., Tradycyjne ziołolecznictwo białoruskie w pracy Michała Federowskiego „Lud białoruski na Rusi Litewskiej”, „Analecta”, 2007, 16(1-2), s. 7–53.
3. Różański H., Fitoterapia chorób wątroby i pęcherzyka żółciowego, http://espz.pl/materialy/hepar.pdf
4. Nowak A., Klimowicz A., Bielecka-Grzela S., Piechota M., Inulina – cenny składnik żywieniowy, „Annales Academiae Medicae Stetinensis”, 2012, 58(1), s. 62–65.
5. Gawłowska A., Ogródek warzywny, Warszawa, SBM, 2015.
6. Mowszowicz J., Flora jesienna. Przewodnik do oznaczania dziko rosnących jesiennych pospolitych roślin zielnych, Warszawa, WSiP, 1986.
7. Rutkowski L., Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej, Warszawa, PWN, 2006.
8. Bańkowski C., Serwatka J., Pożyteczne chwasty, Warszawa, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1977.
9. Krejča J., Macků J., Atlas roślin leczniczych, Warszawa, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1989.
10. Leśnicka M., Zielska, zioła i ziółka, Gdańsk, Tower Press, 2000.
11. Olszowska M., Ukryta uroda Mazur, „Wszechświat”, 2012, 113(10–12), s. 65–69.
