Ból w okolicy serca jest najczęstszym powodem zgłaszania się chorego do lekarza. Stanowi objaw typowy dla chorób układu krążenia (jest charakterystyczny dla niestabilnej dławicy piersiowej i zawału mięśnia serca), lecz może być także spowodowany zaburzeniami ze strony innych układów i narządów. Częstą przyczyną bólu w okolicach klatki piersiowej jest nerwica.
Ból w okolicy serca o podłożu psychogennym
Ból w okolicy serca nierzadko ma podłoże psychogenne. Najczęstszą przyczyną takiego stanu jest nerwica serca, czyli zespół Da Costy, którego nazwa wywodzi się z czasów wojny secesyjnej. Chorobę opisał po raz pierwszy w roku 1871 amerykański kardiolog Jacob Mendes Da Costa. Znana jest także pod nazwami serce żołnierskie, astenia nerwowo-krążeniowa, astenia krążeniowo-oddechowa czy dystonia neurowegetatywna. Charakterystyczny jest dla niej kłujący ból w okolicy serca, któremu towarzyszy przejmujące uczucie niepokoju i zmęczenia. Ataki zwykle nie trwają dłużej niż kilka godzin. Objawy pojawiają się w wyniku silnego stresu na tle niepowodzeń w życiu zawodowym czy osobistym, niskiego poczucia własnej wartości i choroby lękowej.
Choroba może dawać dwa typy objawów:
- objawy obiektywne – przyspieszona akcja serca, kołatanie serca, hiperwentylacja, pocenie się, zaczerwienienie, drżenie, duszność, zawroty głowy i parestezje kończyn;
- objawy subiektywne – uczucie pieczenia, ciężkości, ściskania i wędrujące bóle.
Lekki ból w okolicy serca – neuralgia międzyżebrowa
Lekki ból w okolicy serca może być wywołany przez drobne uszkodzenia nerwów, które znajdują się w przestrzeniach międzyżebrowych, czyli przez neuralgię międzyżebrową. Za chorobę odpowiada uszkodzenie nerwów obwodowych. Objawy mogą być jedno- lub dwustronne. Nasilają się zwłaszcza przy wdechu, kaszlu, kichaniu i ruchach tułowia. Ból może mieć charakter rwący, szarpiący i ostry. Zwykle ustępuje samoistnie po kilku dniach i nie ma konsekwencji dla zdrowia.
Wśród przyczyn bólu międzyżebrowego wymienia się: niedoczynność tarczycy, cukrzycę, osteoporozę, urazy klatki piersiowej, choroby reumatyczne, skurcze oraz zapalenie mięśni międzyżebrowych. Do nerwobóli międzyżebrowych może dojść wskutek urazu i przeciążenia ćwiczeniami.
Ból w okolicy serca przy oddychaniu – choroby płuc i półpasiec
Ból w okolicy serca przy oddychaniu wskazuje często na choroby płuc, takie jak zapalenie płuc i opłucnej. Jeżeli tym dolegliwościom towarzyszy duszność i odkrztuszanie zabarwionej krwią wydzieliny, może to być zagrażający życiu zator płucny. Z kolei nagle pojawiający się ostry ból w klatce piersiowej może być spowodowany odmą opłucnową. Choroba powoduje spłycenie i przyspieszenie oddechu, suchy kaszel, sinicę, tachykardię i osłabienie.
Ból serca podczas wdechu obserwuje się podczas półpaśca – ostrej wirusowej choroby zakaźnej wywołanej przez herpes virus varicella. Typowe są dla niej zmiany skórne w postaci pęcherzy, zlokalizowane najczęściej na tułowiu, głównie na klatce piersiowej, plecach i brzuchu. Niekiedy po chorobie pojawia się neuralgia popółpaścowa, która ma postać ostrych, pasmowych, jednostronnych bólów w środkowej części klatki piersiowej.
Ból w okolicy serca po lewej stronie
Ból w okolicy serca po lewej stronie może się pojawić podczas przeziębienia, któremu towarzyszy uporczywy suchy kaszel. Powoduje on urazy drobnych włókien nerwowych będących źródłem bólu.
Ponadto mogą za niego odpowiadać problemy z kręgosłupem, zlokalizowane zwłaszcza w jego odcinku piersiowym. Bywają konsekwencją dyskopatii, czyli choroby krążka międzykręgowego czy skrzywienia kręgosłupa – skoliozy.
Ból w okolicy serca i lewej ręki
Ból w okolicy serca i drętwienie lewej ręki to typowe oznaki zawału serca – martwicy mięśnia sercowego, która spowodowana jest jego niedokrwieniem. Charakterystyczny jest wówczas ostry ból w środkowej części klatki piersiowej zlokalizowany za mostkiem, który promieniuje do lewego barku. Ból ma postać ściskania, pieczenia i dławienia. Występują ponadto: duszność, ból pleców między łopatkami, nudności, wymioty i ból w górnej części brzucha.
Inną przyczyną może być zapalenie osierdzia, któremu towarzyszy ostry, kłujący ból za mostkiem, promieniujący do szyi i lewego barku. W tym przypadku dolegliwości pojawiają się nagle. Ból zaostrza się podczas oddychania. Chorobie towarzyszy gorączka i duszność. Zapalenie osierdzia jest najczęściej powikłaniem grypy.
Kolejną przyczyną bólu serca promieniującego do lewej ręki jest dusznica bolesna, znana też jako dławica piersiowa. Chorobę zwiastuje ból w klatce piersiowej podczas wysiłku fizycznego. Dolegliwości mają charakter tępy, ściskający, rozrywający lub palący.
Ból w okolicy serca – inne przyczyny
Za ból w okolicy serca mogą także odpowiadać schorzenia:
- układu pokarmowego – rozerwanie przełyku, zapalenie trzustki, choroba wrzodowa, nieżyt żołądkowo-jelitowy, przepuklina rozworu przełykowego przepony, a zwłaszcza refluks żołądkowo-przełykowy (objawia się piekącym bólem klatki piersiowej, który promieniuje do gardła);
- układu krążenia – choroba niedokrwienna serca, zator tętnicy płucnej, kardiomiopatia, tętniak aorty, nadciśnienie płucne, zaburzenia rytmu serca i zespół Barlowa.
Zobacz wideo: Budowa i funkcje układu krążenia
Bibliografia:
1. Kaźmierczak-Dziuk A., Grzęda M., Kowal J., Niedolaz K., Kłos A., Gielerak G., Ból w klatce piersiowej – podobne objawy, a różne rozpoznania i przebieg kliniczny – opisy przypadków, „Pediatria i Medycyna Rodzinna”, 2011, 7(4), s. 401–408.
2. Pużyński S., Rybakowski J., Wciórka J., Psychiatria. Tom 2, Wrocław, Elsevier Urban & Partner, 2010.
3. Szczeklik A., Choroby wewnętrzne. Przyczyny, rozpoznanie i leczenie, tom I, Kraków, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, 2005.
4. Bolechowski F., Podstawy ogólnej diagnostyki klinicznej, Warszawa, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 1982.
5. Gajewski P., Interna Szczeklika 2015, Kraków, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, 2015.
6. Adamowski T., Kiejna A., Mental Disorders Between Military Conflict’s Veterans, “Advances in Clinical and Experimental Medicine”, 2006, 15(2), s. 355–360.
7. Hałas K., Kaźmierczak-Dziuk A., Postępowanie diagnostyczne u chorych z bólem w klatce piersiowej, „Pediatria i Medycyna Rodzinna”, 2011, 7(4), s. 295–303.
