Nieustępujący przez 24–48 godzin ból odbytu należy koniecznie skonsultować z lekarzem. Nasilający się ból występujący z objawami towarzyszącymi może być symptomem poważnej choroby, np. nowotworu. Warto pamiętać, że również ból pojawiający się cyklicznie, m.in. podczas wypróżniania, w nocy czy w pozycji siedzącej nie jest objawem, który można bagatelizować. Leczenie bólu odbytu możliwe jest tylko po wcześniejszym znalezieniu przyczyny, dlatego konieczna jest wizyta u specjalisty.
Dlaczego pojawia się ból odbytu? Przyczyny
Ból odbytu najczęściej pojawia się w chorobie hemoroidalnej. Hemoroidy to anatomiczna struktura odbytu. Niekiedy jednak dochodzi do rozwinięcia się stanu zapalnego w ich obrębie. Mówimy wówczas o występowaniu choroby hemoroidalnej. Oprócz bólu odbytu tej dolegliwości towarzyszą także takie objawy jak świąd, pieczenie i krwawienie z odbytu. Choroba hemoroidalna powstaje głównie w trakcie ciąży, zaparć, biegunki, a także marskości wątroby i u osób mających guzy miednicy małej. Kolejną przyczyną bólu odbytu może być nowotwór odbytu. To stan, który w początkowym stadium przebiega bezobjawowo. W zaawansowanej postaci pojawiają się także: biegunki i zaparcia, krwawienie z odbytu (krew w kale), kolka jelitowa (odznaczająca się silnym parciem), ból brzucha i krocza. Gdy występują objawy bólowe, konieczna jest interwencja medyczna. Ból odbytu jest także objawem choroby Leśniowskiego-Crohna. Zmiany zapalne występują nie tylko w jelitach, ale również w przełyku, żołądku, dwunastnicy, a także odbycie. Powstają szczeliny, przetoki i ropnie – każde z nich charakteryzuje ból odbytu. Do przyczyn powstawania tego bólu można zaliczyć także urazy, zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa, guzy kości, a także stany po zabiegach operacyjnych.
Ból odbytu, kości ogonowej, podbrzusza – kiedy pojawiają się objawy?
Ból odbytu, a także występujące z nim bóle, np. kości ogonowej czy podbrzusza, najczęściej pojawiają się podczas wypróżniania. Zależnie od przyczyny oddawanie stolca może być związane z biegunką bądź zaparciami. Ponadto może występować także konkretny rodzaj bólu i np. pojawiająca się później krew w kale lub szczelina odbytu. Dodatkowo, jeśli ból ma charakter stały, to najczęściej świadczy o zakażeniu, zakrzepniętym hemoroidzie bądź guzie. Istnieje także ból odbytu przy siedzeniu, który uniemożliwia przebywanie w takiej pozycji – może to sugerować ropień, skurcz mięśniowy lub guz. Warto pamiętać, że takie same przyczyny występowania ma ból odbytu u dziecka. Zarówno u dorosłych, jak i dzieci nie można go bagatelizować.
Ból odbytu w ciąży i po porodzie
Podczas ciąży dochodzi do wielu zmian hormonalnych, a także uciskania dna miednicy. Na skutek tych działań może dochodzić do obniżania pęcherza moczowego, szyjki macicy, a także odbytu. Według badań u 95% kobiet w ciąży przejście odbytniczo-odbytowe obniża się znacznie – tym samym zwiększa się ryzyko chorób i dolegliwości odbytu. Dlatego nierzadko ciężarne skarżą się na ból odbytu w ciąży, a także po porodzie. Takie objawy mogą towarzyszyć kobietom ze względu na chorobę hemoroidalną, która oprócz tego objawia się także przekrwieniem guzków krwawniczych, wywołującym m.in. krew w stolcu. Ból odbytu w ciąży i po porodzie może wynikać także z zakrzepu brzeżnego, tzn. zakrzepicy okołoodbytowej splotów żylnych. Ból wynika głównie z pojawienia się guza na brzegu odbytu. Kolejną przypadłością, która dotyka kobiety ciężarne, jest szczelina odbytu. Objawia się nie tylko bólem, ale także trudnością w wypróżnianiu. Ból odbytu w ciąży i po porodzie może wynikać z ropnia lub przetoki odbytu. Ropień oprócz bólu objawia się także gorączką i wyczuwalnym guzem – stan ten kwalifikuje się do leczenia operacyjnego. W przypadku przetoki odbytu leczenie przekładane jest na okres po połogu.
Jak leczyć ból odbytu?
Leczenie bólu odbytu zależne jest od przyczyny jego powstawania. Na początku w przypadku dolegliwości powodujących zaparcia i bolesne wypróżnianie, np. hemoroidów bądź szczeliny odbytu, warto pamiętać o zmianie nawyków żywieniowych. Pomocne będą: zastosowanie diety bogatej w błonnik, spożywanie świeżych warzyw i owoców, a także właściwe nawodnienie – wypijanie min. 2 litrów dziennie. Skutecznym sposobem na ból odbytu są też nasiadówki, np. z kory dębu. W wielu przypadkach konieczne będzie zastosowanie maści i kremów łagodzących ból. Leczenie bólu odbytu polega także na operacjach. Wykonywane są w zaawansowanej chorobie hemoroidalnej, guzach, przetokach, ropniach i nowotworach odbytu.
