Badania laboratoryjne to jeden z podstawowych elementów diagnostyki większości schorzeń. Wykonywane są najczęściej z krwi oraz z moczu. Podstawowe badanie laboratoryjne zlecane niemal w każdym przypadku to morfologia. Znaczną część badań można wykonać na podstawie skierowania od lekarza rodzinnego. Dzięki temu są refundowane. Zdarza się jednak, że pewne rodzaje badań laboratoryjnych pacjent musi wykonać z własnego budżetu.
Podstawowe badania laboratoryjne
Jednym z podstawowych badań laboratoryjnych jest morfologia krwi. Pozwala ona określić skład krwi, a konkretnie ilość poszczególnych typów krwinek, płytek krwi, poziomu hemoglobiny, jak również odsetek poszczególnych linii komórkowych w przypadku, gdy jest wykonywana razem z rozmazem. Dzięki podstawowemu badaniu laboratoryjnemu, jakim jest morfologia, można zdiagnozować wiele patologii, jak stan zapalny, niedokrwistość, a nawet białaczka. Kolejnym często wykonywanym badaniem jest oznaczenie poziomu elektrolitów. Sprawdzenie poziomu sodu czy potasu jest szczególnie ważne u chorych, u których podejrzewa się odwodnienie, jak również u osób przyjmujących leki na nadciśnienie, które mają wpływ na gospodarkę wodno-elektrolitową. Wśród podstawowych badań laboratoryjnych są także wskaźniki zapalne (CRP i OB). Każdy człowiek powinien raz w roku skontrolować również inne wskaźniki, jak poziom glukozy we krwi na czczo, gospodarkę lipidową (cholesterol całkowity, HDL, LDL, triglicerydy) czy parametry pracy wątroby (Aspat, Alat, GGTP) bądź nerek (kreatynina). Wśród podstawowych badań laboratoryjnych wymienia się również badanie ogólne moczu. Najlepiej, by badania laboratoryjne wykonywać na czczo, czyli na 6 godzin po przyjęciu ostatniego posiłku. Na co najmniej 2 dni przed badaniami nie należy zmieniać swojej dotychczasowej diety, głodzić się, eliminować węglowodanów, by otrzymany wynik był jak najbardziej wiarygodny. Warto powstrzymać się od picia alkoholu na co najmniej jeden dzień przed badaniem.
Zobacz, co wchodzi w skład krwi:
Jakie zrobić badania krwi?
Osoby zdrowe, bez żadnych dodatkowych dolegliwości powinny raz na rok wykonać podstawowe badania laboratoryjne celem upewnienia się o dobrostanie organizmu. W przypadku jakichkolwiek dolegliwości należy w pierwszej kolejności skontaktować się z lekarzem, który wskaże, jakie badania laboratoryjne należy wykonać w pierwszej kolejności i ukierunkuje diagnostykę do specjalistów. Nie warto samemu wykonywać badań. To naraża tylko na zbędne koszty, bowiem pacjent sam nie do końca jest świadomy, co mu dolega. Kilkukrotne wkłucia ponadto to negatywny czynnik etiologiczny zwiększający ryzyko zakażeń. Dodatkowo każda grupa wiekowa, płeć czy stan fizjologiczny obliguje do wykonania nieco innych badań.
Ile kosztują badania laboratoryjne?
To, ile kosztują badania laboratoryjne, zależy od laboratorium. Są badania, które można wykonać za darmo na podstawie odpowiedniego skierowania od lekarza, jednak za część trzeba zapłacić, tym bardziej, jeśli wykonywane są one prywatnie. Trudno dokładnie określić koszt badań, gdyż każde posiada swoją indywidualną cenę. Do tego laboratoria doliczają niewielką opłatę za samo pobranie krwi (zazwyczaj 1–5 zł). Podstawowe badania laboratoryjne są zazwyczaj tanie. Dużo droższe są te specjalistyczne. Niestety najczęściej wykonuje się jednocześnie kilka. Część laboratoriów analitycznych wprowadza różne promocje czy pakiety badań, dzięki którym można nieco zaoszczędzić.
Normy badań laboratoryjnych
Każdy parametr określany w badaniach laboratoryjnych ma swoje normy. Powinny być one zawsze zamieszczone na wyniku otrzymanym z laboratorium, gdzie określony jest przedział norm dla każdego wskaźnika laboratoryjnego. Przy określaniu norm dla poszczególnych wyników istotne znaczenie mają płeć czy stan fizjologiczny danej osoby. Na przykład u kobiet, w zależności od fazy cyklu miesiączkowego, różnią się normy niektórych hormonów. Poziom estrogenów, progesteronu czy przysadkowych hormonów jak lutropina lub folikulotropina zmienia się w zależności od tego, czy kobieta jest przed owulacją czy po.
