Pierwsze objawy artretyzmu dotyczą zwykle dużego palca stopy. Przybierają postać silnego bólu i obrzęku w okolicy stawu śródstopno-paliczkowego. Następnie artretyzm może rozprzestrzeniać się na inne stawy kończyn, a nawet atakować nerki. Ostra postać schorzenia zwykle ustępuje w ciągu kilku dni, jednak ma tendencję do nawrotów.
Artretyzm – na czym polega?
Artretyzm, znany także jako dna moczanowa, to choroba o podłożu metabolicznym, spowodowana odkładaniem się w tkankach okołostawowych kryształów moczanu sodu. Wywołują one epizody ostrego zapalenia stawów, głównie stóp i rąk, z tendencją do nawracania i rozprzestrzeniania się na inne okolice kończyn, a także na nerki. Pierwsze objawy dotyczą zwykle stawu śródstopno-paliczkowego palucha. Artretyzm, określany niegdyś jako „choroba królów i bogaczy”, powstaje przede wszystkim z powodu mało aktywnego trybu życia, niewłaściwej diety, uwarunkowań genetycznych oraz zaburzeń wydolności nerek. Schorzenie wpływa na pogorszenie jakości życia. Może również prowadzić do utrwalonych zmian zwyrodnieniowych stawów, a nawet do niepełnosprawności ruchowej. Leczenie artretyzmu jest niezbędne w celu złagodzenia objawów oraz profilaktyki powikłań.
Artretyzm – przyczyny
Przyczyn artretyzmu lekarze doszukują się w podwyższonym stężeniu kwasu moczowego we krwi na skutek upośledzania mechanizmu jego wydalania przez nerki. Zwiększony poziom tej substancji w organizmie prowadzi do jej wytrącania się w formie kryształków, odkładających się w strukturach stawu, w ścięgnach, więzadłach czy w tkankach okołostawowych. Tym samym wywołuje silny stan zapalny.
Gromadzeniu się kwasu moczowego sprzyjają:
- mutacje genetyczne, odpowiadające za blisko 60% zmienności poziomu szkodliwego kwasu;
- styl życia, w tym nieodpowiednia dieta związana z dużą ilością alkoholu, czerwonego mięsa, owoców morza oraz produktów słodzonych fruktozą, czyli cukrem owocowym; ponadto: urazy fizyczne, niska aktywność fizyczna, bierny tryb życia, operacje chirurgiczne;
- wskaźnik masy ciała (BMI) równy lub przekraczający 35 (otyłość II stopnia);
- choroby, m.in. zespół metaboliczny (stanowiący połączenie otyłości brzusznej z nadciśnieniem, nieprawidłowym stężeniem lipidów oraz insulinoodpornością), niewydolność nerek, łuszczyca, zespół Lescha-Nyhana;
- leki, głównie witamina B3, aspiryna oraz środki immunosupresyjne.
Artretyzm – objawy
Objawy artretyzmu manifestują się poprzez szereg bolesnych i dokuczliwych dolegliwości, obciążających stawy obwodowe kończyn, zwykle podstawę palucha, ale także staw skokowy, kolanowy oraz nadgarstkowy i stawy dłoni. Do grupy symptomów choroby należą m.in.:
- ostry stan zapalny, czyli miejscowe zaczerwienienie i ocieplenie skóry, tkliwość palpacyjna oraz obrzęk stawu;
- ból nasilający się w nocy i utrzymujący się po przebudzeniu, z tendencją do zmniejszania intensywności w ciągu dnia oraz po zdjęciu obuwia; dolegliwość może utrzymywać się przez cały okres ataku, czyli nawet kilka dni;
- zmęczenie, gorączka, obniżenie nastroju, deformacja stawu, ograniczenie ruchomości danej okolicy, wynikające z odczuwanego dyskomfortu.
Nieleczony lub często nawracający artretyzm, czyli odkładanie się kryształów kwasu moczowego, (tzw. guzków dnawych) w strukturach stawów, zmienia ostrą postać choroby w przewlekłą. Zwykle powoduje też nadżerki kości tworzących dany staw, pogłębiając dolegliwości i objawy. Złogi toksycznej substancji mogą gromadzić się także w nerkach, tworząc kamienie nerkowe, i prowadzić do nefropatii moczanowej, czyli śródmiąższowego zapalenia nerek.
Jaka zbudowany jest układ kostny? Dowiesz się tego z filmu:
Leczenie artretyzmu
W ostrej fazie choroby leczenie ukierunkowane jest na złagodzenie dolegliwości bólowych za pomocą leków na artretyzm z grupy niesteroidowych środków przeciwzapalnych, sterydów i na bazie kolchicyny. W dalszym etapie dąży się do obniżenia stężenia kwasu moczowego we krwi poprzez farmakoterapię oraz leczenie chorób współistniejących. Celem długoterminowej terapii jest ograniczenie ryzyka kolejnych napadów dzięki naturalnemu leczeniu artretyzmu, czyli modyfikacji stylu życia.
Jak leczyć artretyzm domowymi sposobami?
Uzupełnieniem specjalistycznego leczenia dny moczanowej są nieinwazyjne metody domowe, skupiające się przede wszystkim na:
zimnych okładach, w ostrej fazie choroby zakładanych kilka razy w ciągu dnia, zmniejszających stan zapalny i łagodzących dolegliwości bólowe;
zbilansowanej diecie niskokalorycznej, bogatej w witaminę C i węglowodany złożone, takie jak makarony, ryże i kasze. Ponadto zaleca się nabiał, warzywa oraz owoce. W walce z chorobą poleca się regularne, ale racjonalne, picie kawy i napojów ziołowych z rumianku, skrzypu czy pokrzywy oraz wysokie nawadnianie organizmu;
aktywności fizycznej i stopniowej redukcji masy ciała, pozwalającej utrzymać i zwiększyć ruchomość stawów oraz przyspieszyć metabolizm.
Bibliografia:
1. Bruce F., „Wylecz artretyzm. Jak wzmocnić i odbudować stawy”, Vital, Białystok 2015.
2. Bull E., „Artretyzm. Lekarz rodzinny”, Septum, Gliwice 2007.
3. Theodosakis J., „Artretyzm – nowe sposoby leczenia”, KDC, Warszawa 2008.
