Arteriografia to rodzaj angiografii, czyli badania radiologicznego oceniającego układ naczyniowy. Angiografia pozwala obrazować zarówno naczynia tętnicze, jak i żylne. Arteriografia jest węższym pojęciem obejmującym obrazowanie tętnic. W zależności od objawów i wstępnego rozpoznania lekarz może zlecić różny rodzaj arteriografii, tzn. rodzaj naczynia tętniczego, jaki chce uwidocznić badaniem. Można więc wykonać arteriografię w obrębie mózgu, naczyń mózgowych, nerkowych, tętnic kończyn dolnych itd.
Arteriografia – na czym polega?
Arteriografia jest badaniem radiologicznym, które pozwala na ocenę naczyń tętniczych. Podczas badania wprowadzany jest do naczynia krwionośnego cewnik, a następnie podaje się do niego środek kontrastowy. Za pomocą aparatu rentgenowskiego obserwuje się, w jaki sposób kontrast wypełnia naczynia tętnicze. Dzięki temu widać, czy w świetle naczynia nie ma istotnych zwężeń, czy naczynie nie uległo uszkodzeniu, czy nie ma istotnej niedrożności, która wymagałaby pilnej interwencji.
Arteriografia wykonywana jest w specjalnie do tego przystosowanych pracowniach naczyniowych. W zależności od badanego obszaru badanie wykonuje radiolog, chirurg czy kardiolog. Konieczne jest wykonanie badań laboratoryjnych przed przystąpieniem do arteriografii. Ze względu na podawanie kontrastu podczas badania i możliwe reakcje niepożądane ze strony nerek oznacza się parametry świadczące o funkcji nerek, w tym np. stężenie kreatyniny. Ponadto kontroluje się podstawowe badania laboratoryjne, takie jak morfologia. Warto wykonać badanie grupy krwi i parametrów krzepnięcia, ponieważ zabieg jest związany z ryzykiem krwawienia.
W zależności od rodzaju badanego obszaru lekarz wybiera miejsce i naczynie, przez które wprowadzi cewnik. Miejsce to jest dezynfekowane i miejscowo znieczulone. Podczas badania lekarz ocenia tętnice na bieżąco poprzez obraz, który pojawia się na monitorze. Obraz przedstawia tętnice stopniowo wypełniające się środkiem kontrastowym. Po wykonaniu serii zdjęć rentgenowskich usuwa się cewnik i mocno uciska miejsce wkłucia. Nierzadko podczas badania podejmowana jest decyzja o leczeniu i np. próba udrożnienia naczynia krwionośnego
Wskazania do wykonania arteriografii
Arteriografia ma szerokie zastosowanie i wykonana może zostać właściwie w każdym obszarze ludzkiego ciała. Choroby tętnic, które można potwierdzić poprzez wykonanie arteriografii, to np.:
- choroba wieńcowa (koronarografia),
- zator tętnicy krezkowej,
- niedokrwienie kończyn dolnych,
- niedokrwienie kończyn górnych,
- tętniaki,
- anomalie naczyniowe,
- choroby nowotworowe.
Istnieje wiele innych wskazań do wykonania arteriografii nie tylko wynikających z choroby i patologii w obrębie samej tętnicy, ale również w celach obrazowania unaczynienia dla podjęcia dalszego leczenia, np. sprawdzenie ukrwienia nerki przed wykonaniem przeszczepu.
Należy jednak pamiętać, iż mimo że arteriografia stanowi bardzo dokładne i dobre badanie pod kątem diagnostycznym, to jednak jest inwazyjna i obciążająca. Mimo wskazań nie zawsze jest zalecana; istnieje szereg innych badań, na podstawie których lekarz jest w stanie postawić diagnozę.
Czy arteriografia wymaga specjalnego przygotowania?
Przygotowanie do arteriografii zależy od tego, czy jest ona wykonywana w trybie pilnym czy planowym. Jeśli planowym, to warto zastosować profilaktykę wirusowego zapalenia wątroby typu B poprzez podanie serii szczepień osobom nieszczepionym, a osobom szczepionym oznacza się poziom przeciwciał i określa potrzebę szczepienia. Koniecznie należy poinformować lekarza o przyjmowanych lekach, ponieważ niektóre z nich mogą wymagać odstawienia na pewien czas przed badaniem. Jeśli przy okazji wcześniejszych badań obrazowych z użyciem środków kontrastowych wystąpiły jakiekolwiek reakcje niepożądane, również należy o tym poinformować lekarza.
Przed zabiegiem bardzo ważne jest odpowiednie nawodnienie, ponieważ stanowi to prewencję pokontaktowego uszkodzenia nerek. Badanie wykonuje się na czczo.
Przeciwwskazania do wykonania arteriografii
Istnieje wiele przeciwwskazań do wykonania arteriografii. Wiele jest przeciwwskazań względnych, czyli sytuacji, kiedy lekarz podejmuje decyzję o wykonaniu zabiegu indywidualnie względem danego chorego. W przypadku badań inwazyjnych, jak arteriografia, lekarz nie wykonuje badania, jeśli ryzyko powikłań przewyższa szacowaną przydatność. Bezwzględne przeciwwskazania obejmują:
- zaburzenia elektrolitowe,
- uczulenie na środek kontrastowy,
- zaburzenia krzepnięcia,
- udar mózgu przebyty w nieodległym czasie,
- niewydolność nerek,
- anemię
- ciężkie nadciśnienie tętnicze niereagujące na leczenie.
