Amoniak jest bardzo szkodliwą substancją. Korzystając z niego, powinno się znać podstawowe środki ostrożności i objawy zatrucia amoniakiem.
Co to jest amoniak i jakie ma właściwości?
Amoniak to nieorganiczny związek zbudowany z azotu i wodoru. Jego pierwszej syntezy dokonano w starożytnym Egipcie z wielbłądziego łajna, nieopodal świątyni Amona – stąd wzięła się jego nazwa.
Amoniak jest bezbarwnym, palnym i łatwo rozpuszczalnym w wodzie gazem (amoniak w płynie). Jego zastosowanie w przemyśle i rolnictwie jest bardzo szerokie. Powszechnie wiadomo, że używa się go w nawozach sztucznych, ale wykorzystywany jest także przy produkcji tkanin, materiałów wybuchowych i w urządzeniach chłodniczych. Gaz ten jest składnikiem stosowanych dawniej soli trzeźwiących. Wykorzystywany jest również jako komponent farb do włosów. Może być także używany w domu.
Zobacz także: Jak farbować włosy w domu? Poradnik, naturalne metody, przeciwwskazania do farbowania
Należy jednak pamiętać, że amoniak jest silną trucizną, która wdychana w większych stężeniach i przez dłuższy czas może doprowadzić nawet do śmierci.
Czy chemia, którą many w domu może być niebezpieczne? Odpowiedź znajdziesz w filmie:
Domowe zastosowanie amoniaku
Najczęstszym domowym zastosowaniem amoniaku jest wykorzystanie go w kuchni. Amoniak spożywczy (czyli wodorowęglan amonu lub kwaśny węglan amonu) jest jednym z rodzajów proszku do pieczenia, dzięki któremu można upiec wiele ciast. Jego zaletą jest fakt, że zaczyna reagować dopiero pod wpływem temperatury, dlatego rozmieszane ciasto można odłożyć na jakiś czas, a nawet zamrozić. Nie reaguje też na odczyn masy, dlatego bardzo dobrze nadaje się do wypieków z kwaśnymi owocami. Jego działanie zależne jest od podniesienia temperatury, która powoduje rozkład tego związku do dwutlenku węgla. Dzięki niemu można uzyskać wyjątkowo chrupkie i smaczne ciastka. Stosuje się go raczej do płaskich wypieków, aby azot mógł z nich swobodnie odparować.
Amoniak można też wykorzystać do porządków w domu, ponieważ jest doskonałym środkiem do czyszczenia. Można go zastosować między innymi do:
- czyszczenia glazury,
- usuwania śladów pleśni,
- usuwania tłustych plam z betonu,
- usuwania plam z dywanów, mebli i tapicerki samochodowej,
- mycia szyb (nie pozostawia smug),
- czyszczenia piekarnika lub szyby kominka,
- czyszczenia zaśniedziałych metali.
Amoniak rozpuszczony w wodzie pochłania zapachy wydzielane przez farby – wystarczy w malowanym pomieszczeniu ustawić małą miskę z roztworem tej substancji.
Związek ten odstrasza mole. Po opróżnieniu kuchni z produktów spożywczych należy umyć szafki kuchenne roztworem amoniaku (1 szklanka na dwa litry wody) i pozostawić je otwarte do odparowania.
Stosując amoniak w domu, należy pamiętać o jego toksycznych właściwościach i zachowywać odpowiednie środki ostrożności – zwracać uwagę na zalecane proporcje i porządnie wietrzyć dom.
Alergia na amoniak – objawy
U niektórych osób może rozwinąć się alergia kontaktowa na amoniak. Objawia się ona suchością skóry, zaczerwienieniem, wypryskami, świądem, pokrzywką, a czasem powstawaniem pęcherzy. Dochodzi do niej na skutek bezpośredniego kontaktu z alergenem. Terapia polega na stosowaniu leków antyhistaminowych i kortykosteroidów.
Amoniak może też wywoływać alergię wziewną, która objawia się zapaleniem błony śluzowej nosa i dróg oddechowych, katarem, zapaleniem spojówek, kaszlem, dusznościami i atakami astmy. Leczy się je, podając doustne preparaty antyhistaminowe i stosując inhalacje.
Jakie objawy wywołuje zatrucie amoniakiem?
Zatrucie amoniakiem może być bardzo groźne. Przebiega zależnie od czasu ekspozycji oraz stężenia substancji, na które jest się wystawionym. Jego objawy to między innymi:
- podrażnienie śluzówki oczu, nosa, dróg oddechowych (400–700 ppm);
- silne podrażnienia błon śluzowych, napady kaszlu, zatykanie oddechu (1000–1700 ppm);
- żrące podrażnienie śluzówek, silny kaszel, skurcze gardła; do śmierci przez uduszenie może dojść w przeciągu pół godziny (2000–7000);
- silne uczucie porażenia nerwowego i duszności prowadzące do śmierci przy kilkuminutowej ekspozycji (powyżej 5000 ppm).
Jakie jest prawdopodobieństwo zatrucia się amoniakiem?
Do zatrucia amoniakiem lub alergii dochodzi najczęściej u osób pracujących w przemyśle, które narażone są na stałą ekspozycję na ten związek. Skutki takiej sytuacji mogą być nie tylko bardzo bolesne, ale również groźne, dlatego nie powinno się zapominać o zasadach BHP. Ilość amoniaku stosowanego w środkach czyszczących i kosmetycznych na ogół nie przekracza 5%, w wyniku czego ryzyko zatrucia jest bardzo niskie. Osoby sięgające bo dostępną w sprzedaży substancję o stężeniu 30% powinny zachować jak najwyższą ostrożność i korzystać z niej na świeżym powietrzu lub przy otwartych oknach. Przy pierwszych oznakach podrażnienia śluzówek lub duszności należy jak najszybciej opuścić pomieszczenie, zostawiając otwarte okna.
Zobacz także: Soda oczyszczona na twarz i włosy – działanie i jak zrobić domową maseczkę?
Bibliografia:
https://www.castorama.pl/inspiracje-i-porady/narzedzia-i-artykuly/porzadki-i-chemia/artykuly-do-czyszczenia-i-pielegnacji/gabki/domowe-zastosowanie-i-wlasciwosci-amoniaku.html
