10 mitów żywieniowych w zapobieganiu chorobom dietozależnym

1. Żywność ekologiczna to zdrowa żywność

Żywność ekologiczna oznaczana w skrócie ,,EKO” lub ,,BIO” często jest przez konsumentów postrzegana w kategorii żywności lepszej i zdrowszej niż żywność konwencjonalna. Zgodnie z definicją, żywność ekologiczna to produkty spożywcze wyprodukowane metodami rolnictwa ekologicznego. W rolnictwie ekologicznym, zgodnie ze standardami Unii Europejskiej, nie można stosować nawozów sztucznych oraz pestycydów. W produktach EKO stwierdza się niższe wartości metali ciężkich czy też pozostałości środków ochrony roślin. Produkty spożywcze wytworzone zgodnie z zasadami rolnictwa ekologicznego nie zawsze jednak należą do grupy produktów zdrowych. Na rynku dostępne są m. in. słodycze i ciastka oznaczone jako EKO, co nie zmienia faktu że są one źródłem cukrów prostych oraz kwasów tłuszczowych typu trans i mogą przyczyniać się do rozwoju chorób dietozależnych. Termin żywność ekologiczna jest więc terminem określonym prawnie w odpowiednim rozporządzeniu, co świadczy o tym że żywność została wyprodukowana metodami rolnictwa ekologicznego. Termin zdrowa żywność to termin ukuty do celów marketingowych, dlatego terminy te nie mogą być używane zamiennie.

2. Sól himalajska jest zdrowsza niż zwykła sól

Sól himalajska często reklamowana jest jako zdrowszy zamiennik tradycyjnej soli ale również jako produkt o właściwościach szczególnie korzystnych dla zdrowia. Sól himalajska oprócz sodu zawiera wiele mikroelementów, na przykład magnez, fosfor czy też wapń. Warto jednak podkreślić, że pierwiastki te występują w soli himalajskiej w bardzo małych ilościach. W chwili obecnej, w naukowych bazach danych brak jest doniesień na temat korzyści zdrowotnych wynikających ze stosowania soli himalajskiej, a nadmierna ilość sodu w diecie niezależnie od źródła z którego pochodzi, nadal jest określana jako negatywnie oddziałująca na zdrowie. Wysokie spożycie soli może wpływać na zwiększenie ryzyka wystąpienia raka żołądka czy też nadciśnienia tętniczego.

3. Olej kokosowy to zdrowy tłuszcz

Zwolennicy oleju kokosowego przekonują, że jest on zdrowszym tłuszczem niż powszechnie stosowany olej rzepakowy czy nawet oliwa z oliwek, ponieważ jest źródłem średniołańcuchowych kwasów tłuszczowych. Średniołańcuchowe kwasy tłuszczowe, wchłaniane są ze światła jelita bezpośrednio do żyły wrotnej, bez udziału żółci czy też lipazy trzustkowej co w niektórych sytuacjach może być bardzo korzystną dla zdrowia właściwością. Należy jednak podkreślić, że olej kokosowy zawiera jedynie kilkanaście procent średniołańcuchowych kwasów tłuszczowych. Analizując skład oleju kokosowego należy podkreślić, iż jest on źródłem przede wszystkim nasyconych kwasów tłuszczowych, które od wielu lat opisywane są w źródłach naukowych jako przyczyniające się do chorób układu krążenia.

4. Kurkuma leczy raka

Kurkuma to przyprawa pochodząca z Indii o intensywnie żółtej barwie, którą zawdzięcza obecnemu w niej barwnikowi – kurkuminie. Kurkuma od wielu lat stanowiła element medycyny naturalnej w Indiach. Przypisywano jej właściwości przeciwzapalne, wspomagające gojenie się ran oraz wspierające odporność. Obecnie wiele źródeł naukowych donosi iż kurkuma w warunkach in vitro wykazuje właściwości zwalczające komórki nowotworowe, hamujące wzrost guza oraz zatrzymujące proces unaczyniania się guza. Warto podkreślić, że nowotwory to bardzo niejednorodna grupa jednostek chorobowych dlatego nie można przypisać jednemu związkowi właściwości leczniczych we wszystkich typach nowotworów. Ponadto, badania dotyczące właściwości przeciwnowotworowych kurkumy prowadzono jedynie w warunkach in vitro oraz na zwierzętach dlatego ich wyników nie można bezpośrednio przenosić na ludzi. Kurkuma jest natomiast źródłem związków o dużym potencjale antyoksydacyjnym dlatego stosowana w niewielkich ilościach może mieć działanie ochronne przed rozwinięciem się nowotworu.

Zobacz także: Kurkumina - barwnik zawarty w kurkumie. Właściwości zdrowotne, suplementy

5. Miód jest zdrowszy niż cukier

Naturalny miód może być źródłem związków o korzystnym wpływie na zdrowie. Od wieków miodem leczono stany zapalne gardła czy też infekcje dróg oddechowych. Ze względu na słodki smak istnieje przekonanie iż miód może być zdrowszym zamiennikiem cukru. Za słodki smak cukru odpowiadają cząsteczki sacharozy natomiast w miodzie dominuje monocukier – fruktoza. Ze względu na wysoką zawartość fruktozy nie należy spożywać miodu w zbyt dużych ilościach. Nadmierna ilość fruktozy w diecie niekorzystnie wpływa na lipidogram oraz może prowadzić do jednostki chorobowej jaką jest niealkoholowe stłuszczenie wątroby.

6. Cytrusy to najlepsze źródło witaminy C

Witamina C odgrywa bardzo ważną rolę w utrzymaniu odporności oraz odpowiednim funkcjonowaniu struktur kolagenowych w organizmie. Witaminę C należy codziennie dostarczać wraz z dietą. Nadal bardzo powszechne jest twierdzenie iż źródłem witaminy C w diecie są owoce cytrusowe. Zawartość witaminy C w cytrusach szacuje się na około 49 mg w 100g produktu (dla pomarańczy). Znacznie wyższa zawartość witaminy C występuję w natce pietruszki (178mg/100g). Bardzo dobrym źródłem witaminy C może być również papryka czerwona, która w 100g zawiera aż 144mg tej witaminy lub brokuły które zawierają jej około 83mg na 100 g produktu. Warto pamiętać że witamina C należy do witamin nietrwałych dlatego najwięcej znajdziemy jej w produktach świeżych, krótko gotowanych lub gotowanych na parze.

Co trzeba wiedzieć o witaminie C? Dowiesz się tego z filmu:

7. Sok z buraka pomaga wyjść z anemii

Właściwości soku z buraka znane są sportowcom ze względu na fakt iż sok jest bogaty w związek będący prekursorem tlenku azotu. Tlenek azotu działa korzystnie poprawiając ukrwienie i dotlenienie mięśni. Często również sugeruje się, że sokiem z buraka można leczyć niedokrwistość z niedoboru żelaza. Należy tutaj podkreślić iż burak zawiera większe ilości żelaza w porównaniu do innych warzyw jednak nadal są to ilości bardzo małe a żelazo występujące w burakach to żelazo niehemowe. Żelazo niehemowe wchłaniania się w niewielkim stopniu. Najlepiej przyswajalne żelazo występuje w produktach zwierzęcych, na przykład podrobach. W celu zapewnienia odpowiedniego wchłaniania żelaza należy zadbać o odpowiednią podaż witaminy C.

8. Detoks sokowy pomaga oczyścić organizm

Dieta oparta na sokach cieszy się w ostatni czasie dużą popularnością. Zwolennicy tego rodzaju diety przekonują, że naturalne kwasy organiczne zawarte w sokach owocowych pomagają oczyścić organizm. Jest to pewnego rodzaju uproszczenie, a termin taki jak ,,detox” nie powinien być używany w kontekście diet. Istnieją doniesienia naukowe na temat poprawy tempa metabolizmu komórkowego przez niektóre kwasy organiczne co może przyspieszać wydalanie związków toksycznych z organizmu – zjawisko badano na zwierzętach, które zostały celowo zatrute metalem ciężkim. Warto zaznaczyć, że w warunkach naturalnych organizm samoistnie jest w stanie wydalać zanieczyszczenia, a udział soków i kwasów owocowych w tym procesie nie jest potwierdzony badaniami.

9. Nowotwór można zwalczyć poprzez głodówkę

Punktem wyjścia dla teorii mówiącej o leczeniu nowotworów głodem był mechanizm wzrostu guza w wyniku dostarczenia komórkom nowotworowym glukozy. Należy podkreślić, że wprowadzenie głodówki nie zahamuje wzrostu guza, ponieważ organizm rozpocznie pozyskiwanie glukozy i energii z tkanek budujących organizm. Głodówka dla osoby chorej na nowotwór spowoduje znaczne przyspieszenie procesów katabolicznych i może przyczynić się do rozwinięcia kacheksji nowotworowej.

Jak powinna wyglądać dieta w chorobie nowotworowej? Dowiesz się tego z filmu:

10. Dieta na raka

Wśród metod medycyny alternatywnej często znaleźć można specyficzne rodzaje diet, których zadaniem jest zwalczenie komórek nowotworowych. Diety te często uwzględniają stosowanie różnych suplementów oraz nie są prawidłowo zbilansowane. Stosowanie diet w trakcie choroby nowotworowej bez nadzoru dietetyka może mieć wiele negatywnych skutków i prowadzić do przerwania leczenia. Zgodnie z obecnym stanem wiedzy nie istnieje żadna dieta, która mogłaby wyleczyć chorego z nowotworu. Zadaniem diety u pacjentów onkologicznych jest dostarczenie wszystkich niezbędnych składników dla zapobiegania niedożywieniu oraz wspierania układu odpornościowego.

Fundacja Alivia wspiera pacjentów onkologicznych – sprawdź, jak możesz pomóc!

Bibliografia:

1. European food safety authority: update of the monitoring of levels of dioxins and PCBs in food and feed. EFSA J 2012;10, 2832–2914

2. Kłęk S., Matłok M., Pędziwiatr M., Protokół ERAS dla poprawy wyników leczenia. Sposoby odżywiania i leczenia żywieniowego pacjentów oddziału chirurgicznego. Klinika Chirurgii Endoskopowej, Metabolicznej oraz Nowotworów Tkanek Miękkich, 2016 doi: www.mp.pl

3. Czerwionka-Szaflarska M, Charzewska J, Chybicka A, et al. Stanowisko Grupy Ekspertów w sprawie suplementacji kwasu dokozaheksaenowego i innych kwasów tluszczowych omega-3 w populacji kobiet ciezarnych, karmiacych piersia oraz niemowlat i dzieci do lat 3. Pediatr Pol. 2011;85(6):597–603.

4. MacIntosh A, Ball K. The effects of a short program of detoxification in disease-free individuals. Altern Ther Health Med 2000;6,70–76.

5. Biernat, J. Wyka.: Stan odżywienia w aspekcie zdrowia, Katedra i Zakład Bromatologii i Dietetyki, Akademia Medyczna we Wrocławiu, Nowiny Lekarskie 2011

6. M. Jarosz, I. Sajór.: Żywienie chorych z nowotworami. Porady lekarzy i dietetyków, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012;

7. Grabiec, M. Burchert, M. Milewska i.wsp.: Ogólnoustrojowe i miejscowe mechanizmy prowadzące do kacheksji w chorobach nowotworowych, Katedra Nauk Fizjologicznych, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Postępy Hig Med. Dosw, 2013

8. Deptuła T., Gruber B., Krówczyński A., Kurkumina i jej pochodne – zastosowanie w terapii przeciwnowotworowej i chemoochronnej. Postępy Fitoterapiii 3/2014 str.155-156

9. Rozporządzenie UE w sprawie żywności ekologicznej i rolnictwa (WE) nr 834/2009