Żółć znajdująca się w wątrobie podczas żółtaczki mechanicznej nie może zostać przetransportowana drogami żółciowymi do jelit. Zablokowanie odpływu żółci może być groźnym stanem dla zdrowia i życia, dlatego natychmiast należy skonsultować się z lekarzem. Do objawów wskazujących na żółtaczkę mechaniczną zalicza się m.in. zażółcenie skóry, jamy ustnej i białek oczu, ciemny mocz, odbarwiony kolor stolca, a także czasami ból w nadbrzuszu, świąd i gorączkę.
Przyczyny i objawy żółtaczki mechanicznej
Przyczyn żółtaczki może być wiele. Najczęstszym powodem powstania żółtaczki mechanicznej jest kamica przewodów żółciowych. To choroba, w której wyniku kamienie żółciowe (złogi) powstałe w drogach żółciowych zatykają je częściowo bądź całkowicie (zatkanie brodawki Vatera). Podczas kamicy oprócz żółtaczki mechanicznej występują takie objawy jak: gorączka, ból w nadbrzuszu, brak apetytu, nudności, wymioty oraz dreszcze. Jako powikłanie kamicy żółciowej – poprzedzona jest kolką. Inną przyczyną żółtaczki może być nowotwór dróg żółciowych. W jego przypadku, podobnie jak podczas kamicy żółciowej, dochodzi do zamknięcia światła dróg żółciowych, co wywołuje żółtaczkę mechaniczną.
Wysokie stężenie bilirubiny powoduje silny świąd skóry. Do powstania żółtaczki mechanicznej może przyczyniać się także guz trzustki. Narząd ten jest położony w pobliżu dróg żółciowych, dlatego guz może je uciskać, zamykając całkowicie bądź częściowo ich przepustowość. Takie same objawy, ale rzadziej, wywołują guzy: dwunastnicy, żołądka, okrężnicy – w przypadku każdego z nich dodatkowo powiększone są węzły chłonne. Do innych, rzadkich przyczyn żółtaczki mechanicznej zalicza się pierwotną marskość żółciową i zapalenie dróg żółciowych.
Zobacz także: Zapalenie woreczka żółciowego: przyczyny, objawy, leczenie
Żółtaczka mechaniczna – rozpoznanie
Żółtaczka mechaniczna jest objawem, który wraz z ewentualnymi objawami towarzyszącymi ułatwia rozpoznanie przyczyny występowania. Diagnostykę rozpoczyna się od zebrania wywiadu klinicznego. Już na początku niektóre symptomy mogą wskazywać na konkretną przyczynę, np. ból kolkowy, któremu towarzyszą wymioty, prawie zawsze występuje przy kamicy żółciowej, a w przypadku guza dróg żółciowych ból pojawia się dopiero w późniejszym stadium rozwoju.
Lekarz wykonuje badanie fizykalne, które może dostarczyć wielu informacji o stanie osoby chorej. Czasami można wyczuć powiększony, niebolesny pęcherzyk żółciowy, który nazywany jest objawem Courvoisiera (wskazujący na guz trzustki), bądź wodobrzusze. Aby potwierdzić żółtaczkę mechaniczną, należy wykonać badanie krwi – dzięki niemu sprawdzony zostanie poziom stężenia bilirubiny, który podczas żółtaczki jest podwyższony. Sprawdza się również mocz, kał i próby wątrobowe. W diagnostyce żółtaczki mechanicznej wykonuje się także badania obrazowe, takie jak tomografia komputerowa, badanie ultrasonograficzne (USG), rezonans magnetyczny i endoskopowa ultrasonografia (EUS).
Żółtaczka mechaniczna – leczenie
Po zdiagnozowaniu żółtaczki mechanicznej i znalezieniu przyczyny jej wystąpienia należy leczyć konkretny stan chorobowy. W leczeniu tego typu żółtaczki bardzo częstą metodą jest endoskopia. Polega ona na wprowadzeniu endoskopu do dwunastnicy, a następnie zlokalizowaniu ujścia przewodów żółciowych i trzustkowych, tzw. brodawki Vatera. Następnie zostaje podany kontrast, który umożliwia ocenę zmian patologicznych.
Dzięki badaniu endoskopowemu można nie tylko poznać przyczynę żółtaczki mechanicznej, ale również udrożnić zwężony odcinek i tym samym usprawnić odpływ żółci do dwunastnicy. W trakcie badania można również pobrać wycinek materiału do badań, np. histopatologicznych. Oprócz endoskopii w leczeniu zastosowanie znajdują także przezwątrobowy drenaż zewnętrzny przewodów żółciowych oraz nakłucie ściany przewodu pokarmowego i wewnętrzny drenaż przewodów żółciowych. W leczeniu żółtaczki mechanicznej stosuje się także leczenie operacyjne, które wykonywane jest w pierwszej bądź drugiej dobie od wystąpienia dolegliwości. Im szybciej zostanie wykonana operacyjna interwencja medyczna, tym lepiej dla organizmu.
Powikłania żółtaczki mechanicznej
Stosowane najczęściej w leczeniu żółtaczki mechanicznej zabiegi endoskopowe na ogół są bezpieczne. Jednak, jak w przypadku każdej takiej interwencji, możliwe są również powikłania. Najczęstszym jest ostre zapalenie trzustki, występujące w formie łagodnej. Rzadko pojawia się także forma ostra tego zapalenia. Po zabiegach endoskopowych mogą wystąpić krwawienia – nie są jednak groźne i nie wymagają leczenia operacyjnego. Ponadto do powikłań tych zabiegów należy zaliczyć zapalenie dróg żółciowych, powikłania sercowo-naczyniowe i zakrzepowo-zatorowe oraz oddechowe. Warto pamiętać, że ryzyko związane z każdym zabiegiem operacyjnym zwiększają choroby przewlekłe, wiek oraz ogólny stan osoby poddawanej interwencji medycznej.
