Unieruchomienie kości podczas leczenia sprawia, że wykonywanie nawet prostych czynności, takich jak chodzenie (gdy nastąpiło na przykład złamanie śródstopia) lub mycie się (np. po złamaniu kości łódeczkowatej nadgarstka) jest wyzwaniem.
Co to jest złamanie?
Złamanie ma miejsce, gdy ciągłość tkanki kostnej została przerwana pod wpływem bardzo silnego nacisku (np. podczas upadku lub uderzenia twardym przedmiotem). Najczęściej dotyczy dzieci i osób w starszym wieku, które zmagają się z osteoporozą.
Do najważniejszych rodzajów złamań należą:
- złamanie zamknięte – termin ten odnosi się do złamania, któremu nie towarzyszy przebicie skóry odłamkiem kości; jest to najczęstszy typ urazu kości;
- złamanie otwarte – charakteryzuje się przerwaniem ciągłości skóry przez złamaną kość; czasem jej odłamek samoistnie się cofa i widać jedynie ranę po uszkodzeniu skóry; otwarte złamanie niesie za sobą ryzyko rozwoju infekcji kości, dlatego na ogół stwarza większe zagrożenie dla poszkodowanego niż złamanie zamknięte;
- złamanie z przemieszczeniem – diagnozuje się je, gdy kość pękła na dwie części lub więcej, a następnie poruszyła się, przez co końce poszczególnych części nie są równo przy sobie;
- złamanie bez przemieszczenia – objawia się właściwym ułożeniem obu lub więcej fragmentów kości;
- złamanie wieloodłamowe – dotyczy złamania, w którym kość pękła na wiele części.
Niektóre rodzaje złamań występują tylko u dzieci. Są to złamanie „zielonej gałązki" (kość jest wygięta, ale nie całkiem złamana) oraz złamanie zaklinowane (dwa fragmenty kości są wgniecione w taki sposób, że na pozór nie doszło do jej pęknięcia).
Złamanie zamknięte kości może być groźne
W większości przypadków złamanie zamknięte słusznie uchodzi za łagodniejsze dla poszkodowanego niż złamanie otwarte, ale nie dotyczy to złamania kości miednicy lub czaszki. Oba urazy stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia, a nawet życia, ponieważ oprócz uszkodzenia tkanki kostnej może wówczas dojść do głębokich obrażeń tkanek miękkich. W takich okolicznościach konieczna może być operacja.
Złamanie zmęczeniowe – na czym polega?
Złamanie kości nie musi być rezultatem niefortunnego upadku – czasem pojawia się jako skutek nadmiernie intensywnej aktywności fizycznej u młodych, wysportowanych osób. Złamanie zmęczeniowe kości (tzw. złamanie przeciążeniowe) często dotyczy dolnej partii kończyn oraz kości miednicy i jest skutkiem długotrwałego, wielokrotnego przeciążenia oraz uszkodzenia osłabionych tkanek. Liczne mikrozłamania i brak odpowiednio długich odstępów między daną aktywnością, które pozwalałyby na całkowite wygojenie urazów, mogą doprowadzić do złamania, które bez modyfikacji techniki i częstotliwości treningu może nawracać.
Awulsyjne złamanie kości
Złamanie awulsyjne występuje w miejscach, w których do kości przymocowane są ścięgna i więzadła. U dzieci są one mocniejsze niż tkanka kostna, dlatego przy urazach uszkodzeniu często najpierw ulega kość, a nie mięśnie i więzadła, jak u osób dorosłych. Na skutek złamania silne ścięgno lub więzadło odrywa fragment kości. Choć brzmi to bardzo groźnie, w wielu przypadkach złamania awulsyjne goją się samoistnie, a poszkodowany musi jedynie prowadzić oszczędzający tryb życia.
Złamanie kończyny dolnej jest często wynikiem nagłego nacisku na ścięgno przy jednoczesnym ruchu stopy w przeciwnym kierunku. Jeśli fragment kości został odciągnięty na odległość większą niż kilka centymetrów, zabieg chirurgiczny może być jedyną skuteczną opcją leczenia. W pozostałych przypadkach operacja nie jest konieczna, zwłaszcza gdy odłamany kawałek kości ma niewielkie rozmiary. Nie oznacza to, że poszkodowany (zwłaszcza dziecko) nie potrzebuje pomocy medycznej. Lekarz musi się upewnić, że tkanka chrzęstna znajdująca się przy zakończeniach rosnących kości jest równa i stabilna, a złamanie nie zaburzy procesu wzrostu kości.
Niewłaściwie poprowadzone leczenie złamania awulsyjnego może doprowadzić do ograniczenia sprawności ruchowej młodego człowieka.
Każdy uraz to źródło bólu i dyskomfortu. W przypadku pęknięcia kości problem leży nie tylko w samych objawach złamania, ale również w nierzadko długim i złożonym procesie leczenia oraz ryzyku, że nawet po rehabilitacji nie do końca uda się odzyskać pełną sprawność. Nawet tak pozornie błahy uraz jak złamanie palca w stopie może być źródłem licznych trudności, dlatego leczenie warto traktować poważnie.
