C: U osoby ze zgryzem przewieszonym leczenie jest zależne od wieku. Wada ukryta w wieku wczesnodziecięcym wymaga szlifowania bocznych zębów mlecznych. U dorosłych konieczne jest założenie korygującego aparatu ortodontycznego. Czas jego noszenia zależy od stanu uzębienia pacjenta i decyzji lekarza stomatologa.
Co to jest zgryz przewieszony?
Zgryz przewieszony to wada stomatologiczna polegająca na nieprawidłowościach w budowie łuków zębowych zarówno szczęki, jak i żuchwy. Rozpoznaje się ją w momencie, gdy boczne zęby dolne stykają się z górnymi podczas zaciskania szczęki. Zaburzenie zalicza się do grupy wad poprzecznych, które bardzo często wiążą się z innymi nieprawidłowościami w budowie oraz czynnościach jamy ustnej. Może występować jednostronnie lub obustronnie. Wada wymaga leczenia stomatologicznego. Zaniedbania nierzadko prowadzą do poważnych problemów ze zdrowiem.
Przyczyny powstawania zgryzu przewieszonego
Trudno jednoznacznie określić przyczyny zgryzu przewieszonego, ponieważ jego etiologia do dziś nie została dokładnie wyjaśniona. Według niektórych medyków czynnikiem sprawczym wady jest poszerzenie kości szczęki lub zwężenie kości żuchwy, a winne są temu geny. Inni naukowcy twierdzą, że nie ma wyłącznie jednej przyczyny powstawania tej nieprawidłowości i oprócz czynników genetycznych wymieniają też kilka innych, np.:
- nieprawidłowości w czynnościach języka, co skutkuje nadmiernym oddziaływaniem na okolice szczęki;
- asymetryczne poszerzenie łuków zębowych szczęki spowodowane negatywnym działaniem czynników endogennych lub egzogennych – substancji sprzyjających zaburzeniom w czynnościach komórek i narządów;
- nieprawidłowości w budowie języka, których efektem jest zbyt małe oddziaływanie na żuchwę;
- zaburzenia rozwojowe przyczyniające się do przerostu języka (makroglosja), który w późniejszym okresie rozwoju człowieka wpływa negatywne na szczękę.
Zgryz przewieszony może pojawić się w różnym przedziale wiekowym. Najczęściej rozpoznaje się go u dzieci w wieku od 4 do 14 lat. Co ciekawe, częściej u chłopców niż dziewczynek. W późniejszym wieku liczba ta maleje. Nie oznacza to, że wada nie pojawia się u osób w trzeciej i czwartej dekadzie życia. Może zostać zdiagnozowana nawet u chorego, który ukończył 80 rok życia.
Jak się objawia zgryz przewieszony?
Zgryzu przewieszonego nie widać gołym okiem. Wadę można rozpoznać dopiero, gdy chory zewrze szczęki. Widać wtedy, jak jego boczne zęby górne zachodzą na dolne. Nie zawsze jest ich kilka jednocześnie. Są przypadki kliniczne, gdy wada dotyczy wyłącznie jednego zęba. Nie stanowi to jednak powodu do niepokoju. Konieczność leczenia zachodzi w momencie, gdy zęby utrudniają codzienne funkcjonowanie, spożywanie pokarmów i są istotnym defektem estetycznym.
Diagnostyka zgryzu przewieszonego
Rozpoznania zgryzu przewieszonego dokonuje lekarz stomatolog na podstawie badania przedmiotowego pacjenta i zdjęcia rentgenowskiego zębów. Wada nie jest odosobniona. Bardzo często towarzyszą jej inne zaburzenia czynnościowe w jamie ustnej, które zdecydowanie wymagają interwencji stomatologa. Może być to tyłozgryz całkowity, nadzgryz lub zgryz krzyżowy. Współistnienie kilku zaburzeń jednocześnie nierzadko utrudnia leczenie wady podstawowej.
Zgryz przewieszony – leczenie wady
Zgryz przewieszony wymaga podjęcia leczenia usprawniającego. Z problemem należy zgłosić się do lekarza ortodonty, który zajmuje się tego typu nieprawidłowościami. Małemu dziecku może pomóc stomatolog dziecięcy.
Wskazaniem do rozpoczęcia leczenia są problemy codzienne, zwłaszcza przeżuwanie i kłopoty gastryczne spowodowane niedostatecznym pogryzieniem pokarmów. W przypadku dzieci, u których wadę rozpoznano na początkowym etapie rozwoju, metodą leczenia jest szlifowanie zębów mlecznych. Przy tej wadzie ma ono znaczenie terapeutyczne, ponieważ wykonuje się je równolegle do zębów odpowiedzialnych za żucie, co usprawnia pracę żuchwy i rozklinowanie zębów. Jeśli takie działania są niewystarczające, występuje konieczność całkowitej ekstrakcji wybranego zęba, aby żuchwa mogła się bez przeszkód rozrastać.
Osobom dorosłym rzadko szlifuje się zęby. Głównym zaleceniem jest założenie aparatu, który usprawni jamę ustną. W tym celu wykorzystuje się kinetor Stockfischa. Jest on mechaniczno-czynnościowym elastycznym aparatem zbudowanym z dwóch płyt akrylowych, które mają powierzchnie nadgryzowe oraz łuki. Uważa się go za wystarczający do rozklinowania zębów i poprawy dyskomfortu osobie ze zgryzem przewieszonym. Alternatywę dla kinetora stanowi aparat Ostrowskiego. Jego użycie pozwala na korektę wady jedynie jednostronnej, co jest pewnego rodzaju minusem takiego leczenia. Terapia zgryzu przewieszonego trwa do całkowitego wyrównania łuków zębowych.
Zobacz wideo: Jak wybielać zęby?
Bibliografia:
B. Rucińska-Grygiel, Zgryz przewieszony – epidemiologia wady, przyczyny powstawania i metody leczenia, Dental Forum /1/2014/XLII, s. 93–98.
