Zdrowy, dorosły człowiek ma łącznie 32 zęby – po 16 w żuchwie i szczęce. Szkliwo, które je pokrywa ma za zadanie je chronić, ale nawet najmniejsze zaniedbania higieny jamy ustnej mogą doprowadzić do tego, że przestanie ono spełniać swoją funkcję.
Zdrowe zęby mleczne są inwestycją w zdrowy uśmiech
Funkcja zębów mlecznych jest taka sama jak stałych. Jest ich znacznie mniej – w szczęce i żuchwie jest łącznie 20 zębów – 8 siekaczy, 4 kły oraz 8 zębów trzonowych. Nie ma zębów przedtrzonowych. Siekacze pełnią znaczącą funkcję przy odgryzaniu poszczególnych kęsów jedzenia. To jak rosną, decyduje o zarysie warg i wpływa na prawidłową wymowę. Podobne funkcje spełniają kły. Zęby trzonowe miażdżą pokarm, pomagają w przeżuwaniu i rozdrobnieniu, decydując o kształcie twarzy od strony policzków. Przedtrzonowce, które rosną dopiero jako zęby stałe, wspomagają funkcjonowanie zębów trzonowych.
Niestety wielu rodziców nie przywiązuje wagi do uzębienia dzieci. Tymczasem o zęby mleczne trzeba dbać równie mocno, co o zęby stałe. Konieczność przedwczesnego usunięcia zębów mlecznych może prowadzić do wad zgryzu, zahamowania wzrostu kości szczęki i skomplikowanego leczenia ortodontycznego. Nie można zapominać, że zęby mleczne są ważne na etapie rozwoju twarzoczaszki.
Zęby mądrości, czy usuwać kłopotliwe ósemki?
Zęby mądrości często są źródłem bólu, dyskomfortu i w wielu przypadkach konieczne jest ich usunięcie. Wyrastają jako ostatnie zęby, bardzo późno, bo w momencie osiągnięcia przez człowieka dojrzałości, zazwyczaj po 17 roku życia. Część populacji na skutek zmian ewolucyjnych nie posiada już ich wcale. Ich funkcją jest wspomaganie przeżuwania pokarmu, ale na skutek zmian, jakie zachodzą w budowie twarzoczaszki człowieka, już się w niej nie mieszczą i często wyrastają nieprawidłowo.
Na decyzję o usunięciu zębów mądrości wpływają w głównej mierze problemy, które ósemki powodują. Jeżeli ósemka rośnie nieprawidłowo i od razu dotknięta jest próchnicą, wówczas stomatolog zaleca jej usunięcie. Położenie ósemek jest niekorzystne nie tylko z powodu braku miejsca dla prawidłowego wzrostu zęba czy naciskania na inne zęby, przez co może dojść do wady zgryzu, ale również z racji ograniczonego dostępu do nich w procesie leczenia. Wskazaniem do usunięcia mogą być stany zapalne związane z tylko częściowym wyrżnięciem się zęba i gromadzeniem się w kieszeni dziąseł resztek pożywienia, a co za tym idzie bakterii. Tego typu infekcje w jamie ustnej mogą przerodzić się w ogólnoustrojowy stan zapalny.
Zepsute zęby, a poważne choroby organizmu
Zaniedbanie higieny jamy ustnej oraz zbyt rzadkie wizyty u dentysty mogą wpływać na stan zdrowia całego organizmu. Rzadko kto zdaje sobie sprawę, że zepsute zęby mogą być przyczyną poważnych stanów chorobowych, np. choroby wrzodowej, chorób serca, nerek, płuc, wątroby, a nawet mózgu. Przyczyniają się do tego bakterie, które są odpowiedzialne za próchnicę.
Jeśli w zębie lub tkankach jamy ustnej jest pierwotne ognisko zapalne, to w innych narządach może dojść do zakażenia odogniskowego. Poważne stany chorobowe w organizmie są często wynikiem próchnicy zębów lub chorób przyzębia.
Żółte zęby – błędy w diecie
Żółte zabarwienie zębów może mieć podłoże genetyczne, ale najczęściej wynika z błędów w stosowanej diecie. Część spożywanych produktów ma dużą zawartość substancji, które na skutek reakcji chemicznej przekształcają się w barwnik (chromogeny). Należą do nich zwłaszcza: kawa, herbata, czerwone wino, coca cola, jagody, grejpfruty czy granaty. Jeśli szkliwo jest osłabione, barwnik może wniknąć głęboko i będzie trudny do usunięcia. Żółte zęby są też skutkiem substancji chemicznych w papierosach i niedostatecznej higieny. Zabarwienie może wynikać z przyjmowanych leków np. doksycykliny i tetracykliny (przyjmowanych zwłaszcza do 8 roku życia).
Jak dbać o zęby?
Gwarancją zdrowych i mocnych zębów jest dieta bogata w wapń, którego przeciętny człowiek dostarcza z pożywieniem zbyt mało. W przypadku niedoborów wapnia rekomendowana jest dodatkowa suplementacja.
Ważna jest prawidłowa higiena jamy ustnej, czyli szczotkowanie zębów nie mniej i nie więcej niż trzy razy dziennie. Niewskazane jest ich mycie bezpośrednio po posiłku ze względu na ryzyko uszkodzeniem szkliwa. W pożywieniu znajdują się kwasy, które zmiękczają szkliwo, czyniąc je podatnym na uszkodzenia. Przed umyciem zębów dobrze jest odczekać minimum 30 minut i dać szansę organizmowi na neutralizację kwasów, a zębom na ponowną mineralizację.
Niewskazane jest zbyt mocne dociskanie szczoteczki z twardym włosiem w trakcie mycia. Dobre efekty daje używanie nici dentystycznej, która pomaga oczyścić miejsca nieosiągalne dla tradycyjnej szczoteczki. Usunięcie resztek pokarmu zmniejsza ryzyko pojawienia się bakterii i wystąpienia stanów zapalnych.
Nawet najlepiej prowadzona pielęgnacja i higiena zębów nie zwalnia jednak od regularnych kontroli dentystycznych. Wizyty raz na pół roku pozwalają monitorować stan jamy ustnej i uzębienia oraz skutecznie przeciwdziałać rozwijającej się próchnicy.
