Żyły to naczynia krwionośne, którymi w organizmie przepływa odtlenowana krew z dwutlenkiem węgla. Zjawisko zapalenia żył dotyczy przeważnie nóg, rzadziej rąk. Stan zapalny może wytworzyć się w żyle, jeśli w naczyniu znajdują się zakrzepy. Zakrzepy zaburzają prawidłowy przepływ krwi w żyłach i mogą powodować żylaki. Zapalenie żył głębokich i powierzchownych dotyczy żył odpowiednio pod powięzią i nad powięzią.
Zapalenie żył powierzchownych: objawy, przyczyny, leczenie
Zapalenie żył objawy daje po powstaniu, a czasem dopiero po rozszerzeniu się stanu zapalnego. Okolice żył, w których trwa stan zapalny, są czerwone, obrzęknięte i bolą. Pozostałe objawy zapalenia żył powierzchownych to:
- zgrubienia wyczuwalne dotykowo w miejscach przebiegu żył z zapaleniem,
- uczucie, że dotknięta stanem zapalnym żyła jest twarda,
- miejscowo kończyna dolna lub górna może być cieplejsza niż reszta ciała.
Najczęściej zapalenie żył powierzchownych dotyczy żył nóg, rzadziej kończyn górnych. Sporadycznie zapalenie powstaje w zdrowych naczyniach, przeważnie tworzy się w naczyniach z żylakami. Zapalenie żył w ręce najczęściej zdarza się po cewnikowaniu żyły (zapalenie żyły po wenflonie) i po zabiegach czy badaniach, w których naruszono żyły powierzchowne. Inne potencjalne przyczyny zapalenia żył powierzchownych to:
- infekcja bakteryjna, np. paciorkowcami lub gronkowcami,
- częste przegrzewanie nóg, np. wielogodzinne opalanie ich na słońcu,
- częste gorące kąpiele nóg z żylakami.
Do czynników ryzyka wystąpienia zmian żylakowych i zapalenia żył należą natomiast:
- częste zakładanie nogi na nogę,
- częste siedzenie na nogach lub w pozycji kucznej,
- zabiegi operacyjne na żyłach,
- odwodnienie,
- wiek ponad 40 lat,
- spędzanie dużej ilości czasu siedząc lub stojąc,
- ciąża i połóg,
- zażywanie doustne antykoncepcji hormonalnej lub hormonalnej terapii zastępczej (stosowanej niekiedy do łagodzenia skutków menopauzy).
Zdarzają się przypadki samoistnego zakrzepowego zapalenia żył powierzchownych. Z kolei nawracające zapalenie żył powierzchownych czasem występuje jako wczesny (zwiastujący) objawy choroby nowotworowej, w tym choroby Behçeta i zakrzepowo-zarostowego zapalenia naczyń.
Leczenie domowe zapalenia żył powierzchownych w nodze polega na zapobieganiu powstawania żylaków i ich rozwoju. Należy unikać gorących kąpieli i wielogodzinnego stania lub siedzenia, a także siedzenia z założonymi nogami. Warto też zakupić rajstopy lub getry uciskowe, które mogą ułatwiać przepływ krwi w kończynach dolnych.
Czasem stan zapalny znika samoistnie, ale zwykle leczenie zapalenia żył (również prowadzone w domu) polega na stosowaniu miejscowym leków przeciwzapalanych oraz z heparyną. W niektórych przypadkach leki przeciwzapalne należy stosować także doustnie.
Zapalenie żył głębokich w nodze i żylna choroba zakrzepowo-zatorowa
Zakrzepowe zapalenie żył głębokich rozwija się z zapalenia żył powierzchownych i może prowadzić do żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej. Zapalenie żył w nodze najczęściej rozwija się w żyłach zlokalizowanych w łydkach. Może przebiegać na samym początku bezobjawowo, ale po pewnym czasie w miarę rozwoju objawia się:
- bólem i tkliwością dotykową nogi,
- opuchlizną nogi, zwłaszcza w okolicy kostki,
- zaczerwienieniem i rozgrzaniem miejsca zapalenia,
- bólem łydki i okolicy pod kolanem w trakcie grzbietowego zgięcia stopy i przy wyprostowanym kolanie.
- Zakrzepowe zapalenie żył głębokich czasami powoduje również gorączkę i tachykardię (przyspieszone bicie serca).
Przyczyny zapalenia żył głębokich to m.in.:
- zapalenie żył powierzchownych,
- zbyt duża krzepliwość krwi powodująca zakrzepy,
-
żylaki.
Na zapalenie żył głębokich narażone są głównie kobiety po sześćdziesiątce, ale nie jest to jedyna grupa, u której ta choroba występuje. Powstawaniu stanu zapalnego żył głębokich sprzyjają te same czynniki co w przypadku zapalenia żył powierzchownych.
Stosowane na zapalenie żył głębokich leki zawierają najczęściej heparynę. Leki przeciwzakrzepowe włączane są do terapii wówczas, gdy ryzyko wystąpienia zakrzepicy (żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej) jest duże.
Zapalenie żył kończyn dolnych w zaawansowanym stadium wymaga leczenia operacyjnego lub wykrycia zatoru i jego rozpuszczenia. Po wyeliminowaniu skrzepliny zaleca się stosowanie uciskowych rajstop, podkolanówek czy pończoch przez całą dobę oraz unoszenie chorej nogi nieco ponad tułów.
Zakrzepica, której rozwojowi sprzyja zapalenie żył, może prowadzić do powstania zatorów w płucach, w mózgu albo w innych ważnych narządach i w konsekwencji do śpiączki, a nawet do śmierci.
