Jednym z głównych funkcji izoleucyny jest zapewnienie organizmowi odpowiedniego poziomu białka oraz energii. Jej obecność jest niezbędna do utrzymania prawidłowej sylwetki. Większość sportowców lub osób regularnie wykonujących intensywny wysiłek fizyczny cierpi na niedobór tego aminokwasu. Można go dostarczać do organizmu z pożywieniem lub za pomocą suplementów diety.
Czym jest izoleucyna?
Po raz pierwszy izoleucyna została wyizolowana z melasy w roku 1904 przez Feliksa Ehrlicha. Jest jednym z aminokwasów egzogennych, czyli takich, których organizm sam nie wytwarza i konieczna jest ich suplementacja z zewnątrz, z pożywieniem. Izoleucyna stanowi ⅛ wszystkich aminokwasów budujących białka. Zgromadzona jest głównie w tkance mięśniowej, dlatego najczęściej jej niedobór można zaobserwować u sportowców. Objawy niewystarczającej ilości izoleucyny w organizmie często mylone są z przemęczeniem lub efektem długotrwałego stresu.
Izoleucyna – właściwości i zastosowanie
Izoleucyna jako egzogenny aminokwas odpowiedzialna jest za wiele procesów w organizmie, zapewnia mu prawidłowe funkcjonowanie. Ma właściwości prozdrowotne, a jej niedobór osłabia kondycję. Do najważniejszych funkcji izoleucyny należą: regulacja poziomu cukrów prostych, udział w procesie tworzenia się czynników krzepnięcia oraz białek w tkance mięśniowej i wątrobie, uczestnictwo w biosyntezie hemoglobiny oraz w biosyntezie hormonu wzrostu u małych dzieci, przyspieszanie gojenia się ran, wspieranie procesów regeneracyjnych mięśni, tkanek, skóry, paznokci. Prawidłowy poziom izoleucyny w organizmie zapewnia utrzymanie niezbędnej homeostazy.
Objawy niedoboru izoleucyny: senność, uczucie ciągłego zmęczenia, zawroty i bóle głowy, apatia, stany lękowe lub depresyjne, splątanie, osłabienie siły mięśniowej oraz ogólnej kondycji, zaburzenia pamięci i koncentracji. Ze względu na brak charakterystycznego zespołu objawów bardzo często niedobór izoleucyny mylony jest z przemęczeniem, przeziębieniem, stanami chorobowymi, takimi jak hipoglikemia, czy z przewlekłym stresem.
Objawy nadmiaru izoleucyny: utrata ważnych składników odżywczych wynikających z częstego oddawania moczu, nudności, wymioty, nadciśnienie, zmęczenie, zaczerwieniona skóra twarzy, charakterystyczna dla osób z podwyższonym ciśnieniem tętniczym krwi, częste pojawianie się niestrawności oraz przygnębienie. Nadmiar izoleucyny może wywołać spadek innego aminokwasu, a dokładnie tyrozyny, na zasadzie sprzężenia zwrotnego ujemnego. Spadek stężenia tyrozyny bezpośrednio wpływa na obniżenie poziomu dopaminy, wywołuje tym samym stany depresyjne, a w skrajnych przypadkach nawet depresję.
Zalecana dawka izoleucyny w przypadku suplementacji to 2–5 gramów 3 razy dziennie oraz przed treningiem, po nim i przed snem.
Zobacz film i sprawdź które produkty zawierają dużą ilość białka:
Izoleucyna – występowanie
Głównymi źródłami izoleucyny są produkty bogate w białka, najwięcej jej jednak znajduje się w: produktach mlecznych, rybach, mięsie oraz w jajkach. W przypadku diet wegetariańskich czy wegańskich należy spożywać w większych ilościach soczewicę, orzeszki ziemne, ziarna sezamu oraz migdały. Obecnie można również dostarczać izoleucynę do organizmu za pomocą środków farmaceutycznych dostępnych w większości aptek. Jednak dodatkowa suplementacja zalecana jest osobom, które narażone są na spadek ilości izoleucyny, czyli wykonującym regularny, intensywny wysiłek fizyczny. Natomiast suplementacja izoleucyny zabroniona jest u: kobiet ciężarnych oraz karmiących piersią, osób z zaburzeniami lub chorobami wątroby, czy też z chorobą Parkinsona. Dzieci i młodzież powinny również wystrzegać się nadmiaru izoleucyny, w szczególności w okresie wzrostu.
Walina, leucyna, izoleucyna
Walina, leucyna oraz izoleucyna, czyli rozgałęzione aminokwasy egzogenne, tworzą kompleks nazywany BCAA. Wykorzystywany jest głównie przez sportowców, aby w naturalny sposób polepszyć kondycję podczas treningu oraz uniknąć niedoborów izoleucyny. Stosowanie rozgałęzionych aminokwasów egzogennych znalazło również zastosowanie w leczeniu wyniszczenia ponowotworowego, choroby syropu klonowego, fenyloketonurii, zaburzeń afektywnych dwubiegunowych, dyskinezy oraz stwardnienia zanikowego bocznego. Stosowanie BCAA stanowi leczenie uzupełniające.
Bibliografia:
- L. Stryer, Biochemia, Wyd. 1., PWN, Warszawa 1986.
