Wady postawy, zwłaszcza kręgosłupa, to powszechny problem zarówno u dzieci, jak i u dorosłych. Przyczyny wad postawy mogą być wrodzone, wynikające z czynników genetycznych lub nabyte, spowodowane złymi nawykami. Brak ruchu, siedzący tryb życia, garbienie się to odpowiedź na pytanie, dlaczego ortopedzi cieszą się aż taką popularnością. Leczenie wad postawy ciała jest możliwe poprzez zastosowanie odpowiednich ćwiczeń korekcyjnych. Wymaga to jednak czasu i dyscypliny ze strony pacjenta.
Wady postawy u dzieci
Wady postawy u dzieci najczęściej wynikają z chorego kręgosłupa – schorzenia te są wadami postawy w płaszczyźnie strzałkowej, popularnie nazywanymi krzywymi, wklęsłymi lub okrągłymi plecami. Również płaskostopie, chore biodra lub chore kolana mogą sprawić, że dziecko, chcąc uniknąć bólu, zacznie układać ciało w nienaturalny sposób. Wówczas szkielet, na który wywierany jest nacisk, zaczyna się deformować. Skutkami deformacji może być garb, utykanie, a nawet problemy z oddychaniem, dlatego jakakolwiek zmiana, choćby skrzywienie łopatek, to alarm dla rodziców. W takiej sytuacji należy jak najszybciej zareagować i podjąć leczenie. We wczesnym stadium, gdy wady postawy u dzieci są niewielkie, ćwiczenia korekcyjne to najlepsza metoda. Ćwiczenia na wady postawy powinny być wykonywane pod okiem fizjoterapeuty lub ortopedy.
Najczęstsze wady postawy:
- Skolioza (krzywe plecy) – skrzywienie trójpłaszczyznowe kręgosłupa, zwane również bocznym skrzywieniem kręgosłupa. Skolioza to najczęstsza wada postawa u dzieci, której charakterystycznym objawem jest wygięcie kręgosłupa w literę S. Skolioza rzadko pojawia się w dolej części pleców; wada najczęściej dotyczy klatki piersiowej lub rozwija się na środkowej części pleców.
- Lordoza (wklęsłe plecy) – schorzenie, które bardzo często jest następstwem utrzymywania nieprawidłowej postawy ciała, braku ruchu czy otyłości. Charakteryzuje się nadmiernym wygięciem kręgosłupa w dole pleców, czyli w części lędźwiowej. Nieleczona lordoza poza bólami pleców może doprowadzić do artretyzmu.
- Kifoza (okrągłe plecy) – nadmierne wygięcie kręgosłupa w tył na odcinku piersiowym. Schorzenie wpływa na zmniejszenie pojemności klatki piersiowej oraz wadliwe ustawienie narządów wewnętrznych. Kifoza najczęściej powstaje na skutek krzywizny lub utrzymywania nieprawidłowej postawy (garbienia się).
Wady postawy u dzieci najczęściej rozwijają się w wieku szkolnym i również wówczas najłatwiej te schorzenia zwalczyć. Wykrywając je we wczesnym stadium i reagując poprzez zastosowanie ćwiczeń korekcyjnych, dzieci mają szansę uniknąć przykrych następstw wad postawy, m.in. noszenia gorsetu ortopedycznego czy operacji.
Wady postawy u dorosłych
U dorosłych wady postawy objawiają się bólami, zwłaszcza pleców, oraz zniekształconą sylwetką. Najczęściej wynikają z nieprawidłowego utrzymywania pozycji, utrwalonego już w dzieciństwie. Siedzący tryb życia i godziny spędzone przed komputerem sprawiają, że schorzenia pogłębiają się, wskutek czego pacjenci nierzadko trafiają na stół operacyjny.
By uniknąć konieczności chirurgicznego leczenia wad postawy, należy działać profilaktycznie. Ważne jest utrzymywanie prawidłowej postawy, ale również masy ciała. Zbędne kilogramy obciążają kręgosłup i sprawiają, że osoby z nadwagą garbią się, pogłębiając wygięcie kręgosłupa w tył na odcinku piersiowym.
Brak aktywności fizycznej jest również wrogiem dla mięśni i więzadeł stabilizujących kręgosłup. Mięśnie te wiotczeją po 30. roku życia, dlatego ruch i ćwiczenia są bardzo ważne, by zahamować ów proces.
Zarówno wady postawy w płaszczyźnie strzałkowej, jak i wady postawy wynikające z nieprawidłowego ułożenia kolan (szponowatość lub koślawość kolan) w przypadku dorosłych są trudne do wyleczenia, dlatego bardzo ważna jest profilaktyka.
Wady postawy – ćwiczenia
Wady postawy można skorygować, stosując odpowiednie ćwiczenia. Ćwiczyć należy z profesjonalnym terapeutą/trenerem, ponieważ nieprawidłowo wykonywane ćwiczenia korekcyjne zamiast pomóc, mogą pogłębić wady postawy. Wskazane jest także pływanie, joga oraz proste ćwiczenia wspomagające korygowanie wad postaw, które można wykonać w domu.
Okrągłe plecy:
- leżenie na plecach i unoszenie bioder,
- opad tułowia przy siadzie klęcznym.
Wklęsłe plecy:
- klęk podparty, wyprost prawej nogi w tył, powrót, wyprost lewej nogi w tył, powrót do pozycji wyjściowej.
Krzywe plecy:
- siad podarty, przejście do kociego grzbietu, powrót do pozycji wyjściowej.
Leczenie wad postawy
Leczenie wad postawy opiera się głównie na ćwiczeniach korekcyjnych oraz masażach wykonywanych w gabinetach fizjoterapeutycznych. Warto wcześniej zasięgnąć opinii ortopedy, który zaleci odpowiednią metodę leczenia, w tym (w razie konieczności) użycie dobranego do wady postawy sprzętu ortopedycznego.
Zaawansowane i skomplikowane wady postawy, pogłębiające się w szybkim tempie, leczy się operacyjnie z wykorzystaniem rehabilitacji pooperacyjnej.
