Uszkodzenie łąkotki to zjawisko dość powszechne, ponieważ te chrzęstno-włókniste twory zbudowane z elastycznej i odpornej na zgniatanie tkanki, są bardzo eksploatowane podczas pracy stawu kolanowego. Znajdują się w nim 2 łąkotki: boczna i przyśrodkowa. Przy zgięciu stawu kolanowego przesuwają się w tył, przy wyproście – w przód. Uszkodzenie łąkotki przyśrodkowej, mocniej przytwierdzonej i mniej ruchomej, zdarza się częściej niż bocznej.
Uszkodzenie łąkotki przyśrodkowej
Łąkotki dzielą staw kolanowy na 2 piętra – w górnym, między nimi a kością udową odbywa się przede wszystkim zginanie i prostowanie, w dolnym (pomiędzy łąkotkami a kością piszczelową) zachodzą głównie ruchy obrotowe.
Łąkotki spełniają bardzo ważne funkcje: służą przenoszeniu obciążeń z powierzchni stawowych na nadkłykciach kości udowej na powierzchnie stawowe zlokalizowane na kłykciach kości piszczelowej, amortyzują drgania i wstrząsy podczas biegania czy skakania na twardym podłożu, stabilizują staw kolanowy, zabezpieczają przed zakleszczeniem torebkę stawową i błonę maziową, a także biorą udział w rozprowadzaniu płynu maziowego, zwiększającego poślizg w jamach stawów, kaletek i pochewek ścięgnistych.
Dlatego wszelkie ich urazy wpływają negatywnie na sprawność fizyczną. Uszkodzenie łąkotki przyśrodkowej może zdarzyć się podczas uprawiania sportu, np. jazdy na nartach czy gry w piłkę, jednak u osób starszych, u których te struktury są mocno osłabione, przyczyną kontuzji bywa normalna aktywność, np. zejście z wysokiego schodka albo przysiad. Czasem taki uraz może być spowodowany zmianami zwyrodnieniowymi.
Zobacz także: Ból kolana przy zginaniu – jakie są przyczyny, co oznacza i jak leczyć?
Zobaczcie, czym jest kolano skoczka:
Łąkotka boczna
Znacznie rzadziej dochodzi do uszkodzenia łąkotki bocznej. Taki uraz zdarza się w momencie obrotu w stawie kolanowym przy pełnym lub częściowym zgięciu nogi. Niekiedy bywa spowodowany nie jednorazowym przeciążeniem, ale sumującymi się mikrourazami, do których dochodziło od dłuższego czasu.
Uszkodzenie łąkotki – objawy
Rozpoznanie urazu nie jest trudne. Następuje bowiem wówczas nagły ból w stawie kolanowym, w zależności od kontuzjowanej łąkotki – po bocznej lub środkowej stronie kolana, nasilający się w czasie wysiłku albo zaraz po nim. Objawem uszkodzenie łąkotki jest ograniczenie zakresu ruchu kolana i problem z jego wyprostowaniem, spowodowany przede wszystkim pojawiającym się wówczas bólem.
Po kilku godzinach od urazu występuje zazwyczaj obrzęk wywołany nadmierną ilością płynu w stawie, a także wrażenie „trzasków i przeskakiwania” w kontuzjowanym kolanie, niekiedy również uczucie jego niestabilności.
Uszkodzenie łąkotki – odszkodowanie
Jeśli uszkodzenie łąkotki jest konsekwencją np. wypadku komunikacyjnego, można ubiegać się o zadośćuczynienie. Odszkodowanie przy uszkodzeniu łąkotki bywa jednak różnie interpretowane przez firmy ubezpieczeniowe, które często odmawiają wypłaty świadczeń zasłaniając się argumentem, że schorzenie nie jest efektem przebytego urazu, ale wcześniejszych zmian zwyrodnieniowych.
Czy można uchronić kolana przed kontuzją? Zobaczcie:
Jak leczyć uszkodzenie łąkotki przyśrodkowej?
Przy tym urazie bardzo duże znaczenie ma określenie typu uszkodzenia łąkotki. Rozpoznanie ortopeda często musi potwierdzić za pomocą badania ultrasonograficznego lub rezonansu magnetycznego.
Zobacz także: USG kolana – ile kosztuje i jak przeprowadza się USG kolana?
Jeśli łąkotka przyśrodkowa pozostaje stabilna, szczelina pęknięcia nie przekracza 5 mm albo do urazu doszło w tylnej, ukrwionej części chrząstki, stosuje się zwykle leczenie zachowawcze. Gojenie się uszkodzenia trwa zwykle kilka tygodni, wskazany jest również odpoczynek i unikanie przeciążania stawu kolanowego. Istnieje jednak wówczas ryzyko, że nigdy nie uda się uzyskać zdolności do pełnego wyprostowania nogi, ponieważ po pierwszym urazie łatwiej dochodzi do kolejnych kontuzji.
Dlatego przy uszkodzeniu łąkotki coraz częściej wykorzystuje się techniki operacyjne. Zabiegi wykonuje się zazwyczaj dość mało inwazyjną metodą artroskopową, polegającą na wprowadzeniu przez niewielkie nacięcie do wnętrza stawu kolanowego miniaturowych instrumentów chirurgicznych.
Najczęstszymi formami leczenia operacyjnego są:
- meniscektomia, czyli usunięcie części lub całości uszkodzonej łąkotki (w tym pierwszym przypadku możliwy jest powrót do aktywności sportowej, całkowita meniscektomia zwiększa zaś w przyszłości ryzyko zmian zwyrodnionych i dolegliwości bólowych);
- zszycie łąkotki, możliwe tylko w przypadku uszkodzeń, do których doszło w pobliżu torebki stawowej, daje szansę na odzyskanie niemal pełnej funkcjonalności stawu kolanowego;
- przeszczep lub proteza łąkotki – stosowane po całkowitej meniscectomii, protezy wykonane są zazwyczaj z kolagenu i włóknika, dzięki czemu organizm z czasem dopasowuje ich kształt, w przypadku przeszczepów mogą one pochodzić od dawcy lub być pobrane z więzadła rzepki i ścięgna mięśnia czworogłowego.
Uszkodzenie łąkotki przyśrodkowej i bocznej – rehabilitacja
Po zabiegach leczniczych niezbędna jest rehabilitacja, która pomaga odzyskać optymalną sprawność. Rehabilitację po uszkodzeniu łąkotki przyśrodkowej lub bocznej zwykle rozpoczyna się po kilku tygodniach. Ma za zadanie m.in. doprowadzić do wzmocnienia mięśni czworogłowych.
Należy pamiętać, że kolano, w którym zerwana lub usunięta zostanie łąkotka, jest bardziej narażone na chorobę zwyrodnieniową. Ból utrudnia wówczas prowadzenie normalnej aktywności życiowej.
