Test Phalena to jedna z metod diagnostycznych wykorzystywanych w rozpoznaniu zespołu cieśni nadgarstka. Współcześnie coraz więcej czasu ludzie spędzają przed komputerem. Niefizjologiczne ułożenie nadgarstków podczas korzystania z komputera przyczynia się do wzrostu częstotliwości występowania zespołu cieśni nadgarstka. Szczególnie predysponowane są do tego kobiety. Mimo iż choroba występuje dopiero po ok. 40. roku życia, to jednak przyczynia się do niej narażenie w latach młodości.
Zespół cieśni nadgarstka – przyczyny
Pod wpływem stałej pracy mięśni prostowników nadgarstka oraz palców dochodzi do narastania ucisku nerwu pośrodkowego przez obrzęknięte w wyniku przeciążenia tkanki miękkie nadgarstka. Fizjologicznie kości nadgarstka układają się w formę tunelu, przez który przebiega nerw pośrodkowy. Tunel ograniczony jest więzadłem poprzecznym, określanym jako troczek zginaczy nadgarstka. Wraz przerostem tego więzadła dochodzi do zmniejszenia się światła tunelu nadgarstka i ucisku nerwu pośrodkowego, powodującego stan zapalny.
Główną przyczyną ucisku na nerw jest przeciążenie mięśni odpowiedzialnych za ruchy nadgarstka. Nie tylko praca przy komputerze predysponuje do zespołu cieśni nadgarstka. Narażeni są również pianiści, kolarze, fryzjerzy, a także wszystkie inne osoby, które nadmiernie angażują nadgarstek i przedramię. Dużo większe predyspozycje obejmują osoby z chorobami przewlekłymi narządu ruchu, np. z reumatoidalnym zapaleniem stawów. Częściej zespół ten rozwija się również chorych na cukrzycę (wynik powikłań w postaci mikroangiopatii i neuropatii). Grupą predysponowaną do wystąpienia zespołu cieśni nadgarstka są także kobiety ze względu na częste zmiany hormonalne i większą tendencję do obrzęków i zatrzymania wody w organizmie.
Test Phalena w diagnostyce zespołu cieśni nadgarstka
Objawy zespołu cieśni nadgarstka narastają powoli. Początkowo są to delikatne bóle, towarzyszy im uczucie mrowienia w nadgarstku, promieniujące do trzech pierwszych palców dłoni. Najczęściej ból pojawia się podczas wykonywania standardowych czynności, natomiast z czasem utrzymuje się również mimo spoczynku bądź pojawia się w nocy. Osoby opisując ten ból jako prąd przechodzący przez nadgarstek i palce ręki. Z czasem mrowienie przechodzi w drętwienie i upośledzenie funkcji palców ręki. Dochodzi do znacznego osłabienia siły mięśniowej, co zaczyna utrudniać wykonywanie codziennych czynności. Najbardziej rozpowszechnionymi testami stosowanymi w diagnostyce zespołu cieśni nadgarstka są:
- test Phalena – badany unosi rękę przed siebie zgiętą w łokciu, po czym zgina nadgarstek, kierując palce ku dłoniowej stronie nadgarstka. Jednak cała dłoń i nadgarstek powinny być w miarę rozluźnione. Test trwa minutę. Dodatni wynik oznacza pojawienie się drętwienia, bólu bądź innego niepożądanego odczucia wzdłuż przebiegu nerwu pośrodkowego,
- odwrócony test Phalena – badany układa ręce jak do modlitwy, czyli wyciąga je przed siebie zgięte w łokciach i łączy dłonie, mając wyprostowane palce. Dłonie powinny tworzyć kąt prosty z przedramieniem, czyli nadgarstki należy zgiąć grzbietowo, jak najbardziej się da. W tym teście objawy niepożądane przy zespole cieśni nadgarstka pojawiają się już po 10 sekundach,
- test Tinela wymaga pomocy drugiej osoby, która powinna opukać okolicę nadgarstka po wewnętrznej stronie, przesuwając się w stronę palców. U chorych takie stukanie również wywołuje dyskomfort czy ból.
Te testy stanowią podstawę dla większości lekarzy do postawienia rozpoznania, jakim jest zespół cieśni nadgarstka, ponieważ test Phalena jest bardzo swoistym testem. Dokładniejsza diagnostyka obejmuje również przewodnictwo mięśniowe, szczególnie jeśli podejrzewa się zespół cieśni nadgarstka, jednak lekarz ma wątpliwości co do dodatniego wyniku testów Phalena czy Tinela.
Dodatni test Phalena – postępowanie
W stanach ostrych objawiających się nagłym, silnym bólem konieczne jest unieruchomienie ręki, czyli unikanie ruchów nadgarstka i odciążenie ręki. W leczeniu zespołu cieśni nadgarstka zaleca się odpowiednio dobraną fizjoterapię, a także stosowanie specjalnych stabilizatorów na nadgarstek, by zmniejszyć jego obciążenie przy nasilonym bólu.
