Test Allena to metoda oceny krążenia oparta na obserwacji krążenia kapilarnego, czyli krążenia w naczyniach włosowatych palców. Ich obserwacja jest najłatwiejsza pod płytką paznokciową i na opuszkach.
Na czym polega test Allena?
Metodyka wykonania testu Allena opiera się na następującym koncepcie:
- W pierwszej fazie z naczyń ręki usuwana jest maksymalna ilość krwi.
- Dwie podstawowe tętnice zaopatrujące rękę (czyli promieniowa i łokciowa) zostają zablokowane, by nie dopuścić do napływu krwi do naczyń ręki.
- Po odblokowaniu tętnic mierzy się czas niezbędny do powrotu prawidłowego krążenia włośniczkowego.
Uznaje się, że jeśli krążenie tętnicze jest z jakiegokolwiek powodu upośledzone, czas wypełniania się naczyń kapilarnych krwią będzie wydłużony.
Jak przeprowadzić test Allena?
W celu wykonania testu Allena pacjenta sadza się przy stole. Jego przedramię powinno być swobodnie oparte i odwrócone, tak by grzbietowa część ręki stykała się ze stołem. Kąt w łokciu nie powinien przekraczać 45o. Należy zwrócić uwagę na to, by ramienia lub przedramienia nie uciskał np. podwinięty rękaw.
Badający w pierwszej fazie ocenia, czy ukrwienie palców jest prawidłowe. Naczynia pod płytką paznokciową i na opuszkach palców powinny być wypełnione, barwa powłok – różowa lub jasnoczerwona. Osoba wykonująca test sprawdza również tętno na tętnicy promieniowej i łokciowej tuż powyżej nadgarstka – musi ono być dobrze wyczuwalne.
Brak tętna na którejś z tętnic lub blade, niedokrwione opuszki palców wskazują na istniejące zaburzenia krążenia, a wynik wykonanego badania stanowi jedynie potwierdzenie tego stanu lub może być trudny do interpretacji.
Polecamy: Choroby układu krążenia – przyczyny, rodzaje, objawy i profilaktyka
W pierwszej fazie badania pacjent zaciska mocno pięść na ok. 30 sekund. Powoduje to wyciśnięcie krwi z naczyń dłoni. Jednocześnie osoba badająca zamyka dopływ krwi, uciskając mocno tętnicę promieniową i łokciową. Po rozwarciu dłoni powinna być ona blada i niedokrwiona.
W momencie odblokowania przepływu tętniczego badający rozpoczyna pomiar czasu. Jeśli kapilary w opuszkach i łożu paznokcia wypełnią się w czasie nie dłuższym niż 5 sekund, wynik uznaje się za prawidłowy. Dłuższy okres świadczy o upośledzeniu krążenia w obrębie kończyny. Im później wypełnią się naczynia, tym większego stopnia zaawansowania zmian można się spodziewać.
Test Allena – ocena wydolności poszczególnych tętnic
Test Allena pozwala na ocenę wydolności każdej z tętnic zaopatrujących rękę z osobna. Metodyka wykonania badania zmienia się tylko w jednym punkcie: w chwili rozpoczęcia pomiaru czasu można nadal uciskać tętnicę promieniową, odblokowując jedynie łokciową albo odwrotnie. Krew napływa wówczas do ręki tylko z jednego naczynia. Wynik badania nie powinien się zmienić – za granicę fizjologii nadal uważa się czas nieprzekraczający 5 sekund. Niezależnie od zablokowania jednej tętnicy ukrwienie można obserwować w obrębie całej ręki ze względu na fakt, że tworzą one wspólnie tzw. tętnicze łuki dłoniowe, które oddają gałęzie do wszystkich palców.
Jak działa układ krążenia? Dowiesz się tego z naszego filmu:
Wskazania do wykonania testu Allena
Test Allena wykonuje się w sytuacji, kiedy podejrzewa się niewydolność naczyń tętniczych zaopatrujących rękę. Świadczyć o tym może ziębnięcie palców, ich bladość, ewentualnie niewielkie parestezje – zaburzenia czucia pod postacią drętwienia, mrowienia.
Przyczynami takiego stanu mogą być:
- miażdżyca powodująca odkładanie blaszek miażdżycowych i zwężenie tętnic,
-
zakrzepica,
- zakrzepowo-zatorowe zapalenie tętnic (choroba Bürgera),
- stłuczenie naczynia w przebiegu gwałtownego urazu,
- pourazowe lub pozapalne zwężenie naczynia,
- ucisk na tętnicę z zewnątrz (przez pourazowy obrzęk okolicznych tkanek, rosnący guz, odłamy nieprawidłowo zrośniętej kości itp.).
Osobnym wskazaniem do wykonania testu Allena jest kwalifikacja chorego z niewydolnością nerek do wykonania przetoki tętniczo-żylnej. Zabieg ten polega na bezpośrednim zespoleniu ponad nadgarstkiem jednej z tętnic przedramienia z towarzyszącą jej żyłą. Dzięki temu część krwi zasila rękę, a część przepływa przez przetokę, powodując rozszerzenie naczyń żylnych i umożliwiając cykliczne dializowanie przez wkłucia wykonane w tym obszarze. Ze względu na potrzebę uzyskania dużego przepływu krwi niezbędna jest ocena, czy krążenie w tętnicy planowanej do zespolenia jest wystarczające.
Badania dodatkowe do oceny krążenia w tętnicach kończyny górnej
Test Allena jest skutecznym badaniem, ale nie pozwala na określenie szczegółowej anatomii tętnic, zidentyfikowanie miejsca i zakresu ewentualnego zwężenia. Dokładniejsza diagnostyka obejmuje badania ultrasonograficzne z wykorzystaniem przystawki dopplerowskiej oraz badania angiograficzne z użyciem kontrastu. Obie te metody pozwalają nie tylko na ocenę anatomii naczyń, ale również na oszacowanie szybkości i objętości krwi przepływającej w poszczególnych odcinkach tętnic.
