Właściwa temperatura ciała człowieka jest kwestią indywidualną, dlatego nie powinno się jednoznacznie wskazywać na 36,6°C. Ponadto normalne są wahania ciepłoty w ciągu doby, co jest związane z rytmem dobowym oraz aktywnością człowieka.
Ile powinna wynosić temperatura ciała?
Jak informują lekarze, temperatura ciała człowieka nie jest wartością stałą i jest zależna od wielu czynników. U większości ludzi na świecie oscyluje w granicach 36–37°C, dlatego ten zakres uznaje się za prawidłowy. Nie oznacza to jednak, że lekkie przekroczenie podanych norm oznacza stan zagrożenia zdrowia. Wpływ na ciepłotę ma wiele czynników, najczęściej są to: temperatura powietrza (upał, mróz), stres, wysiłek fizyczny, głód, zażycie ciepłej lub gorącej kąpieli oraz zmęczenie. Temperaturę ciała dziecka często podnoszą emocje.
Podstawowa temperatura ciała to najniższa wartość odnotowana w rytmie dobowym w stanie spoczynku. Najczęściej najniższa ciepłota obserwowana jest w nocy oraz nad ranem, tuż po przebudzeniu. Wykonywanie pomiarów zaleca się przed rozpoczęciem jakiejkolwiek aktywności fizycznej, przed poranną toaletą oraz na czczo. Tradycyjnie temperatura ciała w Polsce mierzona jest pod pachą, gdzie powinna wynosić 36,4–37°C. Należy pamiętać, że ciepłota, nawet mierzona o tej samej porze, każdego dnia może być inna. Jeśli różnice nie są duże, nie ma żadnych powodów do obaw. Temperatura różni się w zależności od miejsca pomiaru. Nieco wyższe niż pod pachą wartości są charakterystyczne dla pomiarów wykonywanych w odbycie oraz w uchu. Zbliżona do temperatury pod pachą jest zazwyczaj ciepłota na skórze czoła i w ustach.
Niska temperatura ciała
Obniżona temperatura ciała w większości przypadków wskazuje na błąd w pomiarze. Jeśli jednak pomiary prowadzone są różnymi termometrami, w różnych częściach ciała oraz w ciągu kilku dni, należy zgłosić się do lekarza.
Niska ciepłota może wskazywać na: niedoczynność tarczycy, zaburzenia pracy wątroby, niedoczynność kory nadnerczy, zażywanie narkotyków, cukrzycę, niedożywienie, niedokrwistość, niewydolność nerek, zatrucie, zaburzoną pracę przysadki mózgowej. Ponadto obniżenie temperatury ciała jest charakterystycznym skutkiem ubocznym terapii farmakologicznej środkami, takimi jak: barbiturany, neuroleptyki, benzodiazepiny, beta-blokery.
Za regulację temperatury ciała w ludzkim organizmie odpowiada podwzgórze, dlatego diagnostyka przewlekłych i niebezpiecznych stanów obniżenia ciepłoty powinna opierać się na zbadaniu czynności tej części mózgowia. Jeśli temperatura jest stale i patologicznie obniżona, niewykluczone, że za ten stan odpowiadają zaburzenia neurologiczne. Wśród nich lekarze najczęściej wymieniają: urazy głowy, uszkodzenia rdzenia kręgowego, udary mózgu, stwardnienie rozsiane, nowotwory ośrodkowego układu nerwowego, chorobę Parkinsona, a nawet krwawienie wewnątrzczaszkowe.
Obniżona temperatura ciała u dzieci i noworodków może być powodem do obaw, jednak warto mieć na uwadze, że dzieci są bardzo wrażliwe na czynniki środowiskowe, które mogą prowadzić do obniżenia ciepłoty. Podobnie jak w przypadku jednorazowego zmniejszenia temperatury ciała u dorosłych, przyczyną tego stanu może być przemoczone ubranie czy niska temperatura powietrza w miejscu przebywania (np. chłodny, nieogrzewany zimą dom).
Za wysoka temperatura ciała
O zbyt wysokiej temperaturze ciała mówi się najczęściej, gdy wartość pomiaru przekracza 37°C. Nie oznacza to jednak gorączki, ponieważ ta występuje, gdy termometry wskazują 38°C. Wartość między 37 a 38°C określana jest mianem stanu podgorączkowego, który może, choć nie musi, być zwiastunem gorączki. Może on występować naturalnie w ciągu dnia, po odbyciu nawet niewielkiej aktywności fizycznej oraz w czasie długotrwałego przebywania w gorącym pomieszczeniu. Stan podgorączkowy nie zagraża zdrowiu. Zbyt wysoka temperatura ciała i gorączka to wartość powyżej 38°C. Lekarze często dokonują podziału na gorączkę niską (38–38,5°C), wysoką (38,6–39°C) oraz bardzo wysoką (powyżej 39°C).
Do wzrostu temperatury ciała dochodzi poprzez rozregulowanie pracy ośrodka termoregulacji znajdującego się w mózgowiu. Ten niepożądany stan wywołują pirogeny, które są rodzajem białek. Pirogeny są wytwarzane przez układ immunologiczny i wraz z krwią docierają do mózgu, przyczyniając się do podwyższenia temperatury oraz ewentualnego stanu zapalnego. Objawami towarzyszącymi gorączce są najczęściej: bóle głowy, zmęczenie, apatia, ogólne osłabienie, rumieńce, zwiększone pragnienie, przyspieszenie pracy serca, przyspieszony oddech, a także obfite pocenie się wraz z dreszczami. Gorączka jest najczęściej zwiastunem nadchodzącej choroby (wszelkiego rodzaju infekcji) oraz toczących się stanów zapalnych.
