Szwy wchłanialne nie mogą być stosowane tam, gdzie miejsce zszycia poddawane jest dużym obciążeniom mechanicznym (układ ruchu, skóra, naczynia tętnicze). Nie używa się ich też w tkankach o niskim poziomie metabolizmu czy słabym ukrwieniu, ponieważ w takich przypadkach zrost może być niemożliwy lub trwać dłużej niż rozpuszczenie założonej nici.
Szwy chirurgiczne rozpuszczalne i niewchłanialne
Używanie szwów w chirurgii zostało udokumentowane już w czasach starożytnych – ludzie stosowali naturalne materiały po to, by zbliżyć brzegi rany i ułatwić jej zagojenie. Efekty takiego leczenia poprawiły się znacząco w XVIII–XIX wieku, kiedy zrozumiano potrzebę przemywania i dezynfekcji ran oraz zachowania aseptyki podczas wykonywania zabiegów. W nowoczesnej medycynie początkowo wykorzystywano jedynie materiały naturalne – zarówno pochodzenia zwierzęcego, jak i roślinnego. Obecnie na rynku dominują szwy syntetyczne. Dzięki doborowi właściwych materiałów są one jednocześnie cienkie i wytrzymałe, a w przypadku szwów rozpuszczalnych – zapewniają optymalny czas działania, czyli podtrzymania brzegów rany.
Na czym polega idea szwów rozpuszczalnych?
Szwy rozpuszczalne to specyficzna grupa materiałów, które wykorzystywane są w chirurgii narządów miąższowych i tkanek miękkich. Ich wspólną cechą jest to, że materiał, z którego są wykonane, ulega stopniowemu rozpadowi i po pewnym czasie całkowicie się wchłania, nie pozostawiając resztek materiału w zszytych tkankach. Dzieje się tak nie tylko pod wpływem działania płynów ustrojowych, ale też na skutek aktywności leukocytów, będących częścią układu odpornościowego. Pozostałości rozpuszczającego się szwu są dla nich ciałem obcym, które zostaje usunięte przez komórki żerne.
Samo wchłanianie się materiałów z nici chirurgicznej wywołuje niewielki, ograniczony odczyn zapalny, ale po zakończeniu tego procesu w miejscu wykonania zabiegu nie pozostają żadne substancje obce, które mogłyby drażnić okoliczne tkanki i wywoływać przewlekłe zapalenie.
Jak wyglądają szwy wchłanialne i z czego się je produkuje?
Szwy wchłanialne są produkowane z materiałów naturalnych lub syntetycznych. Do naturalnych szwów zalicza się przede wszystkim catgut, czyli nić wykonaną z jelit baranich. Materiał ten dostępny jest też w wersji chromowanej, która ma dłuższy okres wchłaniania. Nici tego typu zwykle są bezbarwne, czasem mają biały lub kremowy kolor.
Podstawowym materiałem do produkcji rozpuszczalnych szwów syntetycznych są włókna polimerowe – poliglaktyna, poliglikolid czy polidioksanon. Grubsze szwy mogą być jedno- lub wielowłóknowe (cieńsze są zwykle jednowłóknowe). Nici rozpuszczalne syntetyczne mają często kolor zielony lub niebieski – jest to element zmienny, uzależniony od kodu stosowanego przez danego producenta. Najcieńsze materiały szewne wchłanialne (oznaczone jako 10-0) mają włókna o średnicy zaledwie 0,02 mm i są stosowane w mikrochirurgii (np. w okulistyce).
Szwy produkowane są w wersji bez igły albo z igłą atraumatyczną, czyli taką, która ze względu na sposób jej mocowania do końca nici przy przechodzeniu przez tkanki nie powoduje ich dodatkowego uszkodzenia (miałoby to miejsce, gdyby nić była przewleczona przez oczko igły i wystawała na boki).
Jak długo rozpuszczają się szwy założone po porodzie lub w trakcie innego zabiegu operacyjnego?
To, jak długo rozpuszczają się szwy wchłanialne, zależy od materiału, z którego są one zrobione oraz od warunków panujących w miejscu ich założenia. Podstawową zasadą jest zakładanie szwów, które będą skutecznie podtrzymywać i zbliżać do siebie brzegi rany tak długo, aż pojawi się tam dostatecznie mocny zrost. Szwy zakładane w jamie ustnej – na przykład na dziąsło czy tkanki języka – muszą mieć ponadprzeciętną odporność na rozpuszczanie, gdyż będą znajdować się w środowisku pełnym śliny, która włókna nici będzie nie tylko rozpuszczać, ale też nadtrawiać ze względu na zawartość enzymów. Inaczej sytuacja wygląda np. przy zakładaniu szwów wewnętrznych po porodzie czy zabiegach ginekologicznych (np. po usunięciu macicy), gdzie środowisko nie będzie tak agresywnie działało na nici rozpuszczalne.
Przeciętny czas podtrzymania tkanek przez szwy rozpuszczalne, czyli efektywnego ich działania, wynosi zwykle 7–14 dni. Całkowite wchłonięcie trwa (w zależności od użytego materiału) 2–6 miesięcy.
Zobacz film i dowiedz się ja prawidłowo zabezpieczyć ranę:
Zastosowania szwów rozpuszczalnych
Szwy rozpuszczalne są często stosowane w trakcie zabiegów:
- na narządach miąższowych (np. na wątrobie, śledzionie, nerkach),
- położniczych (takich jak zszycie krocza, pękniętej szyjki macicy),
- obejmujących błony śluzowe,
- dotyczących niektórych elementów przewodu pokarmowego,
- urologicznych,
- laryngologicznych,
- okulistycznych.
W wybranych przypadkach szwy rozpuszczalne mogą być stosowane do plastycznego szycia skóry.
Bibliografia:
1. K. Bielecki, Narzędzia, protezy i szwy chirurgiczne, Lublin 2008.
2. L. J. Skandalakis, J. E. Skandalakis, red. wyd. pol. Jacek Gawrychowski, Anatomia chirurgiczna i technika zabiegów operacyjnych, Warszawa 2019.
