RTG płuc to inaczej radiogram przeglądowy, badanie rentgenowskie płuc lub prześwietlenie płuc. Jest standardowym badaniem radiologicznym, wykorzystywanym w pulmonologii. Za pomocą krótkiego naświetlenia klatki piersiowej promieniami rentgenowskimi możliwe jest sprawdzenie stanu płuc. Jest także stosunkowo tanim i ogólnodostępnym badaniem, możliwym do wykonania w placówkach publicznych oraz w prywatnych (bez skierowania).
Co ile wykonywać RTG (prześwietlenie) płuc?
W przypadku osób dorosłych zaleca się wykonywanie RTG płuc w trakcie badań okresowych, co 2 lata. Wyjątkiem są osoby palące papierosy, które po skończenie 40. roku życia powinny poddawać się badaniu średnio raz na rok. Osoby przyjmowane do pracy, w której będą narażeni na czynniki sprzyjające rozwojowi chorób płuc, powinny zastosować się do rozporządzeń Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej (link na dole artykułu), który wskazuje na częstotliwość wykonywanego badania RTG płuc. Przykładowo, osoby zawodowo narażone na działanie benzo(a)pirenu muszą wykonywać badanie wstępne i okresowe co 1-2 lata, podobnie pracownicy narażenie na działanie nafty i jej produktów (smoły, paku, asfaltu).
Wskazania do wykonania RTG płuc – uszkodzenia, zapalenia płuc i inne choroby
Najczęstszymi wskazaniami do przeprowadzenia RTG płuc są urazy klatki piersiowej lub podejrzenie zapalenia płuc. W takich przypadkach badanie rentgenowskie jest konieczne, ponieważ stanowi doskonałą bazę do postępowania rozpoznawczego choroby oraz do oceny stanu chorobowego lub wynikłych z niego powikłań (wysięk w jamie opłucnej, ropień płuca, ropniak w opłucnej). Pozostałymi wskazaniami do przeprowadzenia badania RTG płuc są inne liczne schorzenia toczące się w obrębie klatki piersiowej oraz zaburzenia rozwojowe narządów znajdujących się w jej obrębie. . Badanie jest bardzo pomocne, gdy zachodzi konieczność postawienia szybkiej diagnozy (czas całego RTG płuc to maksymalnie 15 minut).
RTG płuc: przygotowania do badania
Przed wykonaniem RTG płuc nie trzeba się specjalnie przygotowywać. Nie ma również wskazań, co do stawienia się na badanie na czczo lub przestrzegania jakiejkolwiek diety w poprzedzających je dniach . Należy jedynie pamiętać, że przed wykonaniem zdjęcia trzeba zdjąć ubrania (od pasa w górę), biżuterię oraz wszelkie metalowe elementy, które mogą zakłócić fale promieni rentgenowskich.
Przeciwwskazania do RTG płuc
Ze względu na niewielką ilość promieniowania, które jest pochłaniane przez organizm w trakcie wykonywania zdjęcia, istnieje niewielkie ryzyko powikłań spowodowanych napromieniowaniem. Ryzyko rozwoju chorób nowotworowych występuje jedynie u osób poddawanych regularnym i częstym badaniom z wykorzystaniem promieni rentgenowskich. Należy pamiętać, że kobiety w ciąży nie mogą wykonywać badań RTG płuc ze względu na wysokie ryzyko uszkodzenia płodu (nawet niewielką dawką promieniowania). W sytuacji gdy wykonanie RTG płuc u ciężarnej jest konieczne (ryzyko śmierci lub poważnego uszczerbku na zdrowiu), stosuje się specjalne środki bezpieczeństwa, które minimalizują ekspozycję płodu na promieniowanie rentgenowskie.
Przebieg badania RTG (prześwietlenia) płuc
Prześwietlenie RTG płuc polega na wykonaniu zdjęcia rentgenowskiego klatki piersiowej w pozycji stojącej (jeśli jest to niemożliwe, wykonuje się zdjęcie w pozycji leżącej lub siedzącej). Promienie rentgenowskie przenikają klatkę piersiową i znajdujące się w niej narządy, dając obraz na kliszy rentgenowskiej. Należy pamiętać, że badanie jest całkowicie bezbolesne i bezinwazyjne.
Co pokazuje zdjęcie RTG płuc?
RTG płuc umożliwia zdiagnozowanie wielu chorób toczących się w płucach i w ich obrębie. Do najczęstszych schorzeń tego narządu zalicza się zapalenie płuc. Dochodzi do niego najczęściej na tle bakteryjnym. Dzięki współczesnej technice zdjęcie RTG płuc o wysokiej jakości może nawet ukierunkować lekarza na drobnoustrój, który doprowadził do potencjalnego zapalenia. W przypadku bakteryjnego zapalenia płuc, na zdjęciu RTG lekarz radiolog widzi zacienienie miąższowe, będące jasnym polem w miejscu, gdzie u zdrowej osoby znajduje się ciemny obraz, który odzwierciedla powietrze nagromadzone w płucach. Wspomniane zacienienie jest świadectwem zapalnego nacieku.
U osób cierpiących na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POChP) na zdjęciu rentgenowskim widoczne jest obniżenie przepony, a także zwiększenie wymiaru przednio-tylnego klatki piersiowej wraz ze zwiększeniem przejrzystości płuc, co jest spowodowane zalegającym w nich powietrzem. U osób z nowotworem płuc widoczne jest zacienienie miąższowe, charakterystyczne dla zapalenia płuc, a w niektórych przypadkach także obszary płuc i zmiany odmowe, w których nie znajduje się powietrze (choć powinno).
LINK
Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy, Dz. U. 1996 Nr 69 poz. 332 (http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19960690332).
