Różyczka jest wirusową chorobą zakaźną. U dzieci choroba ma łagodny przebieg. W przypadku zachorowania przez osobę dorosłą różyczka często prowadzi do poważnych i niebezpiecznych powikłań.
Różyczka – sezonowość zachorowań
Różyczka jest chorobą, którą najczęściej przechodzi się w dzieciństwie. Szerzy się drogą kropelkową oraz poprzez kontakt z osobą już zakażoną. Do zarażenia może dojść również na drodze wertykalnej, czyli przez łożysko – wówczas mówi się o różyczce wrodzonej. Najwięcej zachorowań na różyczkę odnotowuje się w sezonie zimowo – wiosennym. Okres wylęgania choroby wynosi od 14 do 21 dni. Osoba chora stanowi potencjalne niebezpieczeństwo dla otoczenia – zakaźność różyczki rozpoczyna się na około 7 dni przed wystąpieniem charakterystycznej wysypki i utrzymuje się do 8 dni po jej pojawieniu się u dziecka.
Objawy różyczki u dzieci
U dzieci starszych często występują objawy wstępne różyczki, do których zalicza się: bóle gardła i głowy, bóle stawowe, zapalenie spojówek, nudności oraz brak apetytu. U małych dzieci objawy te są obserwowane bardzo rzadko. Najbardziej charakterystycznym symptomem wskazującym na zachorowanie na różyczkę jest wystąpienie u dziecka plamisto-grudkowej wysypki o różowym zabarwieniu, której może towarzyszyć swędzenie. Lokalizuje się ona początkowo w okolicy twarzy i szyi, a następnie obejmuje całe ciało. Wysypka najczęściej trwa około 2-3 dni, a następnie zaczyna ustępować. Częstym objawem jest również powiększenie węzłów chłonnych – zausznych, szyjnych oraz karkowych. U niektórych dzieci pojawia się wysoka gorączka sięgająca nawet 40 stopni Celsjusza. Różyczka może mieć przebieg zupełnie bezobjawowy – wówczas stwierdza się jedynie powiększenie węzłów chłonnych, bez typowej wysypki.
Zobacz film i poznaj listę szczepień obowiązkowych:
Różyczka wrodzona
Różyczkę wrodzoną diagnozuje się u dziecka, gdy do zakażenia doszło w trakcie trwania ciąży. Wirusy przechodzą od chorej matki przez łożysko do płodu. Im wcześniej doszło do zachorowania (czyli im wcześniejszy wiek ciążowy przyszłej matki), tym większe ryzyko wystąpienia niebezpiecznych powikłań w przebiegu ciąży. W przypadku zakażenia wirusem różyczki podczas pierwszego trymestru ciąży często dochodzi do obumarcia płodu i poronienia. Zakażenie w drugim lub trzecim trymestrze prowadzi do rozwoju wad wrodzonych u dziecka. Różyczce wrodzonej towarzyszy zespół objawów klinicznych, które określane są jako zespół Gregga. Wśród nich wymienia się:
- zaburzenia neurologiczne – zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu, małogłowie, zaburzenie rozwoju umysłowego,
- stany zapalne narządów wewnętrznych – najczęściej wątroby, nerek, śledziony,
- patologiczne zmiany w obrębie oczu – zmętnienie soczewki oka (może stać się przyczyną całkowitej bądź częściowej ślepoty, czyli zaćmy), niedorozwój gałek ocznych,
- głuchotę ośrodkową,
- zmiany skórne o charakterze plamicy,
- zaburzenia rozwoju psychoruchowego dziecka.
Diagnoza i ewentualne powikłania po różyczce
Diagnoza różyczki stawiana jest przez lekarza w oparciu o dokładny wywiad lekarski przeprowadzony z rodzicami dziecka i zbadanie chorego dziecka. U małych dzieci różyczka nie prowadzi do powikłań. Mogą one wystąpić w przypadku dzieci starszych, chociaż też są rzadkością. Możliwymi powikłaniami są: bóle stawów, różyczkowe zapalenie mózgu oraz małopłytkowość, która objawia się wybroczynami na skórze, częstymi krwawieniami z dziąseł i/lub z przewodu pokarmowego, krwiomoczem (obecność krwi w moczu).
Leczenie różyczki u dzieci
Leczenie różyczki polega na zwalczaniu objawów choroby. Głównym celem leczenia jest wyeliminowanie wysokiej gorączki poprzez podawanie dziecku leków obniżających temperaturę ciała. W trakcie zachorowania dziecko powinno odpoczywać i wygrzewać się w łóżku. Zaleca się ograniczenie kontaktu osoby chorej z pozostałymi członkami rodziny, którzy nie chorowali na różyczkę, aby nie doprowadzić do zarażenia.
Szczepienia przeciwko różyczce
Szczepienia dzieci przeciwko różyczce należą w Polsce do szczepień obowiązkowych. Dzieciom podaje się trójskładnikową szczepionkę MMR, która ma zapobiegać zachorowaniu na świnkę, odrę i różyczkę. Wskazane jest, by szczepienie zostało wykonane w 13.-14. miesiącu życia dziecka. W wieku 10 lat należy zgłosić się z dzieckiem na szczepienie przypominające. W przypadku dziewczynek, które nie zostały wcześniej zaszczepione przeciwko różyczce, szczepionkę aplikuje się w wieku 11-12 lat. Różyczka jest chorobą szczególnie niebezpieczną dla kobiet ciężarnych. Kobieta planująca ciąże, niezależnie od przechorowania różyczki, bądź szczepienia w dzieciństwie, powinna sprawdzić poziom przeciwciał, które wskażą, czy nadal poziom przeciwciał jest wystarczający. Jeśli nie, zaleca się szczepienie na co najmniej 3 miesiące przed planowaną ciążą.
