W mikroskopowym rozmazie krwi dokonuje się zróżnicowania na takie elementy morfotyczne, jak: krwinki czerwone (erytrocyty), krwinki białe (leukocyty), płytki krwi (trombocyty) i hemoglobinę. Analiza rozmazu krwi pozwala również na określenie średniej objętości erytrocytu (MCV) oraz stosunku objętości krwinek czerwonych do osocza (HCT). Zaburzenia ze strony wyżej wymienionych parametrów krwi mogą wskazywać na różne jednostki chorobowe.
Krwinki czerwone (RBC) - o czym świadczy ich nieprawidłowa liczba?
Jednym z podstawowych parametrów badanych w mikroskopowym rozmazie krwi jest liczba krwinek czerwonych, opisywanych w wyniku laboratoryjnym skrótem RBC (od ang. red blood cell). Erytrocyty odpowiadają za transportowanie tlenu do wszystkich organów. Ich norma dla kobiet wynosi: 4-5,5 mln/mm³, dla mężczyzn - 3,7-6,1 mln/mm³, a dla noworodków - 6,5-7,5 mln/mm³. Wynik powyżej normy jest właściwy dla osób, które przebywają w miejscach o rozrzedzonym powietrzu, np. w górach. Podstawowymi zaburzeniami, wynikającymi z nieprawidłowej liczby erytrocytów w rozmazie krwi, są erytrocytopenia (zbyt mała liczba krwinek czerwonych) oraz erytrocytoza, czyli czerwienica prawdziwa (zbyt wysoka liczba czerwonych ciałek krwi). Niedobór erytrocytów może świadczyć o poważnych chorobach, m.in. o: anemii, krwotoku wewnętrznym, chorobach szpiku kostnego, białaczce oraz o niedożywieniu. Niedobór krwinek czerwonych jest bardzo częstym, fizjologicznym zjawiskiem u kobiet w ciąży. Z kolei ich nadmiar może wskazywać na:
- wrodzoną wadę serca,
- przewlekłą chorobę płuc,
- odwodnienie,
- zapalenie otrzewnej,
- rozległe oparzenia.
Krwinki białe (WBC) - o czym świadczy wynik poniżej i powyżej normy?
Krwinki białe, czyli leukocyty, są składnikami krwi odpowiedzialnymi za ochronę organizmu przed infekcjami o podłożu bakteryjnym i wirusowym. Ich norma zarówno u dzieci, jak i osób dorosłych wynosi 4-11 tyś/mm³. Liczbę leukocytów bada się przez morfologię rozmazu krwi i w wyniku laboratoryjnym oznacza się skrótem WBC od ang. white blood cells. Sytuująca się poniżej normy liczba krwinek białych może wskazywać na: choroby szpiku kostnego, odrę, różyczkę, ospę wietrzną, zakażenie wirusem HIV, przerzuty nowotworowe do szpiku kostnego, aplazję czy wstrząs anafilaktyczny. Z kolei podwyższony poziom leukocytów może oznaczać: zakażenie bakteryjne, stan zapalny organizmu, oraz przyjmowanie leków sterydowych.
Zobacz także: Morfologia krwi z rozmazem automatycznym i ręcznym - czym się różnią i jak interpretować wyniki tych badań?
Trombocyty - ważny wskaźnik krzepliwości krwi
Kolejnym wskaźnikiem analizowanym w rozmazie krwi są płytki krwi, czyli trombocyty, które odpowiadają za procesy krzepnięcia. Ich norma sytuuje się w przedziale pomiędzy 150 a 400 tyś na mikrolitr. Zwykle mężczyźni mają więcej płytek krwi niż kobiety, co związane jest przede wszystkim z gospodarką hormonalną obu płci. Zarówno niedobór (trombocytopenia), jak i nadmiar płytek krwi (trombocytoza) może świadczyć o niebezpiecznych schorzeniach. Niedobór trombocytów może wystąpić jako efekt stosowanej radio- lub chemioterapii, a także może wskazywać na: odrę, choroby śledziony, zbyt małą zawartość witaminy B12 i kwasu foliowego oraz choroby autoimmunologiczne. Nadmiar trombocytów jest stanem naturalnym po operacji usunięcia śledziony, po porodzie, po intensywnym wysiłku fizycznym oraz w nadpłytkowości naturalnej. Należy jednak pamiętać, że w większości przypadków trombocytoza jest niebezpieczna, ponieważ prowadzi do zakrzepicy, która może być przyczyną udaru mózgu.
Zobacz także: Morfologia krwi obwodowej z rozmazem – normy i interpretacja wyniku
Hemoglobina - normy dla kobiet, mężczyzn i dzieci
W ramach morfologii z rozmazem krwi oznacza się również hemoglobinę, która jest białkiem, służącym do transportowania tlenu z płuc do wszystkich komórek w organizmie. Jej norma uzależniona jest przede wszystkim od wieku oraz płci - dla kobiet wynosi ona 11,5-15,5 g/dl (dla kobiet w ciąży do 13,5 g/dl), dla mężczyzn - 14-18 g/dl, dla dzieci - 20g/dl (dla noworodków 10g/dl). Wynik poniżej normy zazwyczaj wskazuje na niedokrwistość lub przewodnienie organizmu. Z kolei za wynik powyżej normy może odpowiadać: odwodnienie, nadkrwistość pierwotna, przewlekła choroba płuc, wada wrodzona serca oraz niedotlenienie organizmu.
Wskaźnik MCV - średnia objętość krwinki czerwonej
W rozmazie krwi analizuje się również średnią objętość erytrocytów, czyli wskaźnik MCV, który odpowiada za wielkość płytek krwi. Wynik tego elementu badania morfologicznego uwarunkowany jest przede wszystkim wiekiem oraz płcią. Norma wskaźnika MCV dla kobiet wynosi 81-99 fl, a dla mężczyzn - 80-94 fl. Jego podwyższony poziom oznacza makrocytozę, na którą wpływ może mieć: witaminy B12 oraz kwasu foliowego, niedokrwistość, choroby wątroby, alkoholizm oraz nadmierna ilość wody w organizmie człowieka. Z kolei zbyt mały poziom MCV może być związany z: chorobą nowotworową, odwodnieniem oraz zaburzeniami gospodarki wodnej organizmu.
