Progeria jest określana mianem zespołu progerii Hutchinsona-Gilforda lub HGPS u dzieci. Choroba jest wywoływana mutacją genu LMNA (kodującego białko laminę A). Obecnie schorzenie jest wciąż nieuleczalne, gdyż nie jest znana główna przyczyna powstawania mutacji.
Czym jest progeria?
Progeria to proces bardzo szybkiego starzenia się człowieka. Zmutowany gen odpowiada za syntezę białka, które wpływa na budowę otoczki jądra komórkowego. Choroba genetyczna nie jest przekazywana dziedzicznie. Chociaż progeria postarza ciało, to nie towarzyszą jej takie choroby, jak nowotwory, zaćma, demencja starcza czy schorzenia neurodegeneracyjne.
Zespół progerii Hutchinsona-Gilforda na początku przebiega zazwyczaj bez objawów. Dziecko po urodzeniu ma prawidłową wagę i przez pierwszy rok poza wypryskami czy zaczerwieniem skóry nie występują u niego żadne inne symptomy. Dopiero w wieku 2 lat skóra dziecka zaczyna wiotczeć i pojawiają się na niej pierwsze zmarszczki, a także przestaje się prawidłowo rozwijać. Z biegiem czasu ciało chorego zaczyna nabierać starczego wyglądu, m.in. występują koślawe biodra, krótkie obojczyki, wystające stawy, pojawiają się wrzody w obrębie stóp, stawów skokowych czy łokci.
Jak powstaje progeria?
Przyczyna powstania choroby nie jest całkowicie poznana. Jednak za wystąpienie mutacji genu LMNA mogą odpowiadać czynniki ze strony matki, jak i ojca. W przypadku kobiety chodzi o bezobjawowy mozaicyzm – istnienie 2 kariotypów u jednej osoby. Natomiast ze strony ojca choroba wynika z jego późnego wieku. Mutacja sprawia, że błona jądra komórkowego jest zdeformowana. Bardzo często jako progerię uznaje się wszystkie schorzenia, których skutkiem jest przedwczesne starzenie się. Wśród nich są: skóra pergaminowa, zespół Downa, zespół Wernera, zespół Blooma, zespół Cockayne’a.
Objawy progerii
Najczęściej dostrzegalnymi symptomami progerii są zmiany w układzie mięśniowo-szkieletowym (m.in. mały wzrost masy ciała), na skórze (np. zmarszczki) oraz w naczyniach krwionośnych (np. miażdżyca). Choroba jest wadą wrodzoną, która ujawnia się zazwyczaj u dziecka mającego 2 lata. Jednak niemowlę wykazuje różne objawy:
- późno ząbkuje,
- ma starzejącą się skórę i zapadnięte policzki,
- jest łyse, a także nie ma brwi ani rzęs,
- ma słabo rozwiniętą szczękę,
- ma nieproporcjonalnie dużą głowę.
Ponadto progeria powoduje miażdżycę tętnic, w tym mózgowych i serca. Jednak wygląda ona nieco inaczej niż w przypadku dorosłych. U dzieci występuje jedynie zbyt niski poziom cholesterolu „dobrego” – HDL, przy czym „zły” cholesterol LDL oraz całkowity mają prawidłowy wynik.
W przypadku dzieci chorujących na progerię mogą wystąpić artretyzm, problemy reumatyczne, a w rzadkich sytuacjach pojawiają się nowotwory. Ponadto występują istotne zaburzenia krążenia.
Innymi symptomami progerii są:
- za mały przyrost masy jeszcze w łonie matki,
- nadciśnienie,
- wyższy ton głosu,
- słabszy słuch,
- problemy z odżywianiem,
- dostrzegalne żyłki na głowie,
- sztywność stawów,
- dłuższy okres krzepnięcia krwi,
- niedojrzałość płciowa,
- zwiększona liczba płytek krwi,
- osteoporoza,
- wytrzeszcz oczu,
- klatka piersiowa układająca się w kształt gruszki,
- cienkie, wątłe kończyny.
Dzieci cierpiące na tę chorobę psychicznie przeważnie rozwijają się poprawnie. Mają świadomość tego, jak wyglądają, co dodatkowo wpływa na ich problemy z socjalizacją. Bardzo często mają wysokie IQ.
Sposoby leczenia progerii
Choroba jest nieuleczalna. Obecnie nie ma jeszcze leku, który wspomagałby organizm w walce z progerią. Stosuje się leczenie objawowe np. podawane są statyny w przypadku zaburzeń gospodarki lipidowej, a leki przeciwkrzepliwe jeżeli występuje nadmierna krzepliwość krwi. Chory powinien stosować fizjoterapię, która zapobiega przykurczom mięśni. Ważny jest sposób odżywiania: często, małymi porcjami aby zapewnić odpowiednią podaż energii. Należy również pamiętać o stosowaniu kremów z filtrem UV przed wychodzeniem na słońce.
Progeria – rokowania
Dzieci cierpiące na progerię średnio przeżywają 14 lat. Śmierć może być spowodowana zawałem lub uszkodzeniem serca, wyniszczeniem organizmu czy powikłaniami dotyczącymi obszaru naczyniowo-mózgowego.
