Test Romberga to badanie wprowadzone w 1846 r. W jego trakcie pacjent stoi ze złączonymi stopami, wyciągniętymi do przodu rękami i zamkniętymi lub otwartymi oczami. Osoba mająca uszkodzony układ równowagi nie jest w stanie utrzymać pozycji pionowej. Podczas próby Romberga pacjent może chwiać się we wszystkie strony, a nawet stracić równowagę, dlatego osoba wykonująca badanie powinna stać na tyle blisko, aby go podtrzymać. Jeśli pacjent nie trzyma równowagi z otwartymi oczami, próba Romberga nie jest wykonywana z oczami zamkniętymi.
Objaw Romberga – skąd się bierze?
Utrzymywanie postawy stojącej wymaga niezburzonego przewodzenia bodźców z:
- móżdżku – narządu koordynującego ruchy i postawę ciała oraz zbierającego informacje z narządów odpowiadających za równowagę,
- narządu wzroku – odpowiadającego za uświadomienie postawy ciała w korze mózgu oraz korygowanie jej zaburzeń,
- narządu przedsionkowego ucha wewnętrznego, czyli narządu równowagi,
- zachowanych szlaków aferentnych znajdujących się w sznurach tylnych rdzenia kręgowego – odpowiadających za dostarczanie informacji o czuciu proprioceptywnym.
Objaw Romberga to utrata równowagi podczas utrzymywania pozycji stojącej ze złączonymi nogami i zamkniętymi oczami. Zwykle towarzyszy takim schorzeniom, jak:
- wiąd rdzenia,
- uszkodzenie błędnika,
- uszkodzenie mózgu czy móżdżku.
Próba Romberga – jak wygląda badanie?
Podczas wykonywania próby Romberga pacjent znajduje się w pozycji stojącej, ma złączone nogi, otwarte oczy, a ręce wyciągnięte przed siebie lub opuszczone wzdłuż tułowia. Osoba wykonująca badanie poszukuje wszelkich oznak niestabilności, która może świadczyć o niezborności ruchowej wynikającej z uszkodzenia narządu przedsionkowego lub móżdżku. Pacjent przewraca się wówczas w stronę, po której występuje uszkodzenie.
Jak działa układ nerwowy? Dowiesz się tego z filmu:
Osoba, która wykonuje próbę Romberga, musi stać blisko pacjenta, aby w razie potrzeby móc go podtrzymać. Jeśli pacjent ma problem z utrzymaniem równowagi przy otwartych oczach, to badania nie przeprowadza się z oczami zamkniętymi. W przeciwnym wypadku pacjent przechodzi do kolejnego etapu, podczas którego musi przez 30 sekund utrzymać równowagę z oczami zamkniętymi.
Próba Romberga – wyniki
Pacjent, który nie może utrzymać równowagi podczas próby Romberga z otwartymi oczami, może cierpieć na zespół przedsionkowy, zespół móżdżkowy lub uszkodzenie kory ruchowej płatów czołowych mózgu. Niepewny wynik badania jest wskazaniem do wykonania zaostrzonej próby Romberga, podczas której pacjent musi utrzymać równowagę w pozycji stojącej ze stopami ustawionymi jedna za drugą oraz rękami skrzyżowanymi na klatce piersiowej.
Dodatni wynik próby Romberga (niestabilność) może świadczyć o uszkodzeniu dróg aferentnych sznurów tylnych rdzenia. Jeśli pacjent podczas badania przy zamkniętych oczach upada na jedną stronę, może to oznaczać uszkodzenie półkuli móżdżku. Jeśli opada do tyłu może to świadczyć o uszkodzeniu robaka móżdżku.
Dodatni test Romberga może pojawić się w przypadku chorób neurodegeneracyjnych, np.
- ucisku na rdzeń,
- wiądu rdzenia,
- zwyrodnienia rdzenia kręgowego,
- cukrzycy,
- zespołu Guillaina–Barrégo,
- choroby Charcota–Mariego–Tootha,
- zespołów otępiennych,
- mocznicy.
Wynik dodatni może być również efektem niedoboru witamin z grupy B lub zatrucia lekami i metalami ciężkimi.
Choroba Romberga – co to jest?
Choroba Romberga, nazywana też wiądem rdzenia, to postać późnej kiły układu nerwowego. Zmiany degeneracyjne występują w korzeniach i powrózkach tylnych rdzenia. W początkowym stadium widoczne są zapalne nacieki w oponach mózgu. Schorzenie jest bardzo rzadkie, przy czym 4–6 razy częściej chorują mężczyźni.
Wczesne objawy przy chorobie Romberga to:
- bóle,
- parestezje,
- zaburzenia funkcji pęcherza moczowego,
- niemoc płciowa,
- lekka niezborność.
Wraz z rozwojem choroby objawy ulegają nasileniu i towarzyszą im zmiany narządowe, zmiany troficzne kości i tkanek miękkich, zanik nerwu wzrokowego oraz nietrzymanie kału. Szczególnie dokuczliwe są tzw. bóle strzelające kończyn dolnych oraz parestezje odczuwane jako mrowienie, pieczenie czy opasywanie. U 15% chorych pojawiają się objawy narządowe, najczęściej obejmujące żołądek. Napady bólu są tak silne, że przypominają objawy pękniętego wrzodu żołądka. Chorobie Romberga mogą towarzyszy także objawy ze strony innych narządów.
Związana z chorobą Romberga niezborność ruchowa wynika z zaburzeń czucia głębokiego. Objaw ten można zauważyć w ciemności, ponieważ chory ma problem z kontrolą wzrokową. Bardzo charakterystyczne jest także chodzenie z „wyrzucaniem” stóp. W zaawansowanej chorobie pacjent przestaje chodzić. Do wymienionych objawów może dołączyć się także łamliwość kości i drążący wrzód na podeszwie u nasady palucha.
Chorobę można zdiagnozować za pomocą badań krwi i płynu mózgowo-rdzeniowego. Wraz z upływem czasu zmiany w płynie ustępują, a choroba atakuje kolejne narządy. Najczęściej stosowanym leczeniem jest podawanie penicyliny.
