Podwyższone trójglicerydy należy leczyć, gdyż stanowią jeden z głównych czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych. Terapia opiera się na diecie eliminującej nadmiar tłuszczy i węglowodanów oraz zwiększeniu aktywności fizycznej. Bywa, że konieczna jest farmakoterapia (zwłaszcza, gdy TG jest powyżej 200 mg/dl).
Zobacz także:
Trójglicerydy: ich rola w organizmie, normy, interpretacja wyników i sposoby na obniżenie
Nerwobóle serca – przyczyny, objawy i leczenie
Hemodynamika serca – rola w ogólnoustrojowym krążeniu krwi
Wysoki poziom trójglicerydów
Trójglicerydy (ang. triglycerides – TG) to organiczne związki chemiczne – tłuszcze proste, które stanowią podstawowy element tkanki tłuszczowej (magazynowane są jako materiał zapasowy) i główne źródło energetyczne organizmu. Są produkowane przez wątrobę z węglowodanów prostych i kwasów tłuszczowych. Źródłem trójglicerydów w diecie są tłuszcze roślinne i zwierzęce.
Wysoki poziom trójglicerydów u kobiet stwierdza się, gdy wartości są wyższe niż 135 mg/dl, w przypadku mężczyzn, gdy przekraczają 160 mg/dl, a u dzieci, gdy wynoszą ponad 100 mg/dl. Stężenie powyżej 200 mg/dl określa się mianem hipertriglicerydemii.
Trójglicerydy powyżej normy stwierdza się na podstawie wyników lipidogramu. Jest to badanie służące do ustalania tzw. profilu lipidowego. Na jego podstawie określa się poziom poszczególnych frakcji lipidowych we krwi. Badanie wykonuje się na czczo, po upływie co najmniej 12 godzin od ostatniego posiłku. Próbkę pobiera się z żyły łokciowej. Regularne badanie stężenia trójglicerydów można wykonywać w warunkach domowych z wykorzystaniem cyfrowego analizatora krwi.
Podwyższone trójglicerydy – przyczyny
Za wysokie trójglicerydy odpowiada wiele czynników. Jedną z głównych przyczyn są choroby metaboliczne takie jak cukrzyca czy hiperlipidemia (pospolita, pierwotna, wtórna złożona). Podwyższony poziom trójglicerydów pojawia się w przebiegu akromegalii, niedoczynności tarczycy, dny moczanowej, zapalenia trzustki, niewydolności nerek, zespołu Cushinga, tocznia rumieniowatego i lipodystrofii (zanik lub upośledzenie budowy tkanki tłuszczowej). Jest częstą konsekwencją nadmiernej masy ciała czy nadużywania alkoholu. Bywa ponadto skutkiem ubocznym stosowania niektórych leków, zwłaszcza doustnych środków antykoncepcyjnych, retinoidów, betaadrenolityków, glikokortykosteroidów i środków moczopędnych. Ryzyko wysokiego poziomu trójglicerydów jest znacznie większe u osób stosujących dietę wysokotłuszczową i prowadzących siedzący tryb życia. Ich stężenie podnosi się także podczas ciąży.
Wysoki poziom trójglicerydów – objawy i skutki
Podwyższone trójglicerydy uważane są za czynnik ryzyka rozwoju cukrzycy typu 2, insulinoodporności, otyłości, miażdżycy, udaru mózgu, zawału serca, zapalenia trzustki i choroby wieńcowej serca. Poziom trójglicerydów powyżej 500 mg/dl powoduje stłuszczenie wątroby i uszkodzenie trzustki.
Objawy jakie mogą towarzyszyć wysokiemu poziomowi trójglicerydów to m.in.:
- dusznica bolesna – ból w klatce piersiowej, za który odpowiada ograniczony dopływ krwi do mięśnia sercowego;
- arterioskleroza – zwężenie tętnic powstałe na skutek odkładania się złogów ograniczających swobodny przepływ krwi przez naczynia;
- zaburzenia pracy serca – powstałe z powodu zakrzepicy naczyń krwionośnych i ograniczonego transportu krwi do serca;
- żółtaki (tzw. kępki żółte) – złogi cholesterolu przybierające wygląd żółtych plamek umiejscowionych zwłaszcza wokół oczu (mnogie kępki żółte to żółtakowatość).
Dieta przy wysokich trójglicerydach
Dieta na wysokie trójglicerydy uważana jest za najlepsze rozwiązanie terapeutyczne. Z jadłospisu wykluczyć należy produkty, takie jak: makaron, ryż, kasza, kukurydza, pieczywo i produkty mączne oraz alkohol. Konieczna jest eliminacja pożywienia o dużej zawartości tłuszczów nasyconych i cukrów prostych. Unikać trzeba potraw smażonych w głębokim tłuszczu i produktów wysokoprzetworzonych.
Do przygotowywania potraw najlepiej korzystać z oliwy z oliwek, oleju kokosowego, lnianego, z wiesiołka i ogórecznika. Zaleca się spożywanie drobiu (indyka, kurczaka), chudego mięsa wołowego, cielęciny, warzyw i nabiału. Dieta bogata powinna być wielonienasycone kwasy tłuszczowe, których źródłem są ryby morskie, owoce morza i wodorosty, a także w produkty bogate w fitosterole, których doskonałym źródłem są awokado i migdały. Należy zwiększyć spożycie produktów o dużej zawartości naturalnego błonnika pokarmowego. Optymalne wartości to 30–40 g dziennie. Najlepiej przyjmować go w postaci surowych owoców ze skórką, płatków owsianych i produktów jęczmiennych. Wskazane jest gotowanie na parze, duszenie lub pieczenie. Należy nawadniać organizm i spożywać przynajmniej 2 litry płynów dziennie, najlepiej mineralnej niegazowanej wody.
Zaleca się poprawę stylu życia, szczególnie podejmowanie aktywności fizycznej, ograniczenie spożywania alkoholu i palenia papierosów. W celu obniżenia poziomu trójglicerydów warto sięgnąć po suplementy diety. Pozytywne działanie wykazują kompleks witamin B (zwłaszcza niacyna), witaminy C, A i E oraz rybne suplementy tłuszczy omega, jak tran w kapsułkach i płynny. Doskonale sprawdzają się olej z wątroby rekina grenlandzkiego, olej z kryla arktycznego i płynny tran norweski z wątroby dorsza. Pomocna jest także lecytyna, która wykazuje właściwości emulgujące – rozbija duże cząstki tłuszczu, dzięki czemu są łatwiej wydalane z organizmu. Naturalnym źródłem lecytyny jest soja. Leki na trójglicerydy (statyny i fibraty) powinny być ostatecznością, gdyż ich zażywanie wiąże się z licznymi skutkami ubocznymi.
Z czego składa się krew? Dowiesz się tego z filmu:
Bibliografia:
1) Dembińska-Kieć A., Naskalski J.W., Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej, Wrocław, Urban & Partner, 2009.
2) Kannel W.B., Castelli W.P., Gordon T., McNamara P.M. Serum cholesterol, lipoproteins and the risk of coronary heart disease, „Annals of Internal Medicine”, 1971, 74(1), s. 1–12.
3) Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Kraków, Medycyna Praktyczna, 2011.
4) Dunstan R., Interpretacja wyników badań laboratoryjnych, Gdańsk, Via Medica, 2002.
5) Wolańska D., Kłosiewicz-Latoszek L., Struktura spożycia kwasów tłuszczowych a profil lipidowy u osób z nadwagą i otyłością, „Roczniki Państwowego Zakładu Higieny”, 2012, 63(2), s. 155–162.
6) Kassner U., Dippel M2. Steinhagen-Thiessen E., Severe hypertriglyceridemia: Diagnostics and new treatment principles, „Der Internist”, 2017, 58(8), s. 866–876.
7) Stefanutti C., Julius U., Treatment of primary hypertriglyceridemia states--General approach and the role of extracorporeal methods, „Atherosclerosis Supplements”, 2015, 18, s. 85–94.
