Pochodne sulfonylomocznika to grupa leków o działaniu hipoglikemizującym. Oznacza to, że obniżają poziom glukozy we krwi. Historia ich odkrycia sięga roku 1955, kiedy to okazało się, że przy leczeniu sulfonamidem zapalenia płuc doszło do pojawienia się objawów hipoglikemii, czyli zbyt niskiego poziomu cukru we krwi. Stosowane obecnie w cukrzycy pochodne sulfonylomocznika są mniej toksyczne niż sulfonamid. Nie należy ich kojarzyć z terapią zakażeń, gdyż nie mają działania bakteriobójczego czy bakteriostatycznego.
Wskazania do stosowania pochodnych sulfonylomocznika
Zaburzenia gospodarki węglowodanowej i konieczność obniżenia poziomu cukru we krwi są związane z cukrzycą. Jednak nie zawsze pochodne sulfonylomocznika mogą zostać wykorzystane. Fizjologicznie w trzustce dochodzi do produkcji insuliny, czyli hormonu powodującego wnikanie glukozy z krwiobiegu do komórek. Zdarza się jednak, że w przypadku wystąpienia cukrzycy typu 1 wyspy trzustkowe są uszkodzone, w wyniku czego organizm nie produkuje insuliny. Typ 2 cukrzycy najczęściej wynika z otyłości i obwodowego upośledzenia metabolizmu węglowodanów, co ostatecznie doprowadza również do dysfunkcji wysp trzustkowych. Ten drugi typ określa się mianem cukrzycy insulinoniezależnej. Oznacza to, że czynność wydzielnicza komórek beta trzustki została w pewnym stopniu utrzymana. W tej właśnie grupie osób sprawdzi się zastosowanie pochodnych sulfonylomocznika, które działają na zasadzie pobudzenia komórek beta trzustki do produkcji insuliny.
Zobaczcie, w jaki sposób insulina ratuje życie:
Przeciwwskazania do stosowania pochodnych sulfonylomocznika
Nie są to leki, które stosuje się w cukrzycy typu 1, ponieważ w niej wyspy trzustkowe mimo pobudzenia nie podejmą pracy. Nie stosuje się tych leków również w cukrzycy typu 2, kiedy deficyt insuliny jest bardzo istotny. Pochodne sulfonylomocznika nie sprawdzają się w sytuacji, kiedy u chorego można wyregulować poziom glukozy we krwi poprzez właściwą dietę, stosowanie metforminy bądź akarbozy.
Inne przeciwwskazania do przyjmowania pochodnych sulfonylomocznika to:
- ciąża,
- nefropatia cukrzycowa (wyjątek: glikwidon, który może być stosowany w niewydolności nerek),
- reakcje nadwrażliwości na preparaty pochodnych sulfonylomocznika,
- ostre zakażenia,
- operacje z zastosowaniem znieczulenia ogólnego.
Pochodne sulfonylomocznika a terapia cukrzycy
Leki te nie stanowią raczej leków pierwszego rzutu. Wykorzystuje się tu raczej metforminę czy akarbozę. Kiedy one nie przynoszą efektu, można rozważyć zmianę na pochodne sulfonylomocznika bądź dołożenie ich do dotychczasowej terapii. Ze względu jednak na postępowy przebieg cukrzycy, tym bardziej u osób nieprzestrzegających diety, same pochodne sulfonylomocznika mogą okazać się nieskuteczne. Dlatego też do nich dokłada się niewielkie dawki insuliny.
Pochodne sulfonylomocznika przyjmuje się około 30 min przed posiłkiem, by zwiększyć w porze posiłku ilość insuliny dla metabolizmu węglowodanów. Wśród preparatów wyróżnia się te o krótkim czasie działania, jak i te o wydłużonym działaniu, podawane w dawkach podzielonych.
Powikłania stosowania pochodnych sulfonylomocznika
Nadmierna stymulacja wyrzutu insuliny do krwi może skutkować hipoglikemią, czyli spadkiem poziomu cukru we krwi. Tym bardziej jest to prawdopodobne, jeśli jednocześnie stosuje się inne leki obniżające poziom cukru we krwi.
Należy pamiętać, że niektóre leki przyjmowane równocześnie z powodu innych chorób mogą wchodzić w interakcje z pochodnymi sulfonylomocznika, powodując obniżenie bądź podwyższenie siły ich działania. W rezultacie mogą np. wywołać napad hipoglikemii. Ponadto wskazane jest unikanie alkoholu, ponieważ może on dodatkowo nasilić spadek cukru we krwi, a także objawy nietolerancji w postaci zaczerwienienia twarzy, uczucia kołatania w sercu czy duszności.
Zobacz także, w jaki sposób pies może pomóc cukrzykom:
