Płaskostopie (platfus) jest deformacją stopy, która może wystąpić w każdym wieku. U dzieci do ok. 4. roku życia platfus występuje fizjologicznie, o płaskostopiu u dzieci można mówić, dopiero gdy nie ustępuje po 5. roku życia. Wyróżnia się dwa rodzaje płaskostopia – podłużne i poprzeczne.
Płaskostopie jest schorzeniem, na które cierpi niemal 40% ludności. Może wystąpić w każdym wieku, przy czym platfus u małych dzieci, np. u dwulatka, występuje fizjologicznie i mija po ukończeniu 4. roku życia. Deformację pogłębiają nadmierne obciążenie oraz wysiłek fizyczny. Efektem schorzenia jest zmiana prawidłowych punktów podparcia stopy, co powoduje obrzęki i dolegliwości bólowe stóp, łydek i kręgosłupa. Ponadto płaskostopie poprzeczne prowadzi do rozwoju palucha koślawego, a płaskostopie podłużne powoduje stany zapalne torebek i więzadeł stopy.
Czym charakteryzuje się płaskostopie u dzieci? Zobaczcie na filmie:
Rodzaje i objawy płaskostopia
Istnieją dwa rodzaje płaskostopia – poprzeczne i podłużne. Płaskostopie poprzeczne wynika z rozejścia się kości śródstopia. W prawidłowo zbudowanej stopie podparcie zapewnia I i V głowa kości śródstopia. W płaskostopiu ciężar spoczywa na II i III kości, w wyniku czego pojawiają się takie objawy, jak: ból pod podeszwami, pieczenie, odciski i modzele. W przedniej części stopa jest szersza.
W płaskostopiu podłużnym stopa przylega do podłoża zbyt dużą powierzchnią. Wynika to z obniżenia lub zaniku sklepienia, czego przyczyną jest nadmierne obciążenie stóp. Płaskostopie poprzeczne i podłużne mogą występować jednocześnie. Skutki płaskostopia to bóle łydek i stóp, zmniejszenie elastyczności stopy, kołyszący chód i szybkie męczenie się.
Skuteczne ćwiczenia na płaskostopie
Ćwiczenia to najlepszy sposób na pozbycie się platfusa. Nie są zbyt wymagające, ale należy wykonywać je regularnie, ponieważ tylko wtedy przynoszą efekty. Najskuteczniejsze ćwiczenia na płaskostopie poprzeczne i podłużne to:
- podnoszenie stopą woreczków z ryżem lub szmacianych piłek,
- masowanie stóp poprzez turlanie piłki do tenisa lub golfa,
- chodzenie na zewnętrznych krawędziach stóp,
- skakanie na palcach,
- „zbieranie” palcami stopy rozłożonej szmatki lub chusteczki,
- chodzenie boso po piasku lub trawie,
- naprzemienne zginanie i prostowanie stopy w stawach skokowych,
- w pozycji leżącej wykonywanie krążenia stopami do wewnątrz i na zewnątrz,
- chwytanie przedmiotów palcami stóp, np. obręczy, tarczy i rzucanie nimi,
- rysowanie stopami.
Ćwiczyć należy codziennie przez około 20 minut, wykonując po 15–20 powtórzeń. Bardzo ważne jest unikanie dźwigania dużych ciężarów, długotrwałego stania, a także niektórych sportów, np. piłki nożnej czy łyżwiarstwa.
Płaskostopie poprzeczne i podłużne – jakie wkładki stosować?
Oprócz ćwiczeń na płaskostopie konieczne jest noszenie odpowiedniego obuwia lub wkładek. Platfusa u dorosłych można skutecznie korygować za pomocą specjalnych wkładek do obuwia. Wkładki minimalizują obciążenia, na które narażone są kolana, kręgosłup oraz stawy biodrowe. Zapobiegają one również niewydolności więzadłowo-mięśniowej.
W sprzedaży są także specjalistyczne wkładki do butów na płaskostopie poprzeczne, nazywane metatarsalnymi. Mają one specjalne wzniesienie (pelotę metatarsalną). Znajduje się ono w okolicy śródstopia i podpiera podstawę łuku poprzecznego, dzięki czemu odciąża kości śródstopia i wymusza ich prawidłowe ustawienie. Tego typu wkładki ortopedyczne na płaskostopie poprzeczne umożliwiają zlikwidowanie deformacji, które nie zostały jeszcze utrwalone. Efektem ich stosowania jest redukcja zrogowaceń oraz bólu, i to nawet przy długotrwałym staniu lub chodzeniu.
Wkładki ortopedyczne na płaskostopie powinny być dobrane przez doświadczonego terapeutę, który potrafi dopasować takie umiejscowienie wzniesienia, aby było ono niemal nieodczuwalne, przynosiło ulgę oraz zapewniało komfort poruszania się. Bardzo ważne jest także odpowiednie dobranie rozmiaru wzniesienia, ponieważ różnią się one wysokością i wielkością. Jedynie dobrze dopasowane wkładki ortopedyczne na płaskostopie poprzeczne przyniosą oczekiwane efekty. W obuwiu o niskim profilu peloty mogą być wklejone bezpośrednio do butów. Należy jednak pamiętać, że zadaniem wkładek na płaskostopie poprzeczne nie jest zmniejszenie deformacji, ale zapewnienie komfortu chodzenia.
Wkładki żelowe na płaskostopie poprzeczne pomagają złagodzić ból, lecz nie powodują likwidacji przyczyny deformacji stopy, dlatego też nie są wskazane do codziennego użytkowania.
Buty na płaskostopie
Buty na płaskostopie u dzieci i dorosłych powinny mieć odpowiednio wyprofilowaną wkładkę, aby zapewnić podparcie stopy. Przy platfusie szczególnie uważnie należy dobierać buty do biegania, które powinny mieć właściwości stabilizujące. Ważne są sztywny zapiętek oraz możliwość wyjęcia standardowych wkładek i włożenia zamiast nich wkładek metatarsalnych na płaskostopie.
Jak zadbać o stopy? Zobaczcie na filmie:
