O pierścieniu Schatzkiego mówi się, że stanowi przyczynę zwężenia dolnego przełyku, co prowadzi do dysfagii i wielu innych uporczywych objawów, ale dotyczy to jedynie niewielkiego odsetka chorych. U większości osób rozwój tej przypadłości nie daje żadnych symptomów, a o jej istnieniu dowiadują się w momencie wykonywania kontrolnych badań obrazowych.
Co to jest pierścień Schatzkiego i dlaczego powstaje?
Pierścień Schatzkiego to włóknista struktura odpowiedzialna za zwężenie dolnej części przełyku. Po raz pierwszy rozpoznano go w 1955 roku u pacjenta niemającego żadnych objawów klinicznych. Jego istnienie udokumentował Richard Schatzki – radiolog amerykańsko-niemieckiego pochodzenia. Wspólnie z innym lekarzem opublikował opis pierścieniowatej tkanki zlokalizowanej kilka centymetrów ponad wpustem żołądka w miejscu ujścia do niego przełyku.
Rodzaje pierścieni Schatzkiego
Na podstawie zdiagnozowanych przypadków medycznych wyróżniono dwa rodzaje pierścieni Schatzkiego:
- oryginalny pierścień Schatzkiego opisany przez niemiecko-amerykańskiego radiologa, który jest włóknistą tkanką zwężającą przełyk. Jest też rzadziej spotykany;
- pierścień Schatzkiego zbudowany z tej samej błony śluzowej, która wyściela przełyk.
Etiologia pierścienia Schatzkiego nie została do dziś wyjaśniona. Nie wiadomo, dlaczego fałd zwęża część przełyku. Za przyczynę jego powstawania uważa się refluks żołądkowo-przełykowy, lecz są to jedynie spekulacje. Ustalono jednak, że istotnym elementem jest średnica pierścienia, która warunkuje częstotliwość występowania objawów związanych z jego obecnością. Im jest ona mniejsza, tym niższe jest ryzyko nawrotu uporczywych symptomów.
Polecamy: Rak przełyku - objawy, rozpoznanie i leczenie
Zobacz film i dowiedz się jak zbudowany jest układ pokarmowy:
Pierścień Schatzkiego – objawy kliniczne
U wielu osób pierścień Schatzkiego nie manifestuje się żadnymi objawami klinicznymi, dlatego chorzy mogą nie zdawać sobie sprawy z jego obecności. O chorobie dowiadują się przypadkiem, gdy wykonują kontrolne badania obrazowe. U części pacjentów zwężenie dolnego przełyku powoduje dysfagię, nazywaną zaburzeniami połykania. Przejście pokarmu przez przełyk jest utrudnione, więc zalega on na wysokości klatki piersiowej, co objawia się uczuciem pieczenia, odbijaniem lub dolegliwościami bólowymi, które są bardzo uporczywe dla pacjenta. Niektóre blokady wymagają interwencji chirurgicznej.
Polecamy: Przełyk - główne choroby i dolegliwości ze strony tego narządu
Jak rozpoznać pierścień Schatzkiego?
Rozpoznanie pierścienia Schatzkiego może nastręczać trudności, ponieważ jego symptomy są nieswoiste i do złudzenia przypominają szereg innych chorób związanych z przewodem pokarmowym, np. refluks lub przeponę przełyku. Jedyną metodą ich różnicowania są badania rentgenowskie z kontrastem lub dokładna endoskopia przewodu pokarmowego, czyli gastroskopia.
Do badania gastroskopowego chory musi się przygotować. Dzień przed zabiegiem powinien zjeść lekki posiłek, a w dniu jego wykonania pozostawać na czczo. Gastroskopię przeprowadza się w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym, jeśli pacjent nie toleruje bólu lub narzędzi umieszczanych w jego jamie ustnej. Wprowadzenie endoskopu do przełyku pozwala na dokładną ocenę jego wnętrza i umożliwia pobranie materiału do badania histopatologicznego.
Inną metodą diagnostyczną pomocną w rozpoznaniu pierścienia Schatzkiego jest badanie rentgenowskie z użyciem kontrastu, a dokładnie papki barytowej. Przeprowadza się je na czczo. Polega ono na sukcesywnym piciu przez chorego barytu i wykonywaniu w tym czasie serii zdjęć rentgenowskich, które umożliwiają obejrzenie przełyku.
Polecamy: Dysfagia. Jak poradzić sobie z zaburzeniami połykania?
Leczenie pierścienia Schatzkiego
Pierścień Schatzkiego nie zawsze wymaga leczenia. Z terapii można zrezygnować, jeśli chory nie ma napadów dysfagii, a obecność struktury nie przeszkadza mu w codziennym życiu. Jeśli zaś nawroty zaburzeń połykania uniemożliwiają przyjmowanie pokarmów, niezbędne jest leczenie chirurgiczne. Technika wykonania zabiegu należy do lekarza prowadzącego.
Objawowy pierścień Schatzkiego leczy się rozszerzadłami mechanicznymi lub balonowymi. Polegają one na umieszczeniu rurki prowadnicowej w żołądku oraz rurek rozszerzających w dole przełyku, zmieniających swój rozmiar. Zabieg przeprowadza się metodą endoskopową w sedacji dożylnej, która zmniejsza dyskomfort pacjenta. Jego wykonanie wiąże się z tymczasowym podrażnieniem w miejscu założenia rurek, co łagodzi się inhibitorami pompy protonowej. Dzięki temu rozwój choroby można powstrzymać na kilka miesięcy, a nawet na wiele lat.
Bibliografia:
- J. Terlikiewicz, R. Makarewicz, Zaburzenia połykania, Polska Medycyna Paliatywna 2003, 2, 1, s. 31–38.
