Piegi powstają najczęściej w wyniku uwarunkowań genetycznych. Nie stanowią zmiany chorobowej i nie wymagają leczenia. Część osób uważa piegi za atut swojej urody. Inni zaś uznają je za defekt estetyczny, który starają się ukryć lub usunąć.
Jak powstają piegi?
Za zabarwienie skóry odpowiedzialna jest melanina – naturalny pigment wytwarzany przez komórki zwane melanocytami. Ich rolą jest ochrona skóry przed szkodliwym działaniem promieni ultrafioletowych (UV), wchodzących m.in. w skład promieniowania słonecznego. To właśnie melanina – kiedy jej ilość zwiększa się pod wpływem ekspozycji na słońce – powoduje przejściową zmianę barwy skóry, jaką jest opalenizna.
Piegi powstają zwykle na skutek genetycznie uwarunkowanego sposobu pigmentacji skóry. U niektórych osób barwnik rozkłada się nierównomiernie – w miejscu piegów dochodzi do szybszego syntezowania melaniny przez melanocyty. Zmiana ta pojawia się zwykle sezonowo, na odsłoniętych partiach skóry – zimą u wielu osób piegi mogą być słabo widoczne.
Piegi lub podobne do nich przebarwienia mogą powstawać także na skutek działania czynników innych niż ekspozycja skóry na promieniowanie słoneczne. Należą do nich:
- stany zapalne skóry powstałe na skutek urazów lub dermatoz,
- choroby takie jak: nadczynność tarczycy, niedoczynność nadnerczy, niewydolność wątroby lub nerek, nowotwory,
- zmiany hormonalne (choroby, ciąża, stosowanie antykoncepcji hormonalnej lub hormonalnej terapii zastępczej),
- substancje fotouczulające – niektóre leki (np. barbiturany, salicylany, sulfonamidy), kosmetyki (zawierające olejki eteryczne, np. cytrusowy), rośliny (np. dziurawiec, seler, koper).
W takich przypadkach pojawienie się charakterystycznych plamek na skórze nie jest wyłącznie problemem estetycznym, lecz wymaga konsultacji lekarskiej.
Piegi u dzieci i dorosłych
Mimo iż powstawanie piegów uwarunkowane jest genetycznie, nie występują one u niemowląt i u najmłodszych dzieci. Ich skóra nie jest bowiem jeszcze zdolna do produkcji wystarczającej ilości melaniny – to dlatego należy szczególnie chronić ją przed ekspozycją na słońce. Z reguły piegi pojawiają się dopiero u dzieci i młodzieży w wieku szkolnym. Tendencja do ich powstawania może przeminąć z wiekiem lub utrzymywać się do końca życia. Występowanie tego typu przebarwień związane jest najsilniej z fototypem skóry. Najbardziej narażeni są ludzie o bardzo jasnej karnacji, czyli z fototypem I (skóra o bardzo jasnym odcieniu, niebieskie lub piwne oczy, włosy blond lub rude) lub II (jasna skóra, zielone lub piwne oczy, włosy blond, rude lub brązowe). Są to osoby, których skóra się nie opala (lub opala się bardzo trudno) i zwykle ulega poparzeniom słonecznym. Piegi mogą pojawiać się także u ludzi obdarzonych ciemniejszą karnacją, choć na słońce ich skóra najczęściej reaguje równomiernym wybarwieniem.
Zobaczcie, jak wyglądają zmiany na skórze po zbyt długim wystawianiu się na promienie słońca:
Piegi na twarzy, rękach… Jak im zapobiegać?
Piegi nie są objawem choroby skóry, lecz jej naturalną reakcją na działanie promieniowania ultrafioletowego. Ponieważ ich występowanie świadczy o wysokiej podatności na porażenia słoneczne (a w konsekwencji – również raka skóry), osoby obdarzone taką cerą powinny poświęcać wiele uwagi jej pielęgnacji. Przede wszystkim skórę należy chronić przed ekspozycją na słońce, zwłaszcza latem w godzinach, kiedy świeci ono najsilniej, czyli pomiędzy 10 a 16. Przed wyjściem z domu odsłonięte partie ciała trzeba smarować preparatami z wysokimi filtrami UV lub wręcz blokerami. Warto osłonić głowę kapeluszem z szerokim rondem, a resztę ciała ubraniami w jasnym kolorze.
Powstawanie przebarwień można zahamować, stosując na piegi krem o odpowiednim składzie – zawierający substancje chroniące przed aktywnością wolnych rodników, np. witaminy A, C, E i PP, koenzym Q10, kwas hialuronowy. Kosmetyki takie nie tylko chronią skórę, ale także zmniejszają nieco intensywność piegów. Dodatkowo warto stosować peelingi, które przyspieszą złuszczanie martwego naskórka.
Jak pozbyć się piegów?
Istnieje kilka metod, z pomocą których można usunąć istniejące już przebarwienia skóry. W pierwszej kolejności warto sięgnąć po najmniej inwazyjne, domowe sposoby na piegi. Nie spowodują one całkowitego usunięcia brunatnych plamek, ale sprawią, że staną się one zdecydowanie mniej widoczne. W tym celu stosować można toniki (np. z sokiem z cytryny, z nagietkiem) lub maseczki (np. z ogórka, z mąki ziemniaczanej z dodatkiem wody utlenionej, z pietruszki).
Aby wybielić piegi, można sięgnąć także po – dostępne najczęściej w aptekach lub w większych drogeriach – specjalistyczne dermokosmetyki. W ich składzie powinny znaleźć się takie substancje, jak np. kwas kojowy, kwas mlekowy, kwasy owocowe, retinoidy, hydrochinon. Ceny takich preparatów wahają się od kilkunastu do dwustu złotych. Kuracja może trwać nawet kilka miesięcy, w czasie których nie należy eksponować skóry na słońce – najlepiej przeprowadzić ją jesienią lub wczesną wiosną. Kremy o działaniu rozjaśniającym nie są wskazane dla osób o bardzo wrażliwej cerze, ponieważ mogą działać drażniąco lub uczulająco. Nie wolno także stosować ich na podrażnioną skórę.
Wybielanie piegów wyżej wymienionymi sposobami będzie bardziej skuteczne w przypadku osób o fototypie II i wyższych. Przy najjaśniejszej karnacji warto sięgnąć po metody bardziej radykalne, czyli zabiegi z zakresu medycyny estetycznej. Należą do nich:
- depigmentacja,
- peeling medyczny,
- laserowe usuwanie piegów,
- krioterapia,
- mikrodermabrazja.
Zabiegi tego typu należy poprzedzić konsultacją u lekarza dermatologa, pamiętając, że zdrowie jest ważniejsze od poprawy wyglądu. Ich ceny wahają się od kilkuset do kilku tysięcy złotych. Efekty są zwykle bardzo zadowalające, co nie oznacza, że skóra traci skłonność do produkcji melaniny. Po zlikwidowaniu piegów należy chronić ją przed powstaniem następnych.
Skąd się biorą przebarwienia na skórze i jak z nimi skutecznie walczyć? Zobaczcie sami:
